FILM
Studio Ghibli, de meest befaamde animatiestudio van Japan, was niet altijd even succesvol. In de eerste tien jaar van haar bestaan moest de studio een aantal mindere resultaten aan de kassa verwerken, maar met Pompoko (1994) plaveiden de animatoren definitief de weg naar het commerciële succes. Dat was echter maar een voorbode voor de gigantische impact die Princess Mononoke zou hebben. De prent groeide uit tot het grootste kassucces uit de Japanse geschiedenis - een record dat sindsdien overgenomen is door die andere Ghibli-klassieker, Spirited Away - én leverde de animatiestudio een nieuwe fanbasis over de hele wereld. Het is niet moeilijk te begrijpen waarom Princess Mononoke zo tot de verbeelding spreekt: het verhaal is episch, de personages zijn fantastisch (in alle betekenissen van het woord) en de animatie is geïnspireerd, uniek en zit vol verbeelding.

De film opent met de aanval van een mythisch everzwijn op een Japans dorp. Het dorp overleeft de aanval, maar door het doden van het demonische zwijn, roept de jonge strijder Ashitaka een dodelijk vloek over zich af. Voor een remedie moet Ashitaka afzakken naar het Westelijke Woud waar goden huizen die hem van de vloek kunnen verlossen. Eenmaal aangekomen raakt de strijder echter verwikkeld in een strijd tussen een stad van ijzersmeden en de bosgeesten. Dat compliceert zijn queeste, maar hij komt zo ook in contact met prinses Mononoke, een wolvenleidster die de vrede in het woud tracht te bewaren en die het opneemt voor de bosgoden. Ashitaka is meteen onder de indruk en hij schaart zich aan haar zijde om te voorkomen dat de ijzersmeden de oppergod van het bos doden en daarmee het Westelijke Woud de doodsteek geven.

Het is duidelijk dat Princess Mononoke een ecologische boodschap uitdraagt: de strijd tussen de industriële ijzersmeden en de mythische bosbewoners is een onverholen kritiek op de oprukkende, vervuilende industrie die een gevaar is voor de tradities van het platteland - een boodschap die na de kernramp in Fukoshima nog treffender is. Dat dit herinneringen oproept aan de handelswijze van de slechte tovenaar Saruman en zijn strijd tegen de Enten in Lord of the Rings, is bovendien geen toeval: Princess Mononoke vertoont namelijk heel wat parallellen met Tolkiens boek. Maar toch staat de prent ook op zichzelf als een uniek, verbeeldingsrijk werk, dat in de eerste plaats wil entertainen. Miyazaki creëert niet alleen memorabele karakters, hij giet ze ook nog in een geïnspireerde animaties die de grenzen van het medium fascinerend aftasten.

Waar de cineast dus op veilig kon spelen met een generisch fantasy-verhaal, trekt hij alle registers open. Dit is bijv. een film waarin alle daden realistische consequenties hebben: dood en onthoofdingen zijn niet noodzakelijk schering en inslag, maar ze zijn in ieder geval een rode draad in het verhaal. Er is ook goed nagedacht over de loyaliteit van de personages: die kan je, op een enkeling na, niet eenvoudig in het kamp van de goeden of de slechten indelen. Nee, nuances zijn in ieder karakter aanwezig waardoor de personages een diepgang krijgen die je niet vaak ziet in animatiefilms. Dat wordt nog versterkt door de clash van thema's: de opperste bosgod is te naïef in zijn drang naar goedheid en hoop, de ijzersmeden té pragmatisch in hun drang naar economisch rendement. Tussen die twee uitersten schipperen Ashitaka en Mononoke voortdurend als speelbal van een overkoepelend, eeuwenoud verhaal dat groter is dan hen beiden.

Maar laat die 'diepere boodschap' je niet misleiden: dit is wel degelijk in de eerste plaats populair entertainment van de bovenste plank. Niet voor niets wordt Princess Mononoke wel eens de 'Japanse Star Wars' genoemd. Je krijgt amper de kans om te bekomen van de ene innovatieve actiescène (dat gevecht op de daken van het ijzerfort!) of daar volgt weer een andere adembenemende sequentie (de clash tussen de everzwijnen en de ijzersmeders!). Bovendien is de kwaliteit van de karakterdesigns - met name van de mythische wezens - verbluffend en gebruikt Myazaki subtiel kleuren en getekende details om de kijker mee te slepen in het verhaal. Als er één minpunt is, zou je kunnen zeggen dat de film iets te lang duurt, maar dat is muggenziften over een mijlpaal in de recente animatiegeschiedenis.

BEELD EN GELUID
De beeldkwaliteit is goed op deze disk, zonder meer, waarbij vooral de kleurenweergave en de contrasten hoge ogen gooien. Niettemin merk je in de actiescènes dat de bewegingen wat schokken, een gevolg van digitale compressie die niet optimaal is. De soundtrack maakt volop gebruik van alle speakers om de actie in de huiskamer te brengen, zowel in de oorspronkelijke Japanse mix als in de Engelse dub.

EXTRA'S
De bonussectie stelt teleur. De hele film in de vom van Storyboards is uiteraard wél een uitstekende, inzichtelijke extra, maar daarnaast bevat de schijf alleen Trailers voor zowel Mononoke als voor andere films uit de Ghibli-collectie.

CONCLUSIE
Princess Mononoke richtte de blik van de wereld op Hayao Miyazaki's wonderlijke animatietalent. Maar ook zijn kunde in het vertellen van een verhaal is evident in een prent die barst van de innovatieve plotwendingen, sterke karakters en een verbluffende verbeelding. Beeld en geluid halen een goed niveau op de schijf, maar de bonussectie is teleurstellend schaars gevuld.