FILM
Psychiater Cora Lévine (een buiten categorie sterk spelende Élodie Bouchez, die eerlang in het vijfde seizoen van Alias aantreedt) geraakt geïntrigeerd door een patiënte, die achteraf Lóa (Didda Jónsdóttir) blijkt te heten, en waar geen gebenedijd woord uit komt. Eerder dan de aanpak van haar andere collega's - platspuiten en vastbinden - probeert ze dit hopeloze geval zachtjesaan de nodige hulp te verstrekken, en ze hecht zich meer aan haar patiënte dan in een normale dokter-patiëntrelatie als gezond mag worden beschouwd. Op een dag is Lóa uit de instelling verdwenen: ze stond internationaal geseind bij Interpol als vermist, en ze is terug naar haar stadje van herkomst gestuurd: Vestmannaeyjar, in een onherbergzame uithoek van IJsland. Cora is zo begaan met het lot van de vrouw dat ze haar achterna reist. Niet zo'n goed idee, blijkt. Vestmannaeyjar is een dorp dat alleen leeft bij de gratie van de werkgelegenheid die de lokale vismijn biedt. Deftige voorzieningen zijn er niet, en Cora is stomverbaasd wanneer de lokale dokter, Einar (Baltasar Kormákur), haar doodleuk meldt dat er helemaal geen psychiatrische voorzieningen zijn voor mensen als Cora, behalve dan haar laten interneren in Reykjavik. Het was bovendien niet de eerste keer dat Lóa de benen had genomen (maar wél de eerste keer dat ze zo ver was geraakt - waar een Visakaart allemaal niet goed voor is). Cora wordt echter door de besloten IJslandse gemeenschap buitengekeken, vooral door Lóa's man Gunnar (Ingvar Eggert Sigurðsson, K-19 The Widowmaker), die liever zijn vrouw bij zich houdt dan dat hij haar voor haar eigen bestwil moet laten behandelen, en daardoor meer drinkt dan goed voor haar is. Naarmate Cora meer in het verleden van Lóa begint te graven, begint langzamerhand duidelijk te worden waarom ze voortdurend tracht ervandoor te gaan. Cora is zinnens haar mee te nemen om haar de behandeling te geven die ze zo broodnodig heeft, maar daar gaan de bewoners van Vestmannaeyjar niet mee akkoord.

Regisseur Sólveig Anspach is de dochter van een Amerikaanse vader en een IJslandse moeder, en heeft in Frankrijk reeds een bescheiden palmares opgebouwd. Aanvankelijk begonnen met het filmen van documentaires, heeft ze intussen al enkele interessante speelfilms op haar naam staan, waarin ze telkens terugkeert naar haar drievoudige nationale roots, en vooral de confrontatie tussen de verschillende culturen belicht. Niet toevallig doet het begin van de film qua filmstijl erg denken aan één van mijn persoonlijk slechtste filmervaringen ooit: Rosetta. De gebroeders Dardenne produceerden deze prent mee, en even bekroop me de angst dat dit weer zo'n boterachtige zeurfilm zou worden waar de heren het patent op hebben. Na het zien van de volledige film moet ik echter mijn mening bijstellen en toch besluiten dat regisseur Sólveig Anspach een uitgebalanceerde dramafilm heeft gemaakt rond het thema hoe ver men moet gaan om iemand psychiatrisch te helpen, als de persoon in kwestie niet geholpen wíl worden. Lóa loopt inderdaad voortdurend weg uit haar vertrouwde omgeving omdat op zijn zachtst gezegd haar toekomstperspectieven in het boerengat waar ze woont nul komma niks zijn, terwijl haar man haar laat opsporen als was het een verloren paraplu. In Lóa zelf manifesteert zich toch een zekere onwil om zich door Cora, die als enige níet klaarstaat met een dwangbuis, te laten helpen. Cora moet de zaak een klein beetje forceren, wat leidt tot een bijzonder intense scène waarbij ze Lóa expres in een bos laat verdwalen. Na ongeveer een half uur verandert de film radicaal van stijl, wanneer Cora afreist naar Vestmannaeyjar - niet toevallig de geboortestad van regisseur Sólveig Anspach - en de grillige natuur een perfect decor vormt voor de hostiele omgeving waarin Cora haar zelfverzonnen missie probeert te volbrengen. In de stad heerst een zekere gevoelloosheid ten overstaan van de zwakkeren in hun eigen samenleving, want behalve de buitenstaander Cora is blijkbaar niemand bereid om Lóa de nodige zorgen toe te dienen die ze nodig heeft. Behalve Cora schijnt de bevolking, niet alleen die van Vestmannaeyjar maar ook het medepersoneel van Cora, met hun weinig subtiele aanpak, zich in twee kampen te verdelen: zij bewust het medische systeem dat hen eigenlijk gezond dient te houden, trachten te saboteren voor hun eigenbelang - zoals Gunnar - en zij die misschien wel goede bedoelingen hebben, maar liefst zich zo weinig mogelijk mengen in het privéleven van een ander, zoals Einar, die voor een dokter wel erg onbekommerd is om het mentale welzijn van zijn patiënten.

Uiteindelijk draait het geheel uit tot een confrontatie die Cora niet alleen met de dorpsbewoners aangaat, maar ook - en zelfs in de eerste plaats - met zichzelf: tegen het einde van de film is ze duidelijk gelouterd, en een deel van haar jeugdige onschuld kwijt. Eerst is Lóa haar perfecte antagonist: ze spreekt geen woord, terwijl Cora meent dat ze met praten de wereld kan veranderen. Cora's relatie ten opzichte van haar patiënten is ook alles behalve professioneel: ze heeft het voortdurend over "haar" patiënten, en in een ongetwijfeld goedbedoelde poging om hen te helpen, laat ze telkens weer haar morele "bezit" gelden, en overreageert ze als ze één van "haar" patiënten moet laten vertrekken. Lóa is echter, hoe kierewiet ze ook is, een essentieel wieltje in het broze raderwerk van het dorp. Ze is echtgenote, moeder van een baby, en er loopt thuis nog ergens een schoonmoeder rond ook. Maar ze is ook arbeidster in de lokale visfabriek, en zeker in een omgeving waar de werkkrachten niet voor het rapen liggen, beschouwt de gemeenschap haar met al haar gebreken als een essentieel onderdeel van haar eigen "levend organisme", alhoewel dat organisme haar niet de zorgen biedt die ze nodig heeft. En ook daarin maken de dorpsbewoners dezelfde fout als Cora, door te menen dat Lóa hun "bezit" is.

Ik ben zelf geen psycholoog, maar het lijkt me dat het belangrijkste motief dat regisseur Anspach met deze film heeft willen aanreiken, het feit is dat iedereen wel op de één of andere manier bezit is van iemand anders. Ook de conversatie tussen Cora en Einars broer Tinna (Tinna Gudmundsdóttir) over hun respectievelijke liefdesrelaties, spreekt wat dat betreft boekdelen. De titel Stormy Weather slaat niet alleen op de machtig mooie natuur van een winters IJsland, maar ook voor de storm die ontstaat als er iets in de sociale verhoudingen wijzigt, een storm waarbij Cora in het oog van de draaikolk staat, en uiteindelijk geen kant meer op kan. Uteindelijk is Stormy Weather een zeer pessimistische film die geen vrolijke boodschap uitdraagt: het probleem van Lóa's mentale welzijn is op het einde van de film nog steeds niet opgelost.

Zeer positief zijn de doorleefde acteerprestaties van Élodie Bouchez en debutante Didda Jónsdóttir, die ondanks de beperkte dialogen een zeer grote spanning tussen elkaar weten op te bouwen. Dit wordt nog eens onderstreept door de zeer minimalistische, maar effectieve muziekscore van Alexandre Desplat, wiens werk ons al was opgevallen bij Peter Webber's Girl With A Pearl Earring.

BEELD EN GELUID
Ook wat het beeld betreft werd voortdurend geopteerd voor een zeer minimalistische aanpak, met een zeer grove korrel, veel los camerawerk en donkere kleuren (in een winters IJsland schijnt de zon maar zelden). Zijn deze onvolkomenheden nog intentioneel, dan kunnen we denkelijk niet hetzelfde zeggen van een paar storende compressie-artefacts en een matige scherpte. De Dolby Digital 5.1-geluidstrack is voor een film als deze op het eerste zicht overbodig, maar ondersteunt bij nader inzien toch mooi de ambiente geluiden zoals het stormweer, en natuurlijk ook de muziek.

EXTRA'S
Voor nog meer inzichten over de film uit de eerste hand, moet U bij het diepte-interview met regisseur Sólveig Anspach (31 min.) zijn, zeer sober maar erg informatief, waarin ze onder meer de invloed van haar afkomst op de film bespreekt, alsook de samenwerking met de gebroeders Dardenne en haar minimalistische filmstijl. De enige andere extra is de trailer, vergezeld van drie cross-promotionele trailers voor de recente Total Film-acquisities Memoria Del Sacqueo, Le Couperet en De Battre Mon Coeur S'Est Arrêté

CONCLUSIE
Stormy Weather is een interessante arthousefilm, geschoten door een interessante regisseur, met vooral een weergaloos mooie fotografie. De plot is niet geheel vrij van gaten, en een zeker actief inlevingsvermogen van de kijker is geen overbodige luxe.