FILM
Regisseur Lasse Halström is er twee jaar op rij in geslaagd om een klepper van een Oscarkandidaat af te leveren, vorig jaar met de John Irving-verfilming The Cider House Rules, en dit jaar met het aanstekelijke Chocolat. Maar ook in 1993 leverde deze Deense cineast al prachtige, intimistische cinema af, en net zoals in Chocolat deed hij daarbij in What's Eating Gilbert Grape beroep op de acteerkunsten van Johnny Depp. In tegenstelling tot wat je zou denken is deze film niet het zoveelste banale DiCaprio-vehikel, ondanks 's mans bijdrage. DiCaprio, achttien toen deze film gemaakt werd, levert hier voor het eerst het bewijs dat hij ook nog wel een beetje kan acteren, en dan nog wel in de rol van een debiel.

Endora is een godvergeten boerengat in de States. Gilbert (Johnny Depp) is de oudste zoon van het gezin Grape, met nog een oudere zus Amy en een jongere zus Ellen, een zoon die van thuis is weggelopen, en dan is er ook nog Arnie (DiCaprio), het mongloïde broertje van Gilbert. De artsen hebben altijd voorspeld dat Arnie zijn tiende verjaardag niet zou meemaken; en ondanks het feit dat elke dag zijn laatste zou kunnen zijn, wordt Arnie binnen een week achttien.

Arnie is een zorgenkind en een lastpost, en doet niets liever dan de lokale autoriteiten de stuipen op het lijf te jagen door keer op keer de watertoren te beklimmen. Gilbert, die een baantje heeft bij de lokale kruidenier, komt een paar ogen op zijn rug te kort om zijn broer voortdurend in de gaten te houden. Maar dat is niet de enige zorg van het gezin Grape. Waarschijnlijk door de druk die door het mongloïde zoontje in het gezin aanwezig is, heeft vader Grape zich zeventien jaar geleden van het leven beroofd door zich in de kelder van zijn zelfgebouwd huis te verhangen. Moeder Grape is de slag nooit te boven gekomen, en resideert nog steeds in het huis. Ze ziet er echter uit als de Margriet Hermans onder de potvissen, en de totale last van het onderhoud van het gezin valt onverdeeld op de schouders van de kinderen in het algemeen en Gilbert in het bijzonder. Daarbij komt nog dat het huis van wijlen vader Grape niet berekend is op nijlpaarden zoals zijn weduwe, en dat er dringend kosten aan het krot zijn, te beginnen met het stutten van de funderingen, of de boel zal binnen de kortste keren naar beneden komen. De enige afwisseling in Gilberts saaie leventje is dat een vaste klant van de superette, Betty Carver (Mary Steenburgen), af en toe wat kruidenierswaren door Gilbert thuis laat afleveren, maar het is haar eigenlijk te doen om de seksuele dienst-na-verkoop.

Gilberts monotone leventje wordt overhoop gehaald door Becky (Juliette Lewis), een meisje dat samen met haar grootmoeder in een caravan het land doortrekt. Gilbert is onmiddellijk tot over zijn oren stapelverliefd, maar wordt anderzijds in zijn drang tegengehouden door de verplichtingen die hij ten opzichte van zijn familie voelt. Moeder Grape wil voor de achttiende verjaardag van Arnie een feestje geven - het zou per slot van rekening de laatste keer kunnen zijn - en ook van Gilbert wordt verwacht dat hij hierin zijn steentje bijdraagt. Eens hij van de vrijheid heeft geproefd, wordt echter de drang bij Gilbert langzaamaan niet meer uit te houden. Ook de zorg voor Arnie, die bijna uitsluitend op zijn schouders valt, wordt hem op gegeven moment te veel, en om er eens één avondje tussenuit te zijn met zijn nieuwe vriendinnetje, laat hij zijn broer achter in bad, in de veronderstelling dat hij op zijn achtiendde zichzelf nu wel zal kunnen wassen en aankleden - hetgeen 's anderendaags 's morgens een vergissing bleek te zijn.

Wanneer na zijn zoveelste klim op de watertoren Arnie toch maar eens door de lokale politie wordt meegenomen naar het politiebureau, gebeurt het ondenkbare: voor het eerst in leven jaar verlaat moeder Grape het huis, om desnoods manu militare haar zoontje van het politiebureau af te halen. Haar verschijning zorgt voor de nodige hilariteit bij de overige dorpsbewoners, en voor het eerst begint er bij de kinderen van Grape wat te knagen: hun moeder kan blijkbaar niet dezelfde waardigheid en respect afdwingen bij vreemden als bij haar eigen kinderen. Toch zal het verjaardagsfeestje voor Arnie doorgaan...

Verkeerdelijk wordt op de disc de indruk gewekt dat dit een typische DiCaprio-film is. Toegegeven, zijn acteerwerk steekt boven zijn eigen gemiddelde uit, en een overtuigende gek spelen is iedere acteur's nachtmerrie. De film wordt gedragen door enerzijds Depp's uitstekende rolvertolking - ondanks het feit dat deze film dateert uit de periode waarin Depp de titel van nationaal kampioen hotelkamers vernielen op zijn naam had staan - en anderzijds de strakke regie van Hallström, die met deze film echter niet het niveau haalt van zijn laatste twee meesterwerken - daar is deze film nét iets te weinig gestructureerd voor - maar desondanks toch nog een mooi en genietbaar verhaal neerzet, met veel oog voor decors en fotografie.

BEELD EN GELUID
Een opmerking vooraf: het uitzicht van de disc, zoals de gouden banden met de vermelding 'widescreen' doen onwillekeurig denken aan discs van Universal en/of Columbia Tristar. Deze vlag dekt echter de lading niet. Het geluid is maar "gewone" surround, wat voor een gewone dialoogfilm zoals deze zou moeten volstaan; helaas klinkt de dialoog soms erg dof en soms gewoon onverstaanbaar. Ook over het beeld zijn we niet 100 % tevreden: het is niet anamorf, en je kan het 16:9 formaat enkel krijgen door de instellingen van je TV aan te passen, maar dan moet je weer met het beeld schuiven of de ondertitels vallen er af. De kleuren zijn mooi evenwichtig en zacht, maar daar staat dan weer tegenover dat er verhoudingsgewijs veel compressiefoutjes op de disc te vinden zijn.

EXTRA'S
Over de extra's kunnen we kort zijn: een fotogallerij, drie (Nederlandstalige) informatiepagina's over Johnny Depp, Juliette Lewis en Leonardo DiCaprio, en een niet ondertitelde making of-documentaire van een klein uurtje. Deze laatste gaat echter meer over DiCaprio en niet over deze film, dus wat die uitgerekend op deze disc komt doen is een compleet raadsel. Leo-fans van het hysterische tienertype zullen niet weten waar ze het hebben, maar deze documentaire geeft aan de film zelf geen enkele meerwaarde.

CONCLUSIE
Eén van de minder gekende werkjes van Hallström is bij deze van de vergetelheid gered. Het uitzicht van de disc deed echter hopen op een betere afwerking. Zo zie je maar dat een eerste uiterlijke indruk vaak schijn is.