FILM De Tweede Wereldoorlog is afgelopen, de nazi's zijn verslagen; wat doet de ultieme volksheld van Amerika dan om zijn dagen te vullen? Juist, hij zet de academische carrère voort die hij eertijds aan de kapstok heeft laten hangen om fulltime avonturier te worden. Doctor Henry "Indiana" Jones (de met geen stokken dood te krijgen Harrison Ford) heeft dus zijn leren hoed ingeruild voor een baret. Indy aardt echter niet op de academie en klust nog geregeld bij voor de overheid. Zo opent de film met een niet onaardige confrontatie tussen Indy en een commando Russen onder leiding van een telepathe Irina Spalko (Cate Blanchett) die in de pakhuizen van Area 51 in Nevada op zoek is naar aanwijzingen over de mysterieuze landing in Roswell. Indy bijt echter flink van zich af en komt onder meer op de testsite van een kernproef terecht, alwaar hij beschutting zoekt en vindt in de dichtstbijzijnde in lood beklede ijskast (I kid you not!), maar hij moet aan den lijve ondervinden dat zijn collega George MacHale (Ray Winstone) het kamp van de commies heeft gekozen. De overheid, en met name het FBI, is niet zo blij dat iemand met hoog academisch aanzien blijkbaar communisten aantrekt en in het McCarthy-sfeertje dat er hangt, wordt professor doctor Jones gedwongen om voorlopig zijn toga aan de haak te hangen. Tijdens zijn gedwongen verlof ontmoet hij de jonge roekeloze kerel Mutt Williams (Shia LaBeouf) die hem ervan overtuigt om naar Peru af te reizen om zijn collega Oxley (John Hurt) te gaan zoeken die meer weet over de kristallen schedels waarop de Russen hun zinnen hebben gezet. Omdat de plot van de film toch hopeloos is uitgelekt: Indy ontmoet zijn oude vlam Marion Ravenwood (Karen Allen) opnieuw, de vlam slaat over na het bekende oeverloos gekibbel tussen de twee, Mutt blijkt hun zoon te zijn, Indy mag een potje knokken met de Ruskies en uiteindelijk blijken de kristallen schedels toe te behoren aan een ras intelligente interdimensionale aliens, die hun kennis met een oude indianenstam hebben gedeeld, maar die door het ontbreken van één van hun kristallen schedels schipbreuk op aarde hebben geleden. Komt dat tegen!
Het is wat met het laten herleven van iconen uit de jaren 80. Bruce Willis kreeg nogal wat gemengde commentaar voor zijn verschijning in Live Free Or Die Hard, een actiefilm die oorspronkelijk niet op maat van het personage John McClane was geschreven, maar duidelijk omwille van commerciële overwegingen in de Die Hard-franchise werd gedropt. Of het om een opportune sequel ging, daar zijn de meningen over verdeeld, alhoewel er aan de fysieke paraatheid van Bruce Willis niet veel op te merken was. De analogie met Harrison Fords herrijzenis is frappant; het is bewonderenswaardig dat Ford zich op deze leeftijd nog in een dergelijke fysiek veeleisende rol kan vinden en dat hij afgezien van zijn haarkleur nauwelijks verschilt van de schavuit uit de eerste film, waardoor hij mede door zijn rol als Han Solo in Star Wars van Lucas maar liefst twéé iconische personages op zijn erelijst mocht bijschrijven.
Indiana Jones And The Kingdom Of The Crystal Skull roept heel wat vragen op en de eerste is overduidelijk: waarom? Over de vraag of deze vierde Indiana Jones-film nog iets wezenlijks aan de franchise toevoegt, kan worden gediscussieerd. Edoch, de held met de zweep en de leren hoed moest blijkbaar voor regisseur Steven Spielberg en producer George Lucas nog een rondje cash opbrengen nadat de oorspronkelijke trilogie in schoonheid was geëindigd. Het is niet altijd even duidelijk of de heren $pielie en Luca$h hier een eervol bisnummer brengen of de iconoclast uithangen en Indy een potje staan uit te lachen. Aan het recept van de franchise is er tegenover de legendarische trilogieRaiders Of The Lost Ark, The Temple Of Doom en The Last Crusade weinig toegevoegd, zeker als je bedenkt dat op technisch vlak de filmkunst met zevenmijlslaarzen is voortgeschreden. Dezelfde thematiek - een avonturier-professor op schattenjacht - dezelfde visuele stijl en zelfs een deel dezelfde nevenfiguren uit de vorige films worden gerecycled, waarmee er over de hele lijn op veilig wordt gespeeld. Natuurlijk zijn er verschillen. De nazi's van de jaren 40 zijn vervangen door de communisten van de jaren 50, Indy spuit nog altijd snedige oneliners (om "I like Ike" te zeggen tegen de Russen die op het punt staan je vol lood te pompen, moet je ballen aan je lijf hebben), en in plaats van oogballetjes in de soep wordt er ditmaal een blik vleesetende mieren opengetrokken om voor het shockmoment te zorgen. Alsook, helaas, een meute dolle apen.
Na het archetypische eerste deel waarmee Spielberg de krijtlijnen van de actiefilm heeft uitgetekend en de streepjes gore en humor die aan de tweede en derde film zijn toegevoegd, was het al duidelijk dat er in de vierde film geen radicale trendbreuk mocht komen. Net daardoor konden er ondanks de hoge verwachtingen en een naam als Spielberg op de affiche, niet veel verrassingen vanaf. Alhoewel. De keuze om de kaart van de aliens te trekken was niet zo geweldig en heeft zelfs de meest geharde Indy-fan tenminste in zijn haar doen krabben. Indy die plots een volwassen zoon heeft, deed ze wenkbrauwen fronsen, maar vooral de scène waarin Jones zich met succes tegen een nucleaire explosie beschermt door in een ijskast te kruipen, die vervolgens door de blast kilometersver wordt weggeslingerd, heeft aan de credibiliteit van Indiana Jones And The Kingdom Of The Nuked Fridge al zeker geen goed gedaan. Qua allure en charisma heeft Harrison Ford nog niets ingeboet en als er dan op de film wat aan te merken valt, kan het zeker niet op zijn rekening geschreven worden.
Bottom line: zelfs op Indiana Jones komt, jammer genoeg, sleet. De film is niet slecht maar voegt een overbodig hoofdstuk toe aan de reeds volledig uitgezongen canon. Waar het derde deel nog de interesse kon wekken door Sean Connery prominent naar voor te schuiven als de vader van Indy, kunnen de familiale beslommeringen van de familie Jones ons ditmaal omzeggens geen bal schelen, ware het niet dat Harrison Ford zijn Jones opnieuw aan kan trekken als een kledingstuk dat twintig jaar tussen de mottenballen heeft gehangen, maar nog steeds goed past, er zou in de film waarschijnlijk niets te beleven geweest zijn. De films hebben eigenlijk hun eigen reputatie overleefd en de manoeuvreerruimte die er nog rest om met het personage van Indiana Jones überhaupt nog iéts uit te halen, is bijzonder dun.
BEELD EN GELUID Dit is de eerste Indiana Jones-film waarvan een hogedefinitieversie wordt vrijgegeven. Commercieel gezien was het interessant geweest om ook de drie vorige delen dezelfde behandeling te geven, maar we zullen het hier voorlopig mee moeten stellen. De actie is niet altijd even haarscherp, maar Steven Spielberg heeft er bewust voor gekozen om de film niet qua stijl te laten vloeken met de vorige drie delen. Alhoewel Spielberg zoals gewoonlijk weer gretig plukt uit de digitale trucendoos, zorgt een zekere onscherpte en softness ervoor dat het gebruik van CGI vaak erg goed gecamoufleerd is, zonder daarbij aan de kwaliteit van het beeld te raken. De film bevat opvallend minder ruis dan de vorige drie en het is te hopen dat het uitstel van de release van de eerste drie delen in de trilogie betekent dat Paramount ze een fatsoenlijk schoonmaakbeurt aan het geven is. Printbeschadigingen zijn er niet en de kleuren zijn netjes, alhoewel ze ook een zweem van desaturatie hebben, om meer aan te sluiten bij de oude Indiana Jones-films en ouder te lijken dan de film feitelijk is. Maar ook hier ziet het geheel er vrij van fouten uit: de pastelkleuren van de nucleaire testsite in Nevada en de grote finale waarbij de door Indy ontdekte beschaving liever eieren voor haar geld kiest en terugkeert naar om het even welke dimensie waar ze vandaan mogen komen, zijn spot-on. Onder meer de huidtinten ogen realistisch. Indiana Jones And The Kingdom Of The Crystal Skull is te beluisteren via een Dolby TrueHD 5.1-geluidstrack die een perfect evenwicht bewandelt tussen actie en spreiding en in tegenstelling tot wat je bij een film als deze zou verwachten, nergens bombastisch of fel overdreven wordt. De actie wordt weliswaar goed ondersteund door geluidseffecten, maar ze verdrinkt niet in overdreven volume, wat betekent dat je tussen de dialogen en de geluidseffecten door niet naar de afstandsbediening moet grijpen om enerzijds de buren te vriend te houden en anderzijds de dialogen te verstaan. Bij scènes als de nucleaire ontploffing of de scène waarin Indy en zijn vrienden achter de waterval kruipen, klinkt de track overtuigend en krachtig zonder overbodige uithalen. Het geluidslandschap, zoals het scala van junglegeluiden, klinkt dan weer niet altijd even geprononceerd.
EXTRA'S De liefhebbers van extra's komen op de Blu-ray veel meer aan hun trekken dan de kopers van de door collega William besproken 1-disk dvd. Op de eerste disk wordt ons een Indiana Jones Timeline beloofd die een stuk minder interactief is dan ze op het eerste zicht lijkt of zou kunnen zijn door het gebruik van de BD Java-capaciteit. In drie tijdlijnen, History, Production en Story krijgen we een reeks stills waarin we meer te weten komen over de personages en settings van de film, over de achtergrond van het script en over de verschillende ontwikkelingsstadia van de film. In de documentaire The Return of a Legend (18 min.) komen alle betrokkenen ons uitgebreid zeggen dat deze film tot stand is gekomen op vraag van de fans, een uitspraak waarvan ik het waarheidsgehalte in twijfel durf te trekken. Uiteraard bevat deze featurette interviews met George Lucas, Steven Spielberg en Harrison Ford zelf. Onder meer de hommage aan de slechte sciencefictionfilms uit de jaren 50, in deze film in de gedaante van de aliens, het aandringen van Lucas bij Spielberg en, niet onbelangrijk, de leeftijd van Ford, zijn onderwerpen van discussie. Stof genoeg dus voor een interessante inleidende documentaire. Maar wat de featurette het aantrekkelijkst maakt is dat er nogal wat fragmenten inzitten van de vorige drie Indy-films die hierdoor de facto voor het eerst in high definition te zien zijn. Nadat het licht op groen was gezet voor de sequel, kon de Pre-Production (12 min.) beginnen, waarin lokaties, kostuums, cast en crew konden bij elkaar worden gezocht en het is in deze fase dat onder meer de rentree van Karen Allen werd bezegeld (en spijtig genoeg die van Shia Labeouf ook). De disk sluit af met twee trailers die gek genoeg nummers 2 en 3 dragen.
De extra met het meeste vlees aan is ongetwijfeld de 81 minuten durende Production Diary: Making Kingdom of the Crystal Skull. Deze redelijk complete making-of-documentaire bevat details tot in het oneindige, de plot (voor zover deze niet kinderlijk eenvoudig is) wordt tot op de draad uitgerafeld, de locaties zoals New Mexico en Hawaii worden in al hun pracht getoond en natuurlijk zien we - in chronologische volgorde - het filmen van de voornaamste sleutelscènes. De documentaire is onderverdeeld in zes hoofdstukken. Shooting Begins: New Mexico (14 min) toont ons het maken van de explosieve (!) openingsscène in Santa Fe en de nogal in medias res vertoevende herintroductie van doctor Jones en zijn tegenstander voor deze film, ditmaal Cate Blanchett - het moet niet altijd een lelijke vent zijn. Back to School: New Haven, Connecticut (11 min.) neemt ons mee naar de universiteit waar Jones lesgeeft en we vernemen onder meer wat over de kostuums, de make-up en de scène met de achtervolging per motorfiets. Welcome to the Jungle: Hilo, Hawaii (7 min.) neemt ons iets te kort mee naar deze prachtlokatie en in On-Set Action (28 min.) zien we het totstandkomen van enkele scènes die in vier verschillende studio's zijn gefilmd, zoals de schietpartij in de opslagplaats in Area 51 en het wonderlijk weinig veranderde thuis van Indy. In Exploring Akator (15 min.) zien we de decors van de verloren stad waar Indy's queeste naartoe leidt en ten slotte in Wrapping Up! (7 min.) worden de eindscènes gefilmd.
Dan volgen nog een zestal kortere documentaires. In Warrior Makeup (6 min.) wordt de schmink aangebracht aan het obligate blik wilde inheemsen dat in de film wordt opengetrokken. In The Crystal Skulls (10 min.) leren we dat er historische vondsten van kristallen schedels zijn, maar het lijkt ons eerder een macguffin om de film vooruit te helpen en we zien hoe de nodige zorg wordt besteed aan het ontwerp van deze rekwisieten. Geen Indy zonder Stetson of leren zweep; deze en andere rekwisieten, zoals een garage vol oldtimers, worden ons getoond in Iconic Props (10 min.). De langstdurende nevendocumentaire The Effects of Indy (22 min.) gaat natuurlijk over de speciale effecten, zoals het betaamt in elke film waarbij Lucas' productiehuis Industrial Light and Magic betrokken is. Spielberg kan wel beweren dat de computereffecten de wereld van Indiana Jones er definitief anders laten uitzien, zoals door het vervangen van geschilderde achtergronden door digitale composieten en door in elkaar vloeiende aliens te tonen, maar voor elk stukje scherpslijperij zit er spijtig genoeg ook een kalkoen in de film, zoals de computergegenereerde apen. De charme van de originele films gaat er een beetje door verloren. In Adventures in Post-Production (13 min.) wordt de laatste hand gelegd aan de speciale effecten, zelfs het scenario, en komt componist John Williams mee vanachter de hoek piepen. Closing: Team Indy (4 min.) is dan weer een excuus om de cast en crew nog eens een laatste buiging te laten maken vooraleer het doek (definitief?) valt.
Het hoofdstuk "documentaires" is daarmee afgewerkt. Voor de liefhebbers van speciale effecten volgt er dan nog een toetje: 3 Pre-visualization sequences (14 min.) waarin drie scènes in ruwweg vier minuten elk in ruwe CGI worden getoond: de ontsnapping uit Area 51, de jacht door de jungle en de aanval van de mensenetende mieren. De disk sluit af met een bijzonder lijvige reeks Still Galleries, foto's van op en naast de set, allemaal in high definition.
Het enige wat de film nog meer verdiend had was een audiocommentaartrack, maar het is genoegzaam bekend wat de heer Spielbergs gefundeerde mening hierover is.
CONCLUSIE Indy heeft zichzelf overleefd, maar dankzij zijn scherpzinnigheid en zijn parate fysiek valt onze held ditmaal niet in een poel gloeiende lava. Wat niet betekent dat het de volgende keer geen prijs kan zijn.
Studio:
Paramount
Regie:
Steven Spielberg Met:
Harrison Ford, Cate Blanchett, Karen Allen, Shia LaBeouf, Ray Winstone, John Hurt, Jim Broadbent
Film:
6,5/10
Extra's:
7,5/10
Geluid:
9/10
Beeld:
8,5/10
Regio:
B
Genre:
Avontuur
Versie:
Benelux (NL)
Jaar:
2008
Leeftijd:
12
Speelduur:
123 min.
Type DVD:
SS-DL
Barcode:
8714865330456
Beeldformaat:
2.40:1 HD
Geluid: Engels Dolby TrueHD 5.1
Frans Dolby Digital 5.1
Duits Dolby Digital 5.1
Italiaans Dolby Digital 5.1
Spaans Dolby Digital 5.1