SERIE
Een komedie over drie priesters op een guur Iers eilandje klinkt niet bepaald als een dijenkletser van een idee. Toch is Father Ted, een sitcom die drie seizoenen lang de zender Channel 4 onveilig maakte, een van de grappige reeksen die de jaren negentig voortbracht. De serie bouwt nochtans voort op een ogenschijnlijk verouderde leest: de humor lijkt zo weggelopen uit een tv-vehikel van de jaren vijftig en doet eerder denken aan de gemakzuchtige, populistische succesformule van FC De Kampioenen dan aan de gevatheid van grote Amerikaanse sitcoms als Frasier. Kortom, Father Ted is ogenschijnlijk niet het soort programma waarvoor ik doorgaans zou thuisblijven. Waarom is dit dan toch een van de weinige komedies die me iedere keer weer in een deuk leggen, ook al heb ik de meeste afleveringen al een keer of vijf gezien?

Een eerste belangrijke factor is ongetwijfeld de absurditeit van het programma. Father Ted is stevig geworteld in de Angelsaksische humortraditie en lijkt erg geïnvloed door de onnozelheden van Monty Python. Al in de eerste episode zien we hoe Dougal uit het venster kijkt en aan Ted meedeelt dat het een mooie dag lijkt te worden, terwijl er van uit zijn point-of-view nochtans (groezelige archiefbeelden van) een orkaan getoond worden. Enkele afleveringen later is er een Spaanstalige priester op bezoek, wiens woorden door een hilarische Engelse voice-over vertaald worden. De plots mogen dan weinig geïnspireerd zijn (een look-alikewedstrijd, Ted die bijna verliefd wordt op een vrouw), hun gebrek aan moderniteit wordt steevast gecompenseerd met een absurdistische knipoog.

Daarnaast moet ook gezegd worden dat de scenario's, hun ogenschijnlijke oubolligheid ten spijt, verdomd goed in elkaar zitten. Iedere episode bevat slechts één grote verhaallijn (ongewoon in een moderne sitcom), waardoor feitelijk één premisse 24 minuten lang gerekt wordt zonder aan grappigheid in te boeten. Schrijvers Graham Linehan en Arthur Mathews slagen daar wonderwel in, dankzij een mix tussen absurdisme, gevatte oneliners en treffende karakterschetsen. Neem bijv. de aflevering The Passion of Saint Tibulus. De centrale gag is dat een bezoekende priester saaier is dan, wel, een weekend op Craggy Island. Het is niet eenvoudig zo'n premisse grappig te houden voor één minuut, laat staan een ganse episode. Maar de schrijver vinden genoeg situaties om de kijker niet te vervelen en doorspekken het geheel met een aantal simpele maar doeltreffende dialogen - "Hoe heet die film ook weer waarin die man in een vlieg verandert?", vraagt Ted, waarop Dougal repliceert: "Out of Africa". Meest indrukwekkend van al is dat de aflevering zowaar eindigt met een aandoenlijke en geloofwaardige analyse van het geloof in het algemeen en bidden in het bijzonder.

Maar dé sleutels tot het succes van de reeks zijn zonder twijfel de acteurs, die stuk voor stuk iconen van de Britse sitcom zijn geworden. Als Ted Crilly is Dermot Morgan ideaal gecast. Hij vertolkt de protagonist als iemand die nog wel in zijn rol van priester gelooft, maar voor wie het eerder een routine is geworden dan een passie. Zijn problemen om aan wereldse verlokkingen als faam en geld te weerstaan, maken hem enkel sympathieker. Morgans mimiek, met zijn ogenschijnlijke zelfzekerheid die onderliggende twijfel maskeert, vervolledigt het perfecte plaatje. Dougal McGuirre (met verve gespeeld door Ardal O'Hanlon) is dommer dan de ganse cast van FC De Kampioenen samen, maar stelt net daarom de juiste - en grappige - vragen die Father Ted zowel relevant als tijdloos maken. In het eerste seizoen heeft Father Jack, een onherkenbare Frank Kelly, nog weinig omhanden, maar hij laat toch een onvergetelijke indruk na als de oude, zuipende, vloekende en over de ganse lijn politiek incorrecte priester met één been in het graf. Deze Heilige Drievuldigheid wordt aangevuld met Mrs. Doyle (Pauline McLynn), de huishoudster die zo vriendelijk is je je eraan ergert.

Toegegeven, in de eerste reeks van Father Ted komen alle personages nog niet even goed uit de verf. Er zijn afleveringen waarin het vaak fout gaat - And God Created Woman, sta op - en de humor vindt niet altijd de juiste balans tussen onnozelheid en verfijning. Maar de kiem voor een topsitcom is ontegensprekelijk al aanwezig, met voldoende momenten voor zowel bulderlachen als gegniffel om je een avond lang zoet te houden. Een comedy die fris is in al zijn oubolligheid en vernieuwend in zijn clichés moet dan ook gekoesterd worden als een zeldzame diamant. Ook al zou het tot de tweede reeks duren alvorens die op volle sterkte ging blinken.

AFLEVERINGEN
1. Good Luck, Father Ted
Een tv-programma over priesters komt naar Craggy Island. Omdat hij alleen in het voetlicht wil treden, maakt Ted de presentator wijs dat hij de enige priester op het eiland is. Helaas loopt alles niet zoals gepland.

2. Entertaining Father Stone
Eénmaal per jaar komt pastoor Stone logeren op Craggy Island. Zeer tot ongenoegen van Ted en co, want de priester in huis hebben, is als 'praten tegen een muur met een snor'. Daarom proberen Ted en Dougal hun gast voortdurend af te schepen.

3. The Passion Of Saint Tibulus
De bisschop zelf draagt Ted en Dougal op om te protesteren tegen de vertoning van een schandaalfilm op het eiland. De protesten hebben echter het tegenovergestelde effect: ineens wil iedereen de film zien.

4. Competition Time
De jaarlijkse look-alikewedstrijd voor priesters lijkt weer op een nederlaag voor Craggy Island af te lopen als zowel Ted, Dougal als Jack zich als Elvis verkleden. Misschien helpt echter het omkopen van het jurylid, een tv-presentator met een drankprobleem.

5. And God Created Woman
Omdat ze geen hotel kan vinden, logeert Teds favoriete schrijfster een dag in de pastorij. De priester is zodanig van haar onder de indruk dat hij zelfs even lijkt te vergeten dat hij de celibaatsgelofte heeft afgelegd.

6. Grant Unto Him Eternal Rest
Na het drinken van een fles boenwas ruilt pastoor Jack het tijdige voor het eeuwige. Tot ieders verrassing belooft hij in zijn testament een half miljoen pond aan Ted en Dougal... als zij de nacht voor Jacks begrafenis de wacht durven houden bij zijn doodskist.

BEELD EN GELUID
Veel kan je natuurlijk niet verwachten van een 15 jaar oude reeks die op tv kwam nog voor er zelfs maar sprake was van dvd's. De beelden ogen op deze schijf dan ook niet vlijmscherp, de kleuren zijn een beetje dof en de helderheid laat af en toe te wensen over. Toch blijkt het contrast dik in orde en kan je niet anders dan mild tevreden zijn over de beeldkwaliteit. De soundtrack bestaat uit een stereospoor dat de oneliners steevast helder en verstaanbaar weergeeft. De occasionele geluidseffecten komen ook goed uit de verf.

EXTRA'S
Het eerste deel van een Interview met de schrijvers (25 min.) behandelt vooral het ontstaan van de reeks en het creëren van het personage Ted. Daarnaast bevat de schijf 2 featurettes die een blik gunnen op 'Tedfest', een jaarlijkse herdenking van de reeks op het eiland waar Father Ted gefilmd werd. A Very Ted Weekend (10 min.) geeft een algemeen overzicht van de festiviteiten, terwijl Two Tribes Go To War (6 min.) focust op een voetbalwedstrijd tussen twee seminaries. Father Ted Memories en Father Dougal Memories (elk zo'n 3 minuten lang) bundelen een aantal hoogtepunten van de twee personages.

CONCLUSIE
Het eerste seizoen van Father Ted zit nog niet aan zijn maximale PK, maar levert toch 6 afleveringen die bol staan van grappige oneliners en absurde situaties. Maar het zijn vooral de uistekend geschreven en vertolkte personages die je keer op keer doen terugkeren naar Craggy Island. Beeld en geluid halen een degelijk niveau voor een 15 jaar oude sitcom. De bonussectie is eerder een tegenvaller.