Het magazine Time Out noemde Donald Sutherlands acteerprestatie in Il Casanova Di Federico Fellini destijds een bravourestuk in de stijl van wat Marlon Brando in Last Tango In Paris (1972) deed. Het is moeilijk om na te gaan of die uitspraak vandaag, meer dan 35 jaar later, nog altijd van toepassing is, maar wat Sutherland in Casanova doet is op z’n minst opmerkelijk en in elk geval een buitenbeentje tussen de meer dan 160 filmtitels die hij in een lange carrière achter z’n naam mocht schrijven. Sutherland kruipt in de huid van Giacomo Casanova (1725-1798), de Venetiaanse avonturier en vrouwenversierder die z’n blijvende reputatie dankt aan de uitgebreide memoires waarin hij z’n seksuele escapades uitvoerig documenteert. Maar in de handen van Federico Fellini is deze Italiaanse Don Juan geen adonis, want dan zou het verleiden van vrouwen net iets te gemakkelijk gaan. Zijn Casanova is in tegenstelling tot Donald Sutherland een eerder onaantrekkelijke en al iets oudere man die vrouwen in z’n bed krijgt met mooie praatjes eerder dan met fysieke charme. Daarvoor werd Sutherland overigens ferm onder handen genomen: hij kreeg een valse kin en neus aangemeten, z’n wenkbrauwen werden verhoogd en z’n haarlijn werd ruim zes cm verlegd zodat het voorste deel van z’n schedel een kale aanblik biedt. Wat overblijft is een maskerachtig gezicht met een lichtbruine haardos tot op de schouders, netjes samengebonden met een valse krul boven z’n beide oren tijdens officiële gelegenheden, doch vaak ook ongewassen en ongekamd als van een schooier op mindere momenten. Maar Casanova was in Italië en Frankrijk berucht wegens zijn seksuele potentie en de vele standjes waarmee hij z’n partners het hoofd (en niet alleen dat) op hol kon brengen. Het klinkt als een weinig genuanceerde veralgemening, maar vele, zo niet alle dames van stand wilden wel een keer tussen de lakens met deze mythische natuurkracht.
 

 

Fellini’s twee uur en half durende film is geen doorlopend verhaal, maar eerder een verzameling impressies uit de memoires van Casanova, door hem zelf overigens telkens ingeleid met een voice-over, een productie die beter werkt indien u ze met mate consumeert, d.w.z. in verschillend etappes, want wat in de 18de eeuw voor pikant en prikkelend doorging, is dat niet noodzakelijk in onze tijd, en bovendien zet Fellini het materiaal zodanig naar zijn hand dat u er geen moment aan zal twijfelen dat dit een product is van de hand van de maker van Satyricon (1969) en Roma (1972), waarin hij eveneens alles uit de kast haalt, van opera en toneel tot ballet en conventionele cinema met indrukwekkende massascènes of net het omgekeerde: uitgeklede scènes met een imponerende dramatiek. Maar eerlijk gezegd, het overtuigt niet helemaal, want noch de oogverblindende decors, noch het vuurwerk, de overdadige kostumering, de clowneske figuren of de gedurfde dialogen kunnen verbloemen dat Fellini in zijn Casanova nauwelijks wat te vertellen heeft wat nog enige relevantie zou hebben voor kijkers anno 1976, laat staan voor een publiek anno 2012. Danilo Donati kreeg in 1977 terecht een Oscar en een Bafta Award voor z’n sprookjesachtige kostuums in Il Casanova Di Federico Fellini en Nino Rota werd in Italië vereerd met de David Donatello Award voor de muziek, maar voor de rest bleef het stil omtrent deze film die niet kan tippen aan de kwaliteit van Fellini’s werk uit de jaren zestig (Giulietta Degli Spiriti, Otto E Mezzo) dat zoveel eenvoudiger qua vorm, maar zoveel interessanter qua inhoud is.
 

 

De film begint nog vrij interessant met een scène waarin Casanova een afspraak heeft met een non in een afgelegen kasteel. Ze vertelt hem dat haar minnaar, de Franse ambassadeur, hun seksspel zal gadeslaan via een kijkgat in de achterwand van de kamer, door het oog van twee op de muur geschilderde vissen. Casanova wil uiteraard indruk maken op de Fransman, want een uitnodiging aan het Franse hof ziet hij wel zitten nu de grond onder zijn voeten heet wordt en een veroordeling wegens blasfemie, onzedelijk gedrag en beledigende geschriften in de lucht hangt waardoor hij voor vele jaren in een Venetiaanse kerker zou kunnen verdwijnen. Dus voert hij z’n beste nummertje op en voor een keer heeft hij geen erectieproblemen, want het nonnetje heeft de mooiste billetjes die hij in lange tijd heeft gezien en haar appetijt heeft alleen maar een positieve invloed op z’n stemming. Maar de Franse ambassadeur is niet onder de indruk van z’n prestatie (en dus volgt er geen uitnodiging voor Parijs). Van een man met een dergelijke reputatie had hij beter en origineler werk verwacht, maar wat wil je als Fellini er voor kiest om z’n hoofdfiguur de vrouwtjes te laten bevredigen met z’n onderbroek aan? Is het misplaatst puritanisme, angst voor de censuur en waarom kunnen blote vrouwenbillen dan wel? Heel absurd wordt het overigens in de tweede helft van de film in een scène waarin Casanova een weddenschap aangaat met een jongere kerel over wie het vaakst klaar kan komen binnen het uur. Beiden gaan aan de slag met een vrouw van hun keuze, maar ook deze keer houden ze allebei hun lange onderbroek aan! Heel sexy… heel gedurfd…
 

 

Il Casanova Di Federico Fellini is vooral een visueel spektakel en op dat vlak stelt de regisseur z’n toeschouwers niet teleur. De golven op de woelige zee mogen dan van plasticfolie zijn met een windmachine in de koulissen, de reconstructies van o.a. de brug over het Canale Grande in Venetië en de somptueuze interieurs van sprookjesachtige paleizen en kastelen zijn een streling voor het oog. Anderzijds zijn er die enkele lege scènes met nauwelijks decorstukken en spaarzaam licht die ons een kijkje gunnen op de eens zo beroemde genialiteit van Fellini. Hij kan het nog, maar hij is er niet meer mee bezig en al helemaal niet in Il Casanova. Wat de Italiaan destijds bezielde om dit onderwerp aan te pakken is ook niet duidelijk, want de boodschap die hij na twee en een half uur voor z’n publiek in petto heeft is flinterdun en een halfuur later helemaal vergeten.
 

 

Blijft over de acteerprestatie van Donald Sutherland als de ongegeneerde vrouwenversierder Casanova die al lang niet meer over de talenten beschikt die hem sinds lang worden toegedicht en die het vooral moeilijk schijnt te hebben om oudere en minder aantrekkelijke vrouwen te bevredigen zonder aantrekkelijk en wiebelend meisjeskontje in de buurt om hem te stimuleren. In z’n door Fellini aangemeten vermomming is Sutherlands personage een zielige man die teert op vergane glorie en naargelang z’n verhaal vordert ziet de kijker hoe z’n relaas van de feiten steeds meer afwijkt van de werkelijkheid. De acteur kruipt afwisselend in de huid van de verleider en het seksuele beest, maar eigenlijk is Fellini – wiens hand je op elk moment in de film voelt – veel meer geïnteresseerd in de seksspelletjes dan in het karakter van z’n hoofdpersonage, waardoor Casanova zelfs na twee en een half uur niet meer is dan een karikatuur die de toeschouwer niet op z’n hand heeft gekregen. Het is beslist door Fellini zo bedoeld, maar het resultaat is een film die amuseert, maar nooit emotioneert.
 

Gerestaureerde Master drukt Lumière op de hoes van de dvd en dat is de waarheid,  en wellicht heeft zelfs het publiek anno 1976 nooit Il Casanova Di Federico Fellini gezien zoals op deze drager. De kleuren zijn fel en veelzijdig en wegens de vele verschillende verhalen en stijlen is het tintenpalet zeer uitgebreid. Ongerechtigheden zijn er in deze dvd-versie nauwelijks en alleen edge enhancement en een portie minimale ruis vallen een beetje op. Nino Rota verzorgt de soundtrack en dat is een gelukkige keuze waarvoor hij minstens één keer werd bekroond. U kan de film in de originele Italiaanse of in een gedubde Engelse versie bekijken, maar in beide gevallen is er sprake van een monotrack die in 2.0 is gepresenteerd.
 

De Originele Bioscooptrailer en een aantal Andere Trailers (van ondertussen heel oude films).

 

Il Casanova Di Federico Fellini is een indrukwekkende productie met honderden figuranten en ontelbare decors die allemaal in het Romeinse Cinecittà zijn opgetrokken en die destijds beslist heel veel geld hebben gekost, maar het resultaat is vooral visueel interessant. Donald Sutherland levert een belangrijke prestatie, maar z’n personage is te afstandelijk, te oppervlakkig (en té lelijk) om de toeschouwer daadwerkelijk op z’n hand te krijgen. Mooi maar emotieloos.