FILMS
Raiders Of The Lost Ark
1936. De Engelse inlichtingendienst vraagt aan archeoloog-professor-doctor Indiana Jones (Harrison Ford) om hen te helpen bij de speurtocht naar de Ark des Verbonds, een schrijn waarin de restanten van de stenen tafelen zouden in bewaard worden. Naar verluidt zou het ding ergens in Egypte, in een verloren stad verborgen zijn, en, wat meer verontrustend is, ook de nazi's zijn op die plaats opgravingen aan het doen. En dan gaat het niet alleen om Hitlers fascinatie voor het occulte te bevredigen. Nee, de Ark des Verbonds kan volgens de geschriften tevens als een onoverwinnelijk wapen worden gebruikt. Om de juiste lokatie van de Ark te bepalen moet Indy echter zijn vroegere vriendin Marion (Karen Allen) opzoeken, die in Nepal een café uitbaat - je moet maar het gat in de markt vinden! Marion heeft een kostbaar medaillon van haar vader geërfd, dat noodzakelijk is om de toegang tot de grafkelder te vinden waar de Ark verborgen ligt. Jammer genoeg weten de nazi's dat blijkbaar ook, én ze hebben de hulp ingeroepen van Indy's grote concurrent, de Franse archeoloog Bellocq (Paul Freeman).

Indiana Jones And The Temple Of Doom
1935. Na een hectische knokpartij waarbij Indiana Jones een zaak afhandelt met een niet al te betrouwbare handelspartner, vlucht Indy same met een toevallig bij de zaak betrokken nachtclubzangeres, Willie Scott (Kate Capshaw), en ze hebben vliegtuigpech in India. Daar worden ze door de lokale bevolking opgevangen; het volk leeft in vrees, omdat de nieuwe maharadja van Pankot (Ray Singh), een kindleider, blijkbaar de oude cultus van de Thugs weer in ere wil herstellen. De handlangers van de Maharadja hebben een kostbare steen uit het dorp gestolen, en vragen aan Indy of die hem wil terugbrengen. Indy wordt redelijk gastvrij ontvangen in het paleis, maar ontdekt dat onder het paleis een gigantische mijn geherbergd wordt, waar de aanhangers van de god Kali in alle kalmte hun mensenoffers kunnen brengen. En zal Indy dat laten gebeuren, denk je?

Indiana Jones And The Last Crusade
In dit derde deel moet anno 1938 dr Indiana Jones zijn o zo saaie lessen op de universiteit nogmaals onderbreken om op zoek te gaan naar zijn vader, dr Henry Jones (Sean Connery). Jones senior is expert op gebied van de middeleeuwen, en in het bijzonder de kruisvaarten. Na tweeduizend jaar is hij op het spoor gekomen van de Heilige Graal, de kelk waaruit Christus zou hebben gedronken tijdens het laatste avondmaal. Wie van de kelk drinkt, zou onsterfelijk worden, en dat maakt het tot een zeer begerenswaardig object voor de nazi's. Henry Jones wordt in Oostenrijk door hen gevangen gehouden, maar is er nog net in geslaagd zijn cruciale aantekeningenboekje naar zijn zoon te sturen. Na een spectaculaire reddingsactie, waarbij Jones senior's assistente dr. Elsa Schneider (Alison Doody), een spionne voor de Nazi's blijkt, zetten ze koers naar Alexandretta, in de hoop de Graal als eerste te vinden.

Indiana Jones And The Kingdom Of The Crystal Skull
1957. De Tweede Wereldoorlog is afgelopen, de nazi's zijn verslagen; wat doet de ultieme volksheld van Amerika dan om zijn dagen te vullen? Juist, hij zet de academische carrère voort die hij eertijds aan de kapstok heeft laten hangen om fulltime avonturier te worden. Doctor Henry "Indiana" Jones (de met geen stokken dood te krijgen Harrison Ford) heeft dus zijn leren hoed ingeruild voor een baret. Indy aardt echter niet op de academie en klust nog geregeld bij voor de overheid. Zo opent de film met een niet onaardige confrontatie tussen Indy en een commando Russen onder leiding van een telepathe Irina Spalko (Cate Blanchett) die in de pakhuizen van Area 51 in Nevada op zoek is naar aanwijzingen over de mysterieuze landing in Roswell. Indy bijt echter flink van zich af en komt onder meer op de testsite van een kernproef terecht, alwaar hij beschutting zoekt en vindt in de dichtstbijzijnde in lood beklede ijskast (I kid you not!), maar hij moet aan den lijve ondervinden dat zijn collega George MacHale (Ray Winstone) het kamp van de commies heeft gekozen. De overheid, en met name het FBI, is niet zo blij dat iemand met hoog academisch aanzien blijkbaar communisten aantrekt en in het McCarthy-sfeertje dat er hangt, wordt professor doctor Jones gedwongen om voorlopig zijn toga aan de haak te hangen. Tijdens zijn gedwongen verlof ontmoet hij de jonge roekeloze kerel Mutt Williams (Shia LaBeouf) die hem ervan overtuigt om naar Peru af te reizen om zijn collega Oxley (John Hurt) te gaan zoeken die meer weet over de kristallen schedels waarop de Russen hun zinnen hebben gezet. Omdat de plot van de film toch hopeloos is uitgelekt: Indy ontmoet zijn oude vlam Marion Ravenwood (Karen Allen) opnieuw, de vlam slaat over na het bekende oeverloos gekibbel tussen de twee, Mutt blijkt hun zoon te zijn, Indy mag een potje knokken met de Russkies en uiteindelijk blijken de kristallen schedels toe te behoren aan een ras intelligente interdimensionale aliens, die hun kennis met een oude indianenstam hebben gedeeld, maar die door het ontbreken van één van hun kristallen schedels schipbreuk op aarde hebben geleden. Komt dat tegen!

Indiana Jones. De legendarische samenwerking tussen producent/scenarist George Lucas en regisseur Steven Spielberg draagt waarschijnlijk nog meer bij aan de mythe dan de films zelf. Net zoals bij de originele Star Wars-films heeft deze quadrilogie in de loop der tijd zijn schare onvoorwaardelijke aanhangers gekweekt, en alhoewel dit erg mooie, jongensachtige avonturenfilms zijn, iets waar Spielberg in die tijd zijn handelsmerk van trachtte te maken, zijn er wel een paar inhoudelijke schoonheidsfoutjes te melden. Het scenario dondert als een trein, en dat maakt net dat er af en toe enkele kanjers van plotholes te vinden zijn, en meer dan eens wordt Indy uit een benarde situatie gered door een deus ex machina die wat té toevallig is om mee weg te kunnen. Politieke correctheid is in deze films ver te bespeuren, want of het nu de Egyptenaren (Raiders), de Indiërs (Temple), de Italianen (Crusade) of de Indianen (Crystal Skull) zijn, alle niet-Amerikaanse etnieën worden in de films afgeschilderd als een bende idioten. Na vier delen is de franchise echter compleet leeggemolken; het is bewonderenswaardig dat Ford zich nog voor een vierde deel in een dergelijke fysiek veeleisende rol kon hijsen, en dat hij afgezien van zijn haarkleur nauwelijks verschilt van de schavuit uit de eerste film, waardoor hij mede door zijn rol als Han Solo in Star Wars van Lucas maar liefst twéé iconische personages op zijn erelijst mocht bijschrijven. Qua allure en charisma heeft Harrison Ford nog niets ingeboet en als er dan op de film wat aan te merken valt, kan het zeker niet op zijn rekening geschreven worden. Omdat echter niemand zit te wachten op de avonturen van Indy die in de seventies vrolijk klapperend met zijn valse tanden in een rolstoel door de jungle dendert, is het beter dat Indy zijn zweep en zijn stetson definitief aan de kapstok hangt, ongeacht hoeveel cash Lucas en Spielie nog uit de franchise menen te kunnen persen.

Spielberg heeft zich in de loop van Indy's reeks avonturen tweemaal grondig vertild. Eerst aan Indiana Jones And The Temple Of Doom, want waar iedereen op een vervolg op de avontuurlijke thrill ride Raiders Of The Lost Ark zat te wachten, kregen de fans een spektakel voorgeschoteld vol met uitgeruikte ledematen, kindermishandeling, foltering en soep met oogjes in. Het donkere sfeertje van Temple Of Doom werd gelukkig in het derde deel, The Last Crusade - wat mij betreft het beste van de quadrilogie - weer ingeruild voor een blits avontuur, dat nog net boven het origineel uitsteekt door de fijne chemie die tussen Harrison Ford en Sean Connery borrelt, en die van The Last Crusade eerder een spetterende en originele buddy movie maakt. Het derde deel sluit overigens ook beter bij het eerste aan, omdat we nevenfiguren als Sallah (John Rhys-Davies) en de potsierlijke Marcus Brody (Denholm Elliott) ontmoeten. In schoonheid eindigen was er echter niet bij. De tweede misser was het sluitstuk van het vierluik: waar de films filmtechnisch meer en meer perfect worden, is het scenario van Indiana Jones And The Kingdom Of The Crystal Skull danig bij de haren gesleurd. De nazi's van de jaren '40 zijn vervangen door de communisten van de jaren 50, Indy spuit nog altijd snedige oneliners (om "I like Ike" te zeggen tegen de Russen die op het punt staan je vol lood te pompen, moet je ballen aan je lijf hebben), en in plaats van oogballetjes in de soep wordt er ditmaal een blik vleesetende mieren opengetrokken om voor het shockmoment te zorgen. Alsook, helaas, een meute dolle apen, afstotelijke aliens en tot overmaat van ramp ook nog de uiterst in acteerervaring tekort schietende Shia Labeouf. Wat ook één groot fiasco in de films is, zijn zowat alle rollen van de vrouwen in het leven van doctor Jones: zowel Karen Allen, Kate Capshaw, Alison Doody als Cate Blanchett zijn karikaturen in de slechte zin van het woord. En wat dat betreft spant Kate Capshaw de kroon; Temple Of Doom vertoont nog zo'n paar Lucasiaanse Spielbergereien, zoals het obligate wijsneuzerige ettertje Short Round (Ke Huy Quan), dat de film meer schade dan goed doet. Na het archetypische eerste deel waarmee Spielberg de krijtlijnen van de actiefilm heeft uitgetekend en de streepjes gore en humor die aan de tweede en derde film zijn toegevoegd, was het al duidelijk dat er in de vierde film geen radicale trendbreuk mocht komen. Net daardoor konden er ondanks de hoge verwachtingen en een naam als Spielberg op de affiche, niet veel verrassingen vanaf. Alhoewel. De keuze om de kaart van de aliens te trekken was niet zo geweldig en heeft zelfs de meest geharde Indy-fan tenminste in zijn haar doen krabben. Indy die plots een volwassen zoon heeft, deed de wenkbrauwen fronsen, maar vooral de scène waarin Jones zich met succes tegen een nucleaire explosie beschermt door in een ijskast te kruipen, die vervolgens door de blast kilometers ver wordt weggeslingerd, heeft aan de credibiliteit van de sindsdien smalend tot Indiana Jones And The Kingdom Of The Nuked Fridge herdoopte film zeker geen goed gedaan.

Maar de kwaliteiten van de films overstijgen ruim de gebreken. De voor die tijd geavanceerde speciale effecten zien er na twintig jaar nog helemaal niet gedateerd uit, de films bevatten de nodige porties hak-, schiet- en snijwerk, een paar leuke achtervolgingen, en een flinke dosis humor en zelfrelativering, alhoewel ook op dat gebied Temple Of Doom en Kingdom Of The Crystal Skull weer een maat te kort schieten. Ronduit hilarisch is zo bijvoorbeeld in de derde film de scène waarin Indiana Jones in Berlijn per vergissing na een samenloop van ongelukkige omstandigheiden, het boek met de coördinaten van de felbegeerde Heilige Graal, laat signeren door een nietsvermoedende Adolf Hitler. Al bij al zijn de films niet dé ultieme avonturenfilms, - alhoewel niet iedereen het op dit punt met mij eens zal zijn (nvda. mij daarvoor niet mailen a.u.b. - ik weet het al) - daarvoor zijn de scenario's iets te weinig coherent, maar ze mogen er zeker zijn!

Bottom line: zelfs op Indiana Jones komt, jammer genoeg, sleet. Het canon van Jones is na vier films volledig uitgezongen. Waar het derde deel nog de interesse kon wekken door Sean Connery prominent naar voor te schuiven als de vader van Indy, kunnen de familiale beslommeringen van de familie Jones me in film vier omzeggens geen bal schelen, ware het niet dat Harrison Ford zijn Jones opnieuw aan kan trekken als een kledingstuk dat twintig jaar tussen de mottenballen heeft gehangen, maar nog steeds goed past. De films hebben eigenlijk hun eigen reputatie overleefd en de manoeuvreerruimte die er nog rest om met het personage van Indiana Jones überhaupt nog iéts uit te halen, is bijzonder dun.

BEELD EN GELUID
De films zijn redelijk variabel in kwaliteit. Raiders Of The Lost Ark is minutieus volledig digitaal gerestaureerd, en ziet er uit als een compleet nieuwe film, maar de muizen hebben aan Temple Of Doom geknabbeld. De beeldkwaliteit van de eerste drie films ziet er alleszins zuiverder uit dan de dvd-release. Raiders ziet er ongemeen zuiver uit, met veel oog voor het schaduwdetail en het kleurpalet van de jungle. De diepte van de zwarttinten in de grot waar Indy zijn eerste artefact steelt is misschien het enige wat de iets oudere origine van de oudste films verraadt, maar naarmate de focus van de film verschuift naar het lichter gekleurde Caïro wordt de verdienste van de restauratie beter. Onder meer de scène waarin Indy de maquette van de Egyptische stad onderzoekt, bulkt van detail en nauwkeurigheid. Temple is ook verbeterd, maar het kleurgebruik en met name het vele rood in het binnenste van de tempel van Pankot waat een beetje op de netvliezen werken. De lava komt soms wat uit de lijntjes lopen, en zeker op de langere termijn is het duidelijk dat Temple niet zo grondig is gerestaureerd als het eerste deel. Crusade heeft het meeste baat gehad bij de nieuwe transfer. De scherpte is duidelijk toegenomen, wat onder meer te zien is in de spinnenwebben in de grot waar de tempelier al honderden jaren zit te wachten, in de vlucht van de zeppelin en in de details van de kanalen van Venetië. Ook de kleuren zitten erg goed in dit derde deel, met bijvoorbeeld scherp afgelijnd rood in de bijeenkomst van de nazi's waar Indy een handtekening van Hitler krijgt. Crystal Skull is qua beeldkwaliteit uiteraard onvergelijkbaar met de films ervoor, gezien dat de film met heel andere technische middelen is gedraaid. Bij het bekijken van de vier films valt echter vooral de consistentie op: de onderlinge verschillen zijn uiteindelijk minimaal, net als de tekortkomingen. Wat fans van Indy in beate bewondering op de knieën zou moeten doen vallen is de uitstekende geluidskwaliteit, waarop werkelijk niets aan te merken is. De films zijn scène na scène explosieve geluidslandschappen waarin de speciale effecten over elkaar heen vallen in precies de juiste dosering. De bassen zijn stevig zonder onnodig te gaan overweldigen, de atmosfeer in de grotten waarin allerlei ongedierte huist is creepy, de watervallen overdonderend, en wanneer er al eens iemand per ongeluk met zijn hoofd in een vliegtuigpropellor terecht komt, wordt er sappig mee omgesprongen. Af en toe wordt er een beetje overdreven - zo deelt Marion lellen uit waar een normaal mens een versplinterde schedel aan over zou houden - maar één en ander past wel in de overblown stijl van het Indyverse. De legendarische soundtracks van John Williams zijn minutieus door het geheel verweven, en vormen het perfecte decor voor de avonturen van 's werelds bekendste archeoloog.

EXTRA'S
Helaas is niet al het bonusmateriaal van de vorige uitgaven hernomen; vooral bij Crystal Skull is er nogal wat de schaar ingezet. Een audiocommentaartrack is uiteraard niet te vinden, omdat deze moeten inspreken op Steven Spielberg hetzelfde effect heeft als het verorberen van een mandje pruimen. De vier disks bevatten als enige bonusmateriaal een resem trailers van allerlei pluimage. Al het relevante bonusmateriaal is terug te vinden op een vijfde bonusdisk. De disk opent met twee gloednieuwe documentaires "On Set with Raiders of the Lost Ark" (57:53). In From jungle to desert (29:35) gaat de crew op zoek naar een geschikte locatie, en geeft Spielberg stukjes interview over de prent. De bijdrage bevat onder meer ook nog bloopers, verwijderde scènes en stukjes interview met cast en crew. From adventure to legend (28:17) vervolgt met stukjes waarin Spielberg en Ford zich voorbereiden op het schieten van onder meer de Well Of Souls-scène en de achtervolging met de vrachtwagens. De bijdrage bevat onder meer ook verwijderde scènes uit de andere drie films.

De daarop volgende documentaires "Making the Films" waren reeds eerder op de dvd's terug te vinden met bijster weinig originele titels: The Making Of Raiders Of The Lost Ark uit 1981 (57:48), The Making Of Raiders Of The Lost Ark (50:52), The Making Of The Temple Of Doom (41:09), The Making Of The Last Crusade (35:03) en The Making Of The Kingdom Of The Crystal Skull (28:49). De eerste documentaire uit 1981 is inhoudelijk vrij goed, en schetst Spielberg ontluikende ambities om dit soort films te maken. We komen in deze documentaire meer te weten over de tandem Lucas/Spielberg dan in de andere bijdragen, en we zien hoe ze uit het niets de eerste film opbouwen, in een stadium waarin zelfs de casting nog niet is gebeurd. De resem retrospectieve documentaires over de drie films bevat onder meer interviews met Lucas en Spielberg, uiteraard met Harrison Ford, Sean Connery en met een deel van de supporting cast en de crew. Zelfs de inmiddels overleden River Phoenix, die in de derde film Indiana Jones junior op jonge leeftijd speelt, zie je nog in een interviewfragment. In Raiders Of The Lost Ark zien we hoe het concept van archeoloog-avonturier Indiana Jones uiteindelijk is geëvolueerd tot hoe wij hem kennen, en bevat onder meer screentests van Tom Selleck (slik!) voor de hoofdrol - het kan erger want de rol van Sallah was oorspronkelijk bedoeld voor Danny DeVito - maar ook bijdrage over de decors en kostuums, de reusachtige rotsblok die in het begin Indy dreigt te verpletteren en natuurlijk de spectaculaire finalescène. Er wordt ook ronduit eerlijk gedaan over het feit dat men voor de scènes met de Duitse onderzeeërs rijkelijk is gaan "creatief lenen" bij Wolfgang Petersens Das Boot - de aanlegsteiger ziet er zelfs nagenoeg hetzelfde uit. The Temple Of Doom leert ons dat de film eigenlijk ontstaan is als samenraapsel van ongebruikte ideeën van de eerste film, maar focust ook op stunts zoals de achtervolging in de mijnwagentjes, totnogtoe dé scène die bij iedereen is bijgebleven van de hele trilogie. Verder behandelt het stukje ook het feit dat de film een PG-rating meekreeg voor de uitvoerig aanwezige gore scènes. The Last Crusade gaat onder meer over de scènes met de jongere Indiana Jones, en de lokaties in Duitsland en Venetië. Meer dan Temple Of Doom is het een vader-zoonverhaal waarin we onder meer te weten komen waar Indy's fobie voor slangen vandaan komt. De beeldkwaliteit van de videofragmenten is uiteraard wisselend, want niemand heeft er twintig jaar geleden aan gedacht dat het behind the scenes-materiaal ooit nog eens publiek zou worden gemaakt. De laatste documentaire, over Kingdom Of The Crystal Skull, is een schaamteloze verknipping van de documentaire op de losse release, die 81 minuten duurde, maar nu is teruggebracht tot minder dan een half uur. We komen we te weten dat het een allegaartje wordt tussen koude oorlog, de Roswell-mythe en de heksenjacht tegen het communisme.

Dan vinden we nog een hoop kortere featurettes terug, waarvan sommige reeds terug te vinden waren op de vorige releases. The Stunts Of Indiana Jones (10:56) omvat enkele van de stuntscènes uit de drie films, The Sound Of Indiana Jones (13:21) gaat over hoe men onder meer de geluidseffecten heeft kunnen creëren bij de rollende steen uit de eerste film, de achtervolging in de mijnkarretjes, en natuurlijk het veelvuldige klappen van Indiana's zweep. In The Music Of Indiana Jones (12:22) krijgt uiteraard componist John Williams, de componist van het zo typische kenwijsje, vooral het forum voor zich, en hij geeft toelichting bij enkele van de andere weerkerende thema's. In The Light And Magic Of Indiana Jones (12:22) worden de digitale effecten in de drie films nader toegelicht. De volgende documentaires behandelen welspecifieke scènes uit de films. Raiders: The Melting Face! (8:12) gaat over de desastreuze gevolgen van het openen van de Ark des Verbonds. In Indiana Jones and the Creepy Crawlies (11:46) krijgen we de hoeveelheid slakken, spinnen, ratten, en uiteraard de slangen niet te vergeten die over het scherm komen kruipen. De beelden worden vergezegddoor een pop-up trivia track waaruit we leren wat Harrison Fords échte houding tegenover ongedierte is. In Travel With Indiana Jones: Locations (9:58) doet ongeveer hetzelfde - ook met een pop-up - maar dan met alle steden en streken die Indy in de vier films heeft bezocht. In Indy's Women: The American Film Institute Tribute (9:15) zien we hoe ter gelegenheid van de release van de dvd in 2003 actrices Karen Allen, Kate Capshaw en Alison Doody nog eens samenkwamen. Indy's Friends And Enemies (10:10) worden al Indy's vijanden nog eens ten tonele gevoerd.

Dan weer enkele extra's uit The Crystal Skull. Geen Indy zonder Stetson of leren zweep; deze en andere rekwisieten, zoals een garage vol oldtimers, worden ons getoond in Iconic Props (9:52). De langstdurende nevendocumentaire The Effects of Indy (22:34) gaat natuurlijk over de speciale effecten, zoals het betaamt in elke film waarbij Lucas' productiehuis Industrial Light and Magic betrokken is. Spielberg kan wel beweren dat de computereffecten de wereld van Indiana Jones er definitief anders laten uitzien, zoals door het vervangen van geschilderde achtergronden door digitale composieten en door in elkaar vloeiende aliens te tonen, maar voor elk stukje scherpslijperij zit er spijtig genoeg ook een kalkoen in de film, zoals de computergegenereerde apen. De charme van de originele films gaat er een beetje door verloren. In Adventures in Post-Production (12:36) wordt de laatste hand gelegd aan de speciale effecten, zelfs het scenario, en komt componist John Williams mee vanachter de hoek piepen.

CONCLUSIE
Jammer genoeg gaan we de status van top-Bluray niet weerhouden. Er werd met name te veel materiaal uit Indiana Jones And The Kingdom Of The Crystal Skull wegens plaatsgebrek achterovergedrukt, waardoor de bonussectie net buiten het bereik van een delibereerbaar cijfer voor een grote onderscheiding valt. Voor de rest is deze Indiana Jones Complete Adventures erg veel waar voor je geld en technisch zo goed afgewerkt als mogelijk was. Kortom, een box die bij elke filmliefhebber in de kast hoort te staan.