In 1941 werd Leningrad (nu Sint-Petersburg) door de Duitse troepen op barbaarse wijze gebombardeerd. Niet alleen stierven talloze onschuldige burgers, ook werd de grootstad door de buitenlandse troepen volledig omsingeld. Decennia later is het overduidelijk dat Stalin niet voorbereid was op deze aanval en nog minder op de strategie die Hitler had voorzien: het volk van Leningrad uithongeren. In de geschiedenisboeken zijn het slechts enkele zinnen, doch heeft deze tragedie het leven van honderdduizenden onschuldige burgers verwoest. 900 Dagen is een documentaire van Jessica Gorter die niet over de heldendaden van het Russische leger gaat, maar wel over de leugens van de Russische regering die de ware aard van het Leningrad-beleg voor het publiek geheimhielden, leugens waarover de leiders zich zouden moeten schamen.

 

Het is 2010. President Medvedev herdenkt de vijfenzestigste verjaardag van het beleg van Leningrad. Met een grote militaire parade worden de overlevenden in de bloemetjes gezet. De oorlogsveteranen krijgen nog maar eens een medaille voor hun heldenmoed en de moeders krijgen zowaar een brief met daarin de felicitaties van het Kremlin. De Russische leiders noemen deze mensen helden, maar dat is volgens hen een verkeerd gekozen woord. Een hoogbejaarde man noemt de opvoering van de Medvedev zelfs een komedie en weigert koppig om naar de militaire parade te kijken. De overlevenden zijn immers geen helden, maar wel slachtoffers die door het lot de oorlogsgruwelen hebben overleefd. De Russische regering pronkt in diverse musea maar al te graag met allerlei heroïsche getuigenissen, de harde waarheid is echter dat de overlevenden een zwijgplicht kregen. Wie tijdens het Sovjet-regime iets vertelde over het echte Leningrad-verhaal werd verbannen en de straf kon zeer ver gaan: zelfs tot in de uraniummijnen!

 

Reeds van bij het begin was het duidelijk dat Hitler de bevolking van Leningrad in de maag wilde treffen. Het eerste doelwit waren de Badaev-pakhuizen waar het voedsel van Leningrad lag opgeslagen. De burgers die van de bombardementen afwisten, repten zich massaal naar de magazijn om vanonder het puin nog wat voedsel te vergaren. Een gevaarlijke beslissing, want de Russische politie schoot zonder omzien op de eigen bevolking. Allerlei documenten bewijzen dat de Russische overheid zich had neergelegd bij de dood van de hele stad. Het enige waarover ze zich zorgen maakten, was over hun positie. De andere steden mochten niks afweten van de omsingelingen en daarom werden de inwoners van Leningrad zoet gehouden met goed nieuws, leugens over gewonnen veldslagen, maar over hun eigen lot hadden de inwoners het raden. De talrijke interviews die Jessica Gorter afnam met overlevenden tonen niet alleen afschuw voor het regime, maar ook duiken er heel wat bizarre verhalen op. Getuigen vertellen hoe mensenvlees van lijken op de lokale markt werd verhandeld als gehaktballetjes. Het zijn geen verhaaltjes, want documenten wijzen erop dat het Openbaar Ministerie meer dan duizend mensen vervolgde voor kannibalisme. Gorter veroordeelt niemand, ze laat gewoon de mensen getuigen. Zowel patriotten die tot vandaag de naam Stalin verdedigen tot mensen die de naam van hun leiders uitkotsen. Als kijker raak je door de twee visies gefascineerd. Neen, 900 Dagen is een wel heel aparte oorlogsdocumentaire die geen mens ongeroerd zal laten en het is dan ook meer dan verdiend dat deze documentaire door het Idfa in 2011 werd bekroond als beste Nederlandse documentaire.

 

Van een documentaire over de oorlogsgruwelen van weleer verwacht je uiteraard geen uitmuntende

beeldkwaliteit, toch zijn alle beelden mooi gerestaureerd.

 

Er staan geen extra’s op deze dvd.

 

900 Dagen is een aparte documentaire omdat het beleg van Leningrad door een andere bril wordt

bekeken. Er is niet alleen de gruwel van de nazi’s, maar ook de schandalige aanpak van de eigen

regering die het volk een zwijgplicht oplegde. Onthutsend.