FILM
Jim Hawkins (Joseph Gordon-Levitt) drijft zijn moeder Sarah (Laurie Metcalf) tot de wanhoop wanneer hij nog maar eens gearresteerd wordt voor illegaal zonnesurfen op een zelfgemaakt toestel. Sarah heeft haar handen vol met het uitbaten van The Benbow, een intergalactische herberg op de planeet Montressor, en de jongen mist duidelijk een flinke en strenge hand van een vader. Vader heeft namelijk een paar jaar geleden de benen genomen. Op een avond brengt Jim de zwaar gewonde schildpadachtige Billy Bones (Patrick McGoohan) naar de herberg, die, nog net voordat hij zijn laatste adem uitblaast, een schatkaart toont met de lokatie van het fortuin van de legendarische piraat Nathaniel Flint. Nog geen oogwenk daarna wordt de herberg door een bende plunderende piraten in de fik gestoken, en Sarah en Jim vluchten naar het huis van één van hun vaste gasten, sterrenkundige doctor Delbert Doppler (David Hyde Pierce). Jim hoopt om met een deel van de schat de herberg terug op te bouwen, en Doppler wil de expeditie naar Treasure Planet best financieren. Het ruimteschip (neem dat maar letterlijk) R.L.S. Legacy van de katachtige kapitein Amelia (Emma Thompson) wordt klaargestoomd, en Jim krijgt zijn moeder zo ver dat hij mee mag als scheepsjongen. De kapitein stelt hem onder de hoede van de kok John Silver (Brian Murray), bij wie de helft van de ledematen zijn vervangen door cyborg-prothesen. Jim is aanvankelijk erg wantrouwig tegenover de goedlachse kok, want Bones had hem voor een cyborg gewaarschuwd. De manier waarop Silver als surrogaat-vader voor de jongen zorgt, doet Jim aanvankelijk geloven dat Bones het over een andere cyborg moet gehad hebben. Wanneer de planeet in zicht komt, blijkt echter dat Jims wantrouwen nog niet zo ongegrond was: Silver is een piraat, en, wat erger is, de ganse bemanning, een bende tuig van de richel, zijn zijn onafscheidelijk team medewerkers.



Treasure Planet is een scifi-adaptatie van het wereldberoemde boek van Robert Louis Stevenson, waarbij de omgeving verplaatst is naar één of ander far away-e galaxy, waar naast mensen ook ruimtewezens van diverse smaken en soorten rondlopen, -vliegen of -kruipen. Er werd bij Disney al langer op een versie van Treasure Island gekauwd - lekker goedkoop voor auteursrechten, nietwaar? - en in de jaren '50 werd er zelfs al een "gewone" film van gemaakt, overigens één van de eerste niet-geanimeerde Disneys, maar het was Ron Clements die op het idee kwam om het geheel in een nieuw Starwars-achtig kleedje te stoppen. Centraal uitgangspunt was, zoals op de extra's van de disc ook wordt uitgelegd, dat zowel qua design als qua inhoud er een 70-30 verhouding moest ontstaan tussen een klassiek avonturenverhaal en moderne science-fictionelementen. Die lijn is heel consequent doorgetrokken, en is onder meer erg goed te merken in het design van het schip Legacy, maar ook bijvoorbeeld in laten we zeggen de dwarsdoorsnede van de bevolking van Montressor. Een scenario-toegeving ten opzichte van het boek van Stevenson werd gedaan in het feit dat in de film Jim kind is uit een éénoudergezin-met-moeder, terwijl in het originele boek het juist Jims vader is die bij hem is gebleven. Dit laat natuurlijk aan de Disney-scenaristen goed toe om zowel Jims gebrek aan respect en autoriteit uit te spelen, alsook de zoon-vader relatie die hij en John Silver uiteindelijk voor elkaar gaan koesteren.



Met John Silver brengt Disney bovendien eens een andere schurk dan gewoonlijk, en alhoewel zijn handlangers echte griezels zijn, zoals de overgroeide mug Scroop, is John Silver niet het standaard zwart-witkarakter dat je ervan verwacht. Omdat dit nu eenmaal Disneyromantiek is, bloeit er uiteraard iets moois tussen de assertieve kat Amelia en de ietwat te verstrooid voor zijn eigen gezondheid zijnde Doctor Doppler, en kan de film uiteraard niet zonder een comic sidekick, ditmaal in de vorm van Martin Short die gestalte geeft aan B.E.N., een robot die nog bezit geweest is van Flint, maar die zich de lokatie van de schat niet meer kan herinneren omdat Flint zijn geheugenchip heeft gesaboteerd. Short is nu niet dadelijk de geweldigste toevoeging aan de film, en we hebben meer moeten lachen met de fratsen van Morph, een klein wezentje dat zich altijd aan Silver vastklit en zich in om het even wat kan transformeren. Net als Atlantis: The Lost Empire en in tegenstelling tot de vorige, Lilo & Stitch, richt Disney zich met deze prent weer op de jongvolwassenen, in de hoop dat die zich kunnen identificeren met rebel-without-a-cause Jim Hawkins. Griezels zoals de zesogige Flint, Scroop en Billy Bones maken dat deze film alweer iets minder geschikt is voor de állerjongsten. Ook al om de jeugd over de streep te trekken, is de film alweer niet voorzien van melige Disney-liedjes, maar wel van een pakkend kenthema "I'm Still Here", gezongen door John Rzeznik, leadzanger van de Goo Goo Dolls.


Voor de rest kunnen we onze lof voor deze film niet genoeg uitspreiden. Disney heeft in deze film een gewaagde maar geslaagde stap gezet om 2D- en 3D-animatietechnieken nog meer dan ooit met elkaar te verstrengelen, waarbij bijvoorbeeld John Silver altijd met beide technieken moest bewerkt worden - zijn Inspecteur Gadget-achtige prothesen zijn computergegenereerd, zijn menselijke kant niet. Sommige mensen zullen misschien deze combinatie niet goed zien zitten, maar het universum dat rond het gegeven heen is gecreëerd doet bij momenten onze kaak openvallen van bewondering. Het is niet in één bepaalde scène dat één en ander tot prachtige resultaten leidt, maar nagenoeg de ganse film door; de scènes met de zee-walvissen, de ontsnapping aan een ster die supernova wordt, het pan-shot waarin we de ruimtehaven voor het eerst te zien krijgen, én de grand finale zijn stuk voor stuk schilderijtjes op zichzelf. Ook qua verhaal zijn de veranderingen die aan Stevensons origineel zijn toegevoegd, het geheel alleen maar ten goede gekomen. Uitgangspunt was telkens de equivalente tegenhanger voor de 18e eeuwe setting van het boek te bedenken, en zo kwam men op Silvers prothesen in plaats van een houten been of Morph in plaats van een klassieke papegaai. De relatie tussen John Silver en Jim is erg genuanceerd, en geeft de film een hedendaags en ondanks het hoge space opera-gehalte toch een geloofwaardig trekje.



En toch presteerde deze 90 miljoen dollar kostende film aan de kassa alles behalve superieur. 20th Century Fox heeft na een gelijkaardig débâcle met Titan A.E., toch ook geen slechte cross-over, die veel raakpunten met deze prent vertoont, de tekenfilmstudio gesloten. Het publiek zit blijkbaar niet te wachten op dit soort films, en associeert Disney nog altijd eerder met schattige kleine hondjes/katjes/hertjes/kabouters dan met een papzak met een Terminator-oog en een collectie hak-en snijgerief in zijn voorarm, of met een rode overgroeide mug van twee meter die de held onverwachts in de nek komt vallen. We begrijpen dat de kijker die in tien jaar geen Disney meer bekeken heeft, even in zijn haar zal krabben, maar ik ben toch niet overtuigd dat deze recente inhoudelijke ommezwaai bij Disney per sé een slechte is, want met meer concurrentie moet de studio wel iets doen om te innoveren. De film heeft natuurlijk te lijden onder het recente creatieve én commerciële succes van films als Monsters Inc., maar dat doet aan de intrinsieke waarde van de prent niets af. Bovendien is een film als deze duidelijk met meer enthousiasme gemaakt dan de gedrochten zoals Atlantis II en andere crapquels die het Huis van de Muis op gezette tijden op het publiek loslaat. We houden alleszins ons hart al vast voor de release van Treasure Planet 2: John Silver Strikes Back, die er ongetwijfeld tussen dit en een jaar aankomt.



BEELD EN GELUID
Bij de bespreking van Lilo & Stitch stelden we nog dat qua techniek de DVD's van Disney hoe langer hoe meer naar de status van perfectie streven; deze release bevestigt dit vermoeden alweer. De animatie overbluft al op zich, maar het doet dan extra genoegen dat vooral aan het beeld extreem veel zorg is besteed. De naden tussen de verschillende soorten animatie zijn perfect weggemoffeld, zonder dat het het aantal artefacts de hoogte heeft ingejaagd. Bijvoorbeeld de computergegenereerde ogen van B.E.N., waar we wel wat problemen bij hadden verwacht, worden perfect en zonder storingen gerenderd. Primaire beeldfouten zoals ruis of grain zijn volledig, maar dan ook volledig afwezig, en de statige heldere kleuren zijn een genot om naar te kijken. Ook niet onbelangrijk is dat de 1.66:1-beeldverhouding bewaard is. Ondanks de afwezigheid van een DTS-track is de Engelse Dolby Digital 5.1-track excellent, bij momenten ruimtelijk erg goed ontwikkeld (zoals de scène waarin Amelia, Jim en Delbert op Treasure Planet crashen), en klinkt constant zeer duidelijk. Alleen bij de muzikale intermezzo in de helft van de film is duidelijk de PAL-speedup te horen, wat een beetje jammer is. Ook weer een compliment voor het feit dat er zowel een Vlaamse als een Nederlandse 5.1-track aanwezig is, die qua kwaliteit vergelijkbaar zijn (we hebben geen moeite gedaan om de Franse track te samplen), maar het origineel geniet, zoals steeds, onze voorkeur.



EXTRA'S
Grootste verrassing op deze release is dat de extra's, in tegenstelling tot alle vorige Disney-releases, de speciale 2 disc-versies uitgezonderd, wel substantieel wat bijdragen tot het geheel én Engels gesproken zijn met Nederlandse ondertiteling waar nodig. Dit voorbeeld verdient aanmoediging, zelfs wanneer blijkt dat tussen de vele extra's er ook wel enkele dubbele tussen zitten, waar men herhaalde malen terug op uitkomt door de niet- lineaire structuur van de disc. Nu nog even de verplichte trailers er af smijten, zeker die van Atlantis II en Stitch II, alhoewel de preview van The Lion King SE ons alvast heeft honger doen krijgen. We zullen de structuur van de disc uit de doeken pogen te doen. Bij het bonusmateriaal vinden we vier opties terug.

1. Intergalactic Space Adventures

1a. RLS Legacy Virtual 3D Tour And Treasure Hunt
Deze optie bevat twee gelijkaardige 3D-rondleidingen op het schip Legacy, een "technical tour" en een "nautical tour", elk van een tiental minuten, alsook een op dezelfde technologie gebaseerd spelletje.

1b. DisneyPedia: The Life Of A Pirate Revealed.
Net zoals bij de 2-disc versie van Atlantis: The Lost Empire hierbij wat randinformatie, deze keer over alle clichés aangaande piraten, doorspekt met stukjes uit oude (teken)films. Er is een play all-optie aanwezig, waardoor de zes filmjes in totaal op 12 minuten afklokken

1c. Disney's Animation Magic: Hosted by Ron Disney
In deze sectie krijgen we enkele making of-filmpjes, en zaken als de verwijderde scènes, achter elkaar te zien die elders in de structuur apart terug te vinden zijn. Samen veertien en een halve minuut.

1d. "I'm Still Here" (Jim's Theme)
Dit verklaart zichzelf. Videoclip van John Rzesnik, zanger van de Goo Goo Dolls.

2. Deleted scenes
Deze sectie bevat 3 verwijderde scènes, telkens van wat commentaar van de makers voorzien. We zien een alternatieve proloog, waarin Jim al ineens volwassen is, een alternatief einde waarin Jim de Benbow herbouwt, en een scène aan het begin, waar Jim zijn zonnesurfer toont aan Ethan, een alien-kind, en waarin Jims nood aan een vaderfiguur nog eens wordt onderstreept. De scènes zijn nog grotendeels in de animatics-fase.

3. Visual Commentary
Net als bij Atlantis: The Lost Empire krijgen we niet alleen een audiocommentaar door producent Roy Conli en regisseurs Ron Clements en John Musker, maar wordt de film hierdoor sporadisch onderbroken voor randinformatie. Alleen is het jammer dat de filmpjes tussendoor alweer dezelfde zijn als in de andere menu-indelingen. De commentaartrack en de filmpjes zijn wel van Nederlandse ondertiteling voorzien. Tof!



4. Behind The Scenes
In deze sectie vind je alle making of-filmpjes nog eens thematisch gerangschikt, maar nu ook afgewisseld met zaken als conceptuele schetsen en dergelijke. Het menu is
onderverdeeld in:

4a. Story
Deze sectie bevat een twee minuten durende trailer van de real life Treasure Island-film uit 1950, en een eerste gallerij met conceptuele schetsen, waarbij enkele bijzonder mooie.

4b. Art Design
Hierin een bijzonder interessante bijdrage over de Brandywine-schilderschool, een stijl die de makers van deze film geïnspireerd hebben, 3 gallerijen met visuele ontwikkeling-schetsen, schilderijen en enkele taferelen uit de film, en een filmpje dat de keuze voor een verhouding 70-30 tussen klassieke en moderne animatie uitlegt.

4c. The Characters
16 schetsgallerijen, gerangschikt per figuur, met interessante tekeningen hoe bepaalde karakters zijn geëvolueerd tot in hun finale fase. Bij John Silver ook twee filmpjes waarbij men zijn mechanische arm heeft ontworpen, onder meer door het concept uit te testen op oude filmpjes van kapitein Haak uit Peter Pan, en een woordje uitleg over het animeren van de 2D/3D-androïde B.E.N.

4d. Animation
Hierin opnieuw de "Kapitein Haak-test" uit 4c, bijdragen over de animatie van Dr.
Doppler en John Silver, en een paar gallerijen potloodschetsen van de kajuit van kapitein Amelia en een interessante vergelijking tussen de afgewerkte film en de animatics van de scène waarin Jim B.E.N. ontmoet.

4e. Dimensional staging
Hierin enkele scènes waarin de kleuren worden gedefinieerd, interessante 3D-layout-demonstraties van onder meer het interieur van de Benbow, een al even interessante reeks computeranimaties "Treasure Planet Found" die hebben geholpen bij het concipiëren van onder meer de 3D-kaarten en Treasure Planet zelf, en een filmpje over de belichting.

4f. Music
Opnieuw de videoclip uit 1d.

4g. Deleted scenes
Zie sectie 2.

4h. Merging 2D and 3D-worlds
Twee filmpjes over de speciale effecten, met name over hoe men de camera over een mengeling van 2D en 3D-beelden kan laten pannen, het ontvouwen van de zeilen en het zwarte gat. Daarnaast tot slot nog eens dezelfde rondleidingen als in 1a.



CONCLUSIE
Treasure Planet is een klein meesterwerkje, dat zowel op inhoudelijk als esthetisch vlak de grenzen van de animatie alweer een beetje verlegt, en bijzonder goed weergegeven wordt op DVD. Ondanks het feit dat sommige extra's meerdere malen herhaald worden, lag voor de selectie ervan de norm een stuk hoger dan gewoonlijk.