DALEKÁ CESTA (DISTANT JOURNEY) (BLU-RAY)
Bespreking door: Didier - Geplaatst op: 2020-07-23
FILM
Van Steven Spielberg tot Louis Malle. Zowat iedere regisseur met aanzien heeft ooit wel een film gemaakt over de holocaust. Een onderwerp dat nooit mag vergeten worden en wegens zijn dramatiek ook wel gedroomde filmscenario's oplevert. Door het grote aantal films (en ook omdat heel wat van hun net iets te melig zijn) durven we ze wel eens onder de stofmat vegen, maar de Tsjechische
Distant Journey is toch nog iets anders. Deze film van Alfréd Radok verscheen vier jaar na de bevrijding en Radok gebruikte heel wat historische nazi-beelden die een normaal mens doen walgen. Door de stalinistische censuur mocht de film niet in première gaan in Praag en werd hij kort nadien volledig verboden. Na zijn release werd de film door diverse critici als een meesterwerk beschouwd en ook Stanley Kubricks zou stukken uit de film gebruiken voor zijn
A Clockwork Orange wanneer men Alex de Large wil confronteren met de wreedheden van deze wereld.
Hana is een Joodse oogarts (Blanka Waleská) die verliefd wordt op haar niet-Joodse collega Toník (Otomar Krejča). Een liefde die in normale tijden alle kansen zou hebben, maar als dat gebeurt op de vooravond dat nazi-Duitsland Tsjechië binnenrukt is dat toch even anders. Hun liefde wordt een nachtmerrie wanneer de Duitsers met de systematische uitroeiing van de joden begint. Hana's familie wordt naar Theresienstadt afgevoerd, maar voorlopig blijft Hana van het drama gespaard doordat ze met een niet-Jood is getrouwd.
Distant Journey is geen gemakkelijke rit. De kijker wordt keer op keer geconfronteerd met hartverscheurende beelden die nog versterkt worden door het feit dat Radok de tijdslijn van het verhaal volgt met propaganda-beelden uit
Triumph Of The Will van Leni Riefenstahl. We zien gebalde speeches van Adolf Hitler en Joseph Goebbels terwijl joden afgevoerd worden naar de concentratiekampen. Radok die zelf zijn familie in deze kampen verloor toont op een hartbrekende wijze de toestand van Theresienstadt: een getto dat door de SS werd opgericht als tussenstation naar de vele vernietigingskampen. Radok die het zelf aan de lijve had ondervonden schilderde in zijn film de nazi's af als een bende sadistische zwijnen. Een film die voor zijn tijd (als je geen rekening houdt met de realiteit) best schokkend was om te zien.
Met deze film wilde Radok duidelijk zijn eigen verdriet (en afschuw) met de wereld delen, want nadien zou deze filmmaker zich bezig houden met het maken bijv.
Divotvorný Klobouk wat een komische musical was. Radok maakte slechts vier films om daarna terug te keren naarzijn eerste liefde: het theater. Maar met een film als
Distant Journey heeft hij meer dan zijn stempel gedrukt op de cinema, ook al is het door één van de meeste zwarte bladzijden uit het bestaan van het mensdom te belichten.
BEELD EN GELUID
Deze film uit 1949 raakte zwaar beschadigd, maar werd door het Czech National Film Archive volledig gerestaureerd. De film bevat heel wat archiefbeelden uit de Tweede Wereldoorlog en die vertonen nog weel wat beschadigingen (hoewel nooit storend), maar de gefilmde scenes werden met de uiterste zorg een nieuw leven geschonken. De geluidsband is Tsjechisch met Engelse ondertiteling en hoewel je hier geen auditieve mirakels moet verwachten, is ook hier alles onberispelijk.
EXTRA'S
De releases van Second Run komen steeds met een uitgebreid boekje dat vol met historische filmweetjes staat. Geen voorgekauwde promotalk, maar wel uiterst interessant geschreven informatie die de lezer wegwijs maakt in de Oost-Europese filmwereld. Iets wat voor de meeste cinefielen, op de gekende namen na, niet zo evident is. Voor de rest vind je hier ook twee kortfilms. The Opening Of The Wells werd door Alfréd Radok in 1960 gemaakt en is geïnspireerd op een gedicht van Miloslav Bure. Ten slotte is er ook nog het aangrijpende Butterflies Don't Live Here uit 1958 wat een soort van collage is van tekeningen die Joodse kinderen in Theresienstadt maakten voor ze naar de concentratiekampen werden getransporteerd.
CONCLUSIE
Qua onderwerp weet
Distant Journey niets te bieden dat je nog niet hebt gezien, maar Alfred Radok doet het op zo'n prangende manier dat de krop in de keel nog lang blijft nahangen.