Deze film maakt deel uit van de Gary Cooper Collection, waartoe ook nog Peter Ibbetson, The General Died At Dawn, Beau Geste en The Lives Of A Bengal Lancer behoren. De films zijn verspreid over twee dubbelgelaagde, dubbelzijdige discs.

FILM
Het mag een mirakel heten dat Design For Living ooit ongecensureerd Hollywood heeft verlaten. Volgestouwd met seksueel innuendo, was de prent gefundenes fressen voor de leden van Hayes-commissie, een groep moraalridders die sinds begin jaren dertig de plak zwaaide in Tinseltown. De gevreesde censoren moeten op de ochtend van de screening van de film selder in hun oren hebben gehad, want zelf nu nog – in de zogenaamde, van double entendre bol staande, ‘noughties’ – klinken de dialogen die Gary Cooper, Frederic March en Miriam Hopkins in de mond nemen gewaagd. Dat de film zeventig jaar na dato hierdoor nog steeds fris en modern overkomt, is een van de beste bewijzen van de gevoelige sociologische snaar die regisseur Lubitsch en zijn team weten te raken. Een jaar later zouden de Hayes-mensen trouwens wél de prent in de ban slaan, blijkbaar niet langer gehinderd door soepgroenten die hun buizen van Eustachius blokkeerden.

Het verhaal op zich zou nochtans in 1933 reeds een alarmbelletje hebben moeten rinkelen. Gilda Ferrel, een ontwerpster van reclameposters, ontmoet in een Franse treincoupé beste vrienden Tom Chambers en George Curtis. Tom profileert zich als de beste toneelauteur in de categorie ongepubliceerde stukken, terwijl George zijn zolder moet volstouwen met de schilderijen die geen enkele galerij wil tentoonstellen. En zoals dat gaat in romantische komedies wordt Gilda verliefd. Eerst op Tom, dan op George, vervolgens op beide. Het trio trekt bij elkaar in wat bij mondeling contract overeengekomen wordt als een seksloze tripartiete. Maar als Tom alsnog een producent voor zijn toneelstuk weet te strikken – en wekenlang naar Londen moet voor repetities – grijpen Gilda en George de kans om elkaar voor eeuwig in de armen te vliegen. Tom is ontroostbaar. Maar wat hij niet beseft, is dat Gilda nog steeds gevoelens voor hem koestert…

Bovenstaande alinea mag dan al lezen als de plot van een semi-leuke seventies sitcom, het scenario van Design For Living kan rekenen op de medewerking van enkele van de grootste auteurs van de twintigste eeuw. De film is immers gebaseerd op het toneelstuk van de Engelsman Noel Coward – die later o.a. de schitterende oorlogsfilm In Which We Serve zou draaien met David Lean – en werd voor het witte doek bewerkt door Ben Hecht, die in de jaren veertig vorm zou geven aan enkele van Hitchocks beste prenten. En regisseur Lubitsch zelf zorgde uiteraard voor zijn befaamde ‘touch’. De film is dan ook op te delen in drie distinctieve stukken.

De radertjes van de plot, de komische verhaallijnen, zijn het werk van Coward. Dit gedeelte komt het meest gedateerd over, want op de premisse na blijft de film te veel hangen in de clichématige plaisanterieën van het Britse toneel anno 1930. De tierlantijntjes van het klokwerk zijn dan weer toe te schrijven aan Hecht. De auteur had een oor voor gevatte dialogen en injecteert de prent daardoor met een stuwkracht van jewelste: een woordenvloed aan oneliners. Hoewel de dialogen naar het einde toe aan kracht inboeten, zorgt Hechts bijdrage voor een makkelijk verteerbaar werkstuk. Waarmee we bij de laatste contributeur zijn beland. Degene die het horloge oliet met zijn gouden touch: Ernst Lubitsch. Nergens is dit meer zichtbaar dan in de openingsminuten: een erg lange sequens in een treincoupé. Woordeloos speelt de cineast met visuele humor, zonder naar slapstick te hoeven teruggrijpen.

Maar zelfs zijn magisch gevoel voor komische timing kan niet voorkomen dat Design For Living in 2006 ritme tekort komt. Lubitsch spendeert bijvoorbeeld te veel tijd aan de set-ups van zijn driehoeksrelatie en gaat zo gehaast over de wisseling van partner heen dat de kijker moeite heeft te aanvaarden wat de personages overkomt. In de somptueuze decors van MGM – die een idyllisch, romantisch beeld van de Franse hoofdstad schetsen – valt ook het gebrek aan dramatische spanning minder op, maar toch is deze flauwte in het script niet te ontkennen. Met hun premisse alleen drommen de scenaristen zich immers in een hoekje van de ring van waaruit geen ontsnapping mogelijk is. Op voorhand is de prent m.a.w. gedoemd om met een sisser af te lopen, alle uitstekende bijdragen van de crew ten spijt.

De acteurs valt evenmin veel te verwijten. Centraal staat de rol van Miriam Hopkins, die met aplomb een jonge vrouw vertolkt wiens hormonen maar niet weten welke richting ze uit willen. Haar personage zou door mindere actrice onsympathiek zijn geportretteerd, maar Hopkins slaat moeiteloos de juiste toon aan tussen naïviteit, wanhoop en passie. Ook Gary Cooper zit goed in zijn vel als schilder George. Mensen die hem vooral kennen van zijn latere dramatische werk zullen opkijken van zijn meesterschap in het neerzetten van een romantisch-komische held. In een nevenrol springt Edward Horton er dan weer uit. De acteur, wiens gezicht duizend komedies uit de dertiger jaren siert, is ideaal gecast als het vierde wiel aan de wagen. Het derde wiel, Frederic March, mist helaas een stel spaken. March is een verbluffend goed acteur – zoals zijn oscarwinnende performances in Dr. Jekyll and Mr. Hyde en The Best Years Of Our Lives bewijzen – maar komische rollen gaan hem toch niet zo goed af.

Design For Living gaat dan al uit van een premisse die nu nog modern te bestempelen is, door het gebrek aan afwijking van de theatrale plot en enkele ritmisch-artistieke jeugdzondes van regisseur Lubitsch komt de prent heden ten dage gedateerd over. Toch moet de film beschouwd worden als een belangrijke film uit de carrière van de cineast, omdat hij, samen met het een jaar eerder uitgekomen Trouble in Paradise Lubitsch als een opkomende Hollywoodgrootheid bevestigde. En het valt niet te ontkennen dat ook Design For Living opgefleurd wordt door zijn speciale ‘touch’ voor komedie. Vijftien jaar later stierf de regisseur – veel te vroeg – aan een hartstilstand. Op de begrafenis jammerde de grote Billy Wilder – een taalgenoot van de overledene en in vele opzichten zijn creatieve opvolger – ‘No more Lubitsch.’ Waarop de al even grote William Wyler sprak: ‘Worse still. No more Lubitsch movies.’ Waarachtiger woorden werden nooit gesporken. Want films als Design For Living worden inderdaad niet meer gemaakt.

BEELD EN GELUID
Beeld noch geluid zijn in optimale staat, hoewel ze er voor een zeventig jaar oude film nog meer dan behoorlijk uitzien. Het beeld heeft vooral te lijden onder een minderwaardig contrast, dat ook zijn sporen nalaat op de scherpte. Grain en printbeschadigingen vallen dan weer mee in quantiteit, maar het beeld durft wel eens lichtjes te schokken. Geluid was in 1933 zeker nog niet in optima forma in Hollywood, wat de vlakke dynamiek en het gebrek aan helderheid van de audiotrack verklaart.

EXTRA’S
Deze disc bevat geen extra’s.

CONCLUSIE
Design For Living mag dan niet de beste aller Lubitsches zijn, de moderne premisse, de grappige oneliners en de prima acteerprestaties worden zeker ondersteund door tal van kleine Lubitsch-touches. Jammer is alleen dat enkele structurele schoonheidsfouten de oubolligheid van de prent in de hand werken. Beeld en geluid ogen goed, doch niet schitterend, terwijl de afwezigheid van enige extra’s moeilijk te slikken is.