FILM
Met een goede kraak kan je niet verkeerd gaan, vooral niet in films. Dat bewijst The Lavender Hill Mob, een heerlijke Ealingkomedie over een groepje amateurdieven die besluiten voor een miljoen pond aan goudstaven te stelen. Het brein achter het plan is Henry Holland, een klerk die er genoeg van heeft om iedere weekdag braafjes een gepantserde wagen te escorteren van de goudgieterij naar de bank. In nieuwe buurman en souvenirproducent Alfred Pendlebury vindt hij een welwillende kompaan. Twee gauwdieven vervolledigen het team. De operatie verloopt niet zonder slag of stoot, maar het eindresultaat mag er zijn: de buitgemaakte goudstaven worden omgesmolten tot souvenirs in de vorm van Eiffeltorens, die vervolgens naar Frankrijk gesmokkeld worden. Holland en Pendlebury rest alleen nog ze op te halen zodra de storm over de roof is gaan liggen. Maar een hardnekkige rechercheur bijt zich vast in de zaak, en in Frankrijk blijken zes gouden souvenirs per ongeluk aan een groep Britse schoolmeisjes verkocht te zijn.

Met zijn fantastische tempo, waterdichte scenario en knappe vertolkingen is The Lavender Hill Mob een van de meest frivole, entertainende Britse komedies ooit gemaakt. Het soort film dat spontaan een glimlach op je gelaat tovert. Verrassend of vernieuwend kan je de prent bezwaarlijk noemen, maar dat maakt net deel uit van de charme. Hoewel de film zich rigoureus houdt aan enkele vuistregels van het 'heist'-genre – plannen die op het laatste moment in duigen vallen, misverstanden die de kraak dreigen te onthullen, de kleine man die een grote slag wil slaan – kan je het scenario overigens geen gebrek aan originaliteit verwijten. De wijze waarop Holland en Pendlebury de twee overige leden van het team uitkiezen is bijvoorbeeld zeer goed gevonden, terwijl ook de structuur van een raamvertelling – soortgelijk aan die uit Kind Hearts And Coronets – de ideale keuze blijkt. Schrijver T.E.B. Clarke hield dan ook een verdiende Oscar over aan zijn scenario, dat zelfs voor een noughtiespubliek nog niets aan moderne frisheid heeft ingeboet.



Maar hoe goed Clarkes script ook is, het komt pas echt tot leven in de handen van de schromelijk onderschatte Britse regisseur Charles Crichton. Die bewijst immers dat een filmkomedie niet noodzakelijk synoniem hoeft te staan voor een afgezwakte beeldtaal. Met innovatieve shots, die zowel sfeer opwekkend, de gemoedstoestand van de protagonisten veruiterlijken als een gulle lach opwekken bij de kijker, doet The Lavender Hill Mob nauwelijks onder voor het baanbrekende werk van 'serieuze' cineasten als Carol Reed en David Lean. De schaduw van een gauwdief die zich langzaam uitstrekt over een bakstenen muur creëert suspense zonder aan luchtigheid in te boeten, terwijl later in de film de afdaling van de Eiffeltoren via een wenteltrap zowel en technische tour de force is als een scène die ritmisch opbouwt naar een triomfantelijke oase van opgewektheid temidden een hoogtepunt van spanning. Dat Crichton in de jaren na The Lavender Hill Mob zich meer op tv dan op film toelegde – en pas in 1988, met A Fish Called Wanda opnieuw succes in de cinema boekte – is dan ook een groot gemis geweest voor de zevende kunst in het algemeen en komedies in het bijzonder.

Voor Alec Guinness was deze prent niet de eerste samenwerking met Ealing Studios, maar ongetwijfeld zijn beste. Hij vertolkt Holland als een doodsaai pietje precies dat gaandeweg een groot gevoel voor humor ontwikkelt wanneer hij van de ene spannende situatie in de andere belandt. Je krijgt het gevoel dat Guinness vooral wil benadrukken dat een ontsnapping uit de sleur voor Holland belangrijker is dan de goudstaven. Zijn knappe performance kreeg terecht een Oscarnominatie. Stanley Holloway – als Pendlebury – kreeg die niet, hoewel ook hij een vertolking van hoog kaliber neerzet. Als de twee gauwdieven die het centrale duo bijstaan, faden Sidney James en Alfie Bass naarmate de climax nadert langzaam weg in de achtergrond, wat jammer is gezien de komische noot waarvoor ze steevast zorgen. De opening van de prent is bovendien significant voor de filmgeschiedenis omdat hij een van de allereerste optredens bevat van een jonge Audrey Hepburn. Alec Guinness drong zelfs aan op een grotere rol voor de getalenteerde actrice, maar theaterverplichtingen staken daar een stokje voor.

Is The Lavender Hill Mob de perfecte komedie over een kraak? Gedurende de eerste vijftig minuten wel, want daarin volgt de ene opmerkelijke scène de andere op, net als de lachsalvo's. Maar eenmaal de klus geklaard is en het derde bedrijf zich focust op het niet gevat worden door de politie, stuikt het tempo wat ineen, raakt het doel wat verloren en komen de komische situaties geforceerd dan wel gehaast over. Dat is echter niet voldoende om alle voorafgaande kwaliteit weg te vegen, want ook al stelt de derde act wat teleur, hij is nog steeds beter dan negentig procent van alle andere films. Al enkele jaren is er sprake over een remake van The Lavender Hill Mob. Of dat een goed idee is, valt nog te bezien, want de hoogtes van het origineel zullen waarschijnlijk toch niet gehaald worden. Maar als een remake een groter publiek laat kennismaken met het origineel, dan kan ik dat alleen maar toejuichen.



BEELD EN GELUID
Optimaal is de beeldkwaliteit op dvd niet, maar de print is niettemin van zeer goede kwaliteit. Contrast en scherpte zijn vooral verrassend degelijk, waardoor het soms opflakkerende grain en de iets mindere zwartniveau’s adequaat naar de achtergrond verdrongen worden. Ook op het geluid is weinig negatiefs aan te merken. Ruis is nagenoeg volledig afwezig, de dialogen worden helder weergegeven en enkel de muziek hinkt wat achterop.

EXTRA'S
Een prachtige film met een lege bonussectie: het zou verboden moeten worden!

CONCLUSIE
The Lavender Hill Mob is een uitstekende komedie over een kraak dankzij een Oscarwinnend scenario, een geïnspireerde regie en opmerkelijke acteerprestaties van de hele cast, maar vooral van Alec Guinness. Als alle komdies anno 2007 van dit niveau waren, dan zaten alle bioscopen bomvol met grinnikende kijkers! Beeld en geluid op de dvd zijn van een prima kwaliteit, maar de bonussectie blijft helaas leeg.