FILM
Dokter Nicholas Garrigan (James McAvoy) reist als jonge afgestudeerde naar Oeganda, van mening dat hij de (zoveelste) arts is die er het verschil gaat maken. Meer nog dan door de couleur locale en door Sarah, de vrouw van zijn collega (Gillian Anderson), is hij gefascineerd door de jonge charismatische legergeneraal, Idi Amin (Forest Whitaker) die net de macht heeft overgenomen en die door de bevolking blijkbaar op handen wordt gedragen. De indruk die de beide mannen op elkaar nalaten is duidelijk wederzijds; nadat dokter Garrigan een wonde behandelt die Amin bij een aanrijding heeft opgelopen, doet die hem het voorstel om als zijn privéarts in Entebbe te komen werken. Verblind door de pracht en praal waarmee de president zich laat omringen stemt Nicholas met het voorstel in en voor hij het weet is hij naar boven gekatapulteerd tot één van Amins voornaamste adviseurs. Zelfs als er af en toe incidenten zijn met aanhangers van de verdreven oppositie, kijkt Nicholas systematisch de andere kant uit, maar dat wordt hoe langer hoe moeilijker wanneer de buitenlandse pers Amin beschrijft zoals hij is: een machtswellustige, paranoïde bloedhond die nog het best kan omschreven worden als het Afrikaanse equivalent van Adolf Hitler. Zijn persoonlijke situatie wordt onhoudbaar wanneer hij een relatie begint met Kay (Kerry Washington), één van de vrouwen van Amin, maar meer nog beseft hij dat hij schuldig is aan collaboratie met een regime dat een nietsontziende golf slachtoffers maakt.

De indruk die Forest Whitaker nalaat met zijn vertolking van Idi Amin werd door de Academy met een oscar beloond. Terecht, want Whitakers uitstraling domineert de film en hij haalt het beste (?) uit zichzelf naar boven als de dolle dictator, maar etaleert in zijn personage ook de vele uiteenlopende facetten van zijn complexe persoonlijkheid, zelfs met meer zin voor subtiliteit en detail dan Bruno Ganz gestalte gaf aan Hitler in Der Untergang. Uiteraard speelt het in zijn voordeel dat er een zekere fysieke gelijkenis bestaat tussen Whitaker en de echte Amin. De overgang op de eindcredits naar archiefmateriaal van de échte Amin is des te onopvallender. Het is voorts opvallend hoe weinig moeite Whitaker schijnbaar moet doen om zijn alter ego gestalte te geven: zijn lichaamstaal, verdwaasde blik en het zweet dat van zijn voorhoofd parelt vertellen al genoeg. Amin lijdt duidelijk aan diverse fobieën, hypochondrie en diverse vormen van psychose; zijn absurde vertrouwensrelatie met zijn arts is ingegeven door tal van subjectieve redenen - zijn voorliefde voor Schotland bijvoorbeeld - en dit ondanks het feit dat de dokter één van de weinigen is die Amin durft tegen te spreken, waar die normaal geen tegenspraak duldt. The Last King Of Scotland, overigens één van de vele eretitels waarmee Amin zichzelf bedacht en zich in de ogen van de internationale pers nog maar eens straalbelachelijk maakte, is geen koloniale belerende film, maar focust op de bizarre verhouding tussen Garrison en Amin, waarbij de nadruk ligt op de sluipende waanzin van deze laatste, waar we als kijker geleidelijkaan worden ingezogen. Het palmares van de échte Amin was overigens nog een stuk gewelddadiger dan hier getoond wordt. Op één climaxscène na die als notoire uitzondering kan tellen, is The Last King Of Scotland een redelijk brave film waarin meer wordt gesuggereerd dan getoond, zoals het feit dat de vijanden van Amin niet eens meer begraven worden maar hun resten, euh... laten we zeggen dat de krokodillen in Oeganda weldoorvoed zijn. Duidelijk nemen de intensiteit van het verhaal én van het bijhorende geweld gaandeweg toe naarmate we kennis maken met de zieke geest van Amin.



Regisseur Kevin McDonald weet Afrika op zijn fraaist te schieten, met vibrante kleuren, de hoofdstad een bruisende melting pot met surrealistische paleizen die Amin voor zichzelf heeft laten optrekken, prachtige schilderachtige landschappen en een respectvolle schets van de lokale bevolking, zeden en gewoonten. De politieke situatie in het Oeganda van de jaren '70 en de wereldpolitiek in het algemeen komen in de film maar zijdelings aan bod in tegenstelling tot andere recente Afrikaanse politieke prenten zoals Hotel Rwanda. Ook is het personage van Nicholas Garrigan slechts een fictief amalgaam waaraan regisseur McDonald zijn verhaal over Amin ophangt; het is nochtans wel zo dat Amin inderdaad een Schotse lijfarts had. De gijzeling van een Israëlische lijnvlucht die afgeleid werd naar Entebbe is wel redelijk historisch, alsook de legendarische scheldpartijen waarmee Amin in de pers werd ontmaskerd als de gek die hij was. Whitakers vertolking van Amin is subtiel en genuanceerd, maar ondanks zijn charmeoffensief tegenover Garrigan is er echt niets in zijn karakter wat hem menselijker maakt, waarschijnlijk ook omdat we als kijker toch tenminste een minimale voorkennis over zijn personage hebben.

BEELD EN GELUID
Het anamorfische 2.35:1-beeld van de film heeft een korzelig uitzicht maar weet een goede sfeer voor een bij momenten toch onherbergzaam Oeganda te creëren. De kleuren ogen fel en levendig en het contrast is soms zéér scherp, waarbij ik voornamelijk denk aan de scène waarin de zwarte bezwete Amin in een donkere hangar een trio terroristen die een aanslag op zijn leven hebben willen plegen, om het mooi te zeggen op standrechterlijks wijze van de nodige jurisprudentie voorziet. (Pang! Pang!) Het spel van licht en schaduw komt in de transfer goed tot zijn recht. Een overduidelijke bias in de richting van het rood geeft de buitenscènes een warm, tropisch tintje. De Dolby Digital 5.1-geluidstrack is goed voorzien van ambiënte surrounds en draagt voldoende bij aan de hoeveelheid kippenvel die je als kijker opgedrongen krijgt. De geweerschoten, de bomaanslagen en de voorbijrijdende jeeps klinken zwaar door en geven de geluidstrack nog wat extra cachet.



EXTRA'S
De film is voorzien van een redelijk interessante commentaartrack van regisseur Kevin McDonald die duidelijk zijn onderwerp vooraf goed bestudeerd heeft. Een zevental verwijderde scènes werden geknipt om het tempo van de film te vrijwaren en kunnen hier al dan niet met commentaar bekeken worden. De 29 minuten durende documentaire "Capturing Idi Amin" bevat niet enkel promotiemateriaal, maar ook archiefmateriaal van de echte Amin en interviews met mensen die hem gekend hebben, waaronder een Britse BBC-verslaggever. Een interview met Forest Whitaker (6 min.) kan op een film als deze niet ontbreken en zoals wel meer op Fox-releases vinden we nog een korte promodocumentaire voor het Fox Movie Channel terug, "The casting of The Last King Of Scotland" (9 min.) Afsluiten doen we met de trailer.

CONCLUSIE
The Last King Of Scotland is een fascinerende prent over één van de zwartste bladzijden in de Afrikaanse moderne geschiedenis. Forest Whitaker is op zijn eentje het prijskaartje meer dan waard.