Wat Sgt. Pepper’s (1967) was voor The Beatles en Pet Sounds (1966) voor The Beach Boys, is Goodbye Yellow Brick Road (1973) voor Elton John: het album waarmee hij z’n grote talent definitief bewees en dat niet alleen een samenvatting is van zijn en Bernie Taupins grote talent, maar dat door z’n grote verscheidenheid qua songmateriaal z’n fans een blik gunt op de mogelijkheden die hij nadien nog zou aanboren. Het dubbelalbum was een risico, want in die tijd was het formaat zeldzaam en bovendien hadden The Beatles met The White Album (1968) en Jimi Hendrix met Electric Ladyland (1968) de voorwaarden voor een dubbelalbum vijf jaar eerder definitief vastgelegd. Producer Gus Dudgeon besefte maar al te goed dat Elton John en z’n band risico’s namen, maar het nieuwe materiaal dat Elton en Bernie in een kasteel in de buurt van Parijs schreven was zo overvloedig, uitgebreid en veelbelovend, dat hij bereid was om het risico te nemen. Radio- en tv-presentator Paul Gambaccini – hij werd destijds The Professor of Pop genoemd – meent dat Goodbye Yellow Brick Road op het goeie moment op de markt kwam. The Beatles waren al een tijdje niet meer actief en de markt werd gedomineerd door de hardere muziek van The Who en Led Zeppelin. Men was aan wat anders toe, zegt hij, en de goed in het oor liggende ballades van Elton John en Bernie Taupin, gecombineerd met catchy rocksongs, waren precies waar de markt rijp voor was.

 

 

De opmerking van Paul Gambaccini slaat op het succes van Elton John in Engeland, want in Amerika was hij ondertussen al een grote naam met drie top 10-albums: Tumbleweed Connection (1970), Madman Across the Water (1971) en Honky Château (1972) dat zelfs de eerste plaats in de Billboard 200 bereikte. Ondertussen was Your Song (uit het album Elton John, 1970) een Amerikaanse top 10-hit geworden en Rocket Man (1972) een top 20-hit in Amerika én West-Europa. In Engeland evenwel was de naam Elton John nauwelijks bekend ondanks het redelijke succes van beide singles. Toen Goodbye Yellow Brick Road  (1973) uiteindelijk een gigantische hit werd (8 weken aan de top van de Billboard 200 en 6 miljoen verkochte exemplaren) hoorden ze het over het Kanaal donderen. Pittig detail: daar dachten ze dat het om een Amerikaanse singer-songwriter ging! Het zal je maar overkomen als rasechte Londenaar.
 

 

Elton John en Bernie Taupin ontmoetten elkaar voor het eerst in 1967 via een advertentie van Liberty Records in The New Musical Express. Elton John heette toen nog Reginald Dwight en pas na een paar maanden koos hij voor z’n huidige artiestennaam als samentrekking van Elton Dean (blues-saxofonist) en Long John Baldry (blues-zanger). Het duo schreef o.a. nummers voor Roger Cook (Blue Mink) en Lulu die met de John/Taupin-compositie Can’t Go On zesde werd op het Eurovisie Songfestival in 1969, maar om regelmatig brood op de plank te krijgen trad Elton John op als sessiemuzikant, o.a. voor The Hollies en Rodger Hodgson (Supertramp) en zong hij  in het achtergrondkoortje van The Scaffold. Omdat er te weinig interesse was voor hun songmateriaal besloot Elton John in 1968 om zelf achter de microfoon plaats te nemen en met hun tweede album Empty Skies (1970) scoorden ze in Amerika. De eerste single Border Song strandde op de 92ste plaats in de US Top 100, maar opvolger Your Song drong door tot de top 10. Empty Skies zelf bereikte de vierde plaats in de Billboard 200. In Amerika was hun fortuin gemaakt.

 

 

Voor de opnames van Goodbye Yellow Brick Road besloten Elton John, Bernie Taupin en de rest van het gezelschap om uit te wijken naar Jamaica, want daar hadden The Rolling Stones hun album Goat’s Head Soup (1973) opgenomen. Maar de studiofaciliteiten vielen er tegen en de beloofde geavanceerde apparatuur arriveerde nooit. Van opnemen kwam niets in huis en door de donkere sfeer en de onvriendelijke houding van de plaatselijke bevolking schoot het componeerwerk al evenmin op. De vlucht naar het Franse kasteel werkte louterend, herinnert Bernie Taupin zich, plots vielen de stukjes in elkaar. De rustige omgeving, het prachtige park en het lichtjes onderkomen kasteel werkten inspirerend en à rato van vier songs per dag (waarvoor Elton John de muziek tijdens het ontbijt componeerde aan de piano in de keuken) werden de songs opgenomen, inclusief overdubs, koortjes, etc. Het was toen nog allemaal veel eenvoudiger, zegt Elton John daarover in 2001, je schreef het materiaal, je repeteerde een kwartiertje en je zette het vervolgens op tape. Nu houdt de techniek je veel langer bezig. Van Elton John is bekend dat hij zich niet lang op eenzelfde onderwerp kan concentreren. Meestal verdween hij na de finale take en liet hij de nazorg aan de technici en de bandleden over. ’s Avond kwam hij dan naar het afgewerkte product luisteren, zegt producer Gus Dudgeon lachend, en meestal was hij het ermee eens. Goodbye Yellow Brick Road is m.a.w. niet het werk van twee mensen, maar bevat de creatieve inbreng van een heel team. In de documentaire demonstreren technicus David Hentschel en producer Gus Dudgeon het een en ander op de mengtafel in een geluidstudio: we horen de achtergrondkoortjes van Davey Johnstone, Nigel Olsson en Dee Murray in Harmony, de gitaarintro’s en -solo’s van Davey Johnston (ex-Magna Carta) in Saturday Night’s Allright for Fighting en de prachtige arrangementen dan Del Newman voor Candle in the Wind en Ballad of Danny Bailey.
 

 

Volgens Bernie Taupin is het succes van Goodbye Yellow Brick Road te danken aan de filmische kwaliteit van de meeste songs en bovendien is hij van oordeel dat de dubbelaar de titel conceptalbum verdient omdat het om een reeks portretten gaat van bekende en minder bekende personages: Marilyn Monroe, Roy Rogers, Danny Bailey, Bennie & the Jets, de Sweet Painted Lady, Dirty Little Girl, Your Sister en Alice. Maar de kracht van het album schuilt uiteindelijk toch in de sterke melodieën van Elton John en de veelheid van stijlen waarin de liedjes uitgevoerd zijn. Hij zou nadien nog twee interessante albums afleveren, nl. Caribou (1974) en Captain Fantastic and the Brown Dirt Cowboy (1975), maar hij geeft het zelf in deze documentaire ruiterlijk toe: de kwaliteit van Goodbye Yellow Brick Road zou hij nooit meer bereiken. Het was een unieke situatie in een uniek tijdsgewricht, meent hij 30 jaar later, en die hebben we nadien nooit meer bereikt.
 

 

In de documentaire komen Elton John, Bernie Taupin, Davey Johnstone en Nigel Olson uitgebreid aan het woord over het album, en David Henstschel en Gus Dudgeon laten een aantal fragmenten horen in de studio. Elton John speelt uiteraard een stukje piano en Davey Johnstone demonstreert een paar bekende gitaarriffs in z’n eigen instrumentenkamer en voor de rest ziet u oude homevideo-opnamen van Elton John en talloze fragmenten uit diverse optredens in Amerika en Engeland waarbij u uitzicht krijgt op Eltons uitgebreide brillencollectie en barokke kostuumpjes. In Engeland werd ik vergeleken met David Bowie, zegt hij daarover, maar eigenlijk was ik gewoon een pianist die probeerde om toch een beetje te entertainen. De piano biedt niet veel mogelijkheden en als pianist word je nooit een idool. Maar het is dus anders gelopen, want in de tweede helft van de jaren 70 was Elton John één van de populairste artiesten van Groot-Brittannië.
 

In de documentaire ziet en hoort u fragmenten uit diverse liedjes uit Goodbye Yellow Brick Road en zo goed als de complete versies van Funeral for a Friend, Goodbye Yellow Brick Road, Jamaica Jerk Off, Ballad of Danny Bailey, Saturday Night’s Alright for Fighting, Bennie and the Jets, Sweet Painted lady, Roy Rogers en Candle in the Wind.

 

Het nieuwe beeldmateriaal uit 2001 is van prima kwaliteit, de footage heeft uiteraard de bekende mankementen zoals ongerechtigheden, onscherp beeld hier en daar en in dit geval een wat krakerige soundtrack. Maar dat zijn nadelen die u er beslist graag bijneemt, want het beeldmateriaal is zelden eerder gezien. De geluidskwaliteit van de recente opnamen is uitstekend, de oudere opnamen zijn meer dan redelijk.

Als Extra krijgt u een aantal Niet gemonteerde Interviews en Muziekfragmenten waarvan stukjes in de documentaire zijn gebruikt en andere die helemaal zijn weggelaten wegens minder interessant. Producer Gus Dudgeon vertelt over hoe hij aan boord werd gehesen ter gelegenheid van het tweede album van Elton John en u ziet Davey Johnstone die vertelt hoe hij gerekruteerd werd voor één gitaarsessie en de dag nadien het aanbod kreeg om lid te worden van de band. Tot slot zijn er een aantal opnamen uit de werksessies in het Château D’Hiéronville nabij Parijs, fragmenten van Elton John in de Troubadour, etc.

 

Als Goodbye Yellow Brick Road op een ereplaatsje staat in uw cd-collectie, dan wil u misschien ook weten hoe het album tot stand kwam en onder welke omstandigheden. In deze documentaire zijn zeldzame opnamen uit die periode verzamelt en geven Elton John, Bernie Taupin, de bandleden en de technici 30 jaar na de feiten commentaar op hoe het er allemaal aan toe ging. Interessant voor wie het dubbelalbum koestert als een klassiek meesterwerk uit de jaren 70.