FILM
Touraine, 1483. De 60-jarige Frans koning Louis XI is herstellende van een zware ziekte. Z’n vazallen hebben het gerucht verspreid dat hij op sterven ligt, en ze worden op het kasteel verwacht om te praten over de opvolging. ’s Konings dertienjarige zoon Karel is te jong om de troon te bestijgen en dus moet er een voogd aangesteld worden. Louis d’Orléans, getrouwd met ’s konings jongste en gehandicapte dochter Jeanne de France, kan aanspraak maken op de titel en het bijhorende baantje, maar zijn relatie met de koning is slecht en hij wordt ervan verdacht alleen eigenbelang na te streven. Uiteraard komt Louis d’Orléans naar de kroonraad, maar zijn eerder gearriveerde entourage is de avond voordien om veiligheidsredenen weggestuurd door Guillaume, de chef van Louis’ Schotse militie. Men acht D’Orléans nl. in staat om zijn schoonvader te laten vermoorden.

Ondertussen in een zekere Clément de Saudre op het kasteel gearriveerd met een dringende boodschap voor Louis XI: in opdracht van Louis d’ Orléans zullen de leden van de kroonraad proberen om hem met een kussen te versmachten zodat het lijkt alsof er sprake is van een natuurlijke dood. Louis XI had niets minder verwacht en dus neemt hij maatregelen om te voorkomen dat het plan wordt uitgevoerd. Maar Louis d’Orléans laten executeren, zoals hem door zijn schoonzoon Pierre de Beaujeu (echtgenoot van zijn oudste dochter en vertrouwelinge Anna) en door kapitein Guillaume wordt gesuggereerd, lost het probleem niet meteen op: Louis XI wil dat ook de vazallen die in het complot betrokken zijn een lesje wordt geleerd...

 

Ondanks z’n wankele gezondheid, is Louis XI op z’n zestigste nog altijd de scherpzinnig en lepe strateeg die erin is geslaagd om de feodaliteit terug te dringen en de basis te leggen voor Frankrijk zoals we dat vandaag kennen. Daarvoor heeft hij tegenstrijdige allianties gesloten, met z’n concurrenten in Spanje en Duitsland afspraken gemaakt waaraan hij zich niet heeft gehouden, concurrenten uitgeschakeld in z’n onmiddellijke omgeving en het lot van zijn beide dochters verbonden aan wat goed is voor het koninkrijk. Nog tijdens zijn leven noemde men hem de ergste koning die Frankrijk ooit heeft gekend, en zijn biograaf Philippe de Commynes omschreef Louis XI als een grote spin die haar web weeft om de vijanden te verstikken. In dit allerlaatste conflict op het einde van zijn leven, doet Louis XI zin bijnaam alle eer aan, want zijn keuze om schoonzoon Louis d’Orléans nog vóór de aanvang van de kroonraad de positie van voogd aan te bieden, is uiteraard niet meer dan een manier om hem te isoleren waardoor er nadien zo veel gemakkelijker kan worden afgerekend met de veel zwakkere vazallen die geacht worden zijn moordplannetje uit te voeren. Achter de schermen proberen zijn beide dochters om de schade voor alle partijen te beperken, maar zijn dochter Anna was verwittigd: er kan pas sprake zijn van macht, aldus Louis XI, indien niemand meer dan een klein stukje van de waarheid of van de feiten kent. En in Frankrijk anno 1483 is alleen Louis XI diegene die alle puzzelstukjes ter beschikking heeft...

 

De Franse acteur en regisseur Jacques Perrin (Les Choristes, 2004) neemt de rol van Louis XI voor zijn rekening en dat doet hij op een overtuigende en geloofwaardige manier, waarbij hij de (meestal gespeelde) charme van het personage en de dubbele bodems van de monologen flink in de verf zet, waardoor er geen misverstand kan zijn over wie de touwtjes in handen heeft en wie de spelregels van misleiding en bedrog het beste beheerst. Bruno Debrandt (klinkt Vlaams, maar het is de artiestennaam van Bruno Rouillon) kruipt in de huid van Louis d’Orléans, een vazal met grote ambities (een koning waardig, aldus Louis XI in een sarcastische bui) en koninklijke pretenties, getuige zijn uitgebreide hofhouding en zijn oogverblindende garderobe waarmee hij de eerder sober geklede koning in de schaduw stelt. Debrandt voegt aan het karakter van D’Orléans een hautain airtje toe dat perfect past bij een individu dat zichzelf een belangrijkheid toedicht die in werkelijkheid onbestaande is. Alhoewel. 15 jaar later, na de dood van de Karel VIII op 28 jarige leeftijd (1498), zal Louis D’Orléans alsnog de Franse troon bestijgen...

 

Voor wie destijds onze suggestie ter harte heeft genomen en de uitstekende serie Engrenages (2005-2010) in huis heeft gehaald, is Bruno Debrandt uiteraard geen onbekende, en ook in die productie mocht hij (als commissaris Brémont) de rol van antagonist voor zijn rekening nemen. In diezelfde serie was een hoofdrol weggelegd voor Grégory Fitoussi (als onderzoeksrechter Pierre Clément) die we in deze tv-film aan het werk zien als de boodschapper Clément de Saudre, die voor zijn levensbelangrijke informatie niet wordt beloond, maar hetzelfde lot ondergaat als de brengers van slecht nieuws in het Oude Rome… Gaëlle Bona (als Jeanne de France) en Florence Pernel (als Anne de France) nemen de rol van de dochters van Louis XI voor hun rekening, vrouwen die in het landsbelang zijn uitgehuwelijkt aan edelen van wie ze niet houden, en die zich noodgedwongen bij hun lot hebben neergelegd. Bona (Marie-Antoinette, 2006) kiest voor een zeer ingehouden performance, als haar gehandicapte jongere zusje kan Pernel (Trois Couleurs, 1993-1994) zich een emotionelere benadering permitteren.

 

De actie speelt zich af in de tweede helft van de 15de eeuw, een periode die je nog niet kan vergelijken met de uitbundigheid en de luxe van het hof in Versailles. Het kasteel in Touraine is een versterkte burcht met een gracht en een ophaalbrug en een interieur dat eerder doelmatig dan comfortabel is: donkere en nauwelijks verlichte kerkers, sobere woonvertrekken, weinig gedecoreerde gangen en trappenhuizen. De vertrekken van Louis XI zijn smaakvol ingericht, maar eerder sober, het meubilair is weinig sierlijk, van wandtapijten is alleen in Louis’ slaapkamer sprake. Voor de rest zijn de muren kaal of mimimaal beschilderd met heraldieke symbolen. Kleur zien we vooral in de jurken van de prinsessen en de hofdames en in de chique jassen en hemden van Louis d’Orléans, met een voorkeur voor bruin, beige en blauw.