MICHAEL PALIN - IN HET SPOOR VAN HEMINGWAY
Bespreking door: William - Geplaatst op: 2005-09-28
DOCUMENTAIRE
In het spoor van Hemingway is de Benelux-release van een documentairereeks van Michael Palin uit 1999 onder de titel
Michael Palin's Hemingway Adventure (BBC). Vier afleveringen lang neemt Palin de kijker mee langs de pleisterplaatsen die de Amerikaanse auteur tijdens zijn leven aandeed op drie continenten. De ex-Monty Python beperkt zich niet tot een opsomming, hij zoekt mensen op die de schrijver persoonlijk hebben gekend en waagt zich in gevaarlijke situaties waar Hemingway zijn hand zelf ook niet voor omdraaide.
Ernest Hemingway geldt algemeen als één van de grootste Amerikaanse schrijvers van de 20ste eeuw. Zijn proza is eenvoudig en ongekunsteld en beïnvloedde een hele generatie jonge schrijvers. In 1954 krijgt hij de Nobelprijs voor Literatuur. Hemingway werd geboren in Chicago op 21 juli 1899 als zoon van een arts. Het buitenleven van Oak Park, Illinois, zal hem zijn leven lang beïnvloeden. Tijdens W.O.I. is de jonge schrijver in Italië actief als ambulancier. In 1929 verschijnt over die ervaringen de roman
A Farewell To Arms, dat twee keer wordt verfilmd. In 1921 is hij in Parijs en maakt er kennis met Gertrude Stein en F. Scott Fitzgerald. In 1923 reist hij voor het eerst naar Spanje. Zijn doorbraakroman
The Sun Also Rises (1929) vertelt het wedervaren van de verloren generatie, een groep Spaanse
expats in Frankrijk en Spanje. In 1937 brengt hij als journalist verslag uit over de Spaanse burgeroorlog tussen Loyalisten en de fascisten van Franco, waarbij hij positie kiest tegen de Franquisten. Naast journalist was de Amerikaan een verwoed jager en zeevisser. Daarvoor reisde hij naar Kenia, Uganda, maar ook naar China en Cuba (toen nog niet communistisch). In de jaren '50 verschijnt zijn novelle
The Old Man And The Sea, eerst in Life Magazine (1952), later in boekvorm, over de Cubaanse visser Santiago die na een periode van slechte vangsten een gigantische vis aan zijn lijn krijgt. Tegen beter weten in weigert hij om het beest terug te geven aan de zee. Na een heel lange uitputtingslag tussen de man, de vis en de zee, vaart Santiago naar zijn thuishaven. Hij houdt evenwel alleen het vissenskelet over, want haaien hebben zijn buit onderweg opgegeten. De roman was een instant succes en bevestigde de faam van Ernest Hemingway als groot romancier. Vanaf 1959 steunt hij het regime van Fidel Castro in Cuba, waar hij ondertussen woont. Als het leven op het eiland te moeilijk wordt, verkast hij naar de States. In 1960 verblijft hij in een ziekenhuis in Minnesota wegens depressie en op 1 juli 1961 pleegt hij er zelfmoord.
Ernest Hemingway was een vrouwengek (hij was een vijftal keer getrouwd) en een avonturier en dat laatste zal Michael Palin geweten hebben, want het traject dat voor hem ligt is niet evident, ook al zijn de omstandigheden in 60 jaar heel wat verbeterd en minder primitief dan in Hemingways tijd. De reis begint in Pamplona tijdens de
stierenloop, een oud gebruik dat door de aandacht die het krijgt in zijn werk, uitgroeit tot één van de belangrijkste culturele evenementen in de wereld: mensen van overal zakken begin juli naar Baskenland af om hun behendigheid en durf te testen. Hemingway was geobsedeerd door alles wat met stieren te maken had. Het gevaar trok zijn aandacht. Michael Palin neemt ons mee naar Valencia, ten zuiden van Barcelona, waar met veel vuurwerk, rook en gedonder het begin wordt gevierd van het jaarlijkse stierengevechtseizoen. Hij praat er met een stierenvechter en vraagt hem naar zijn gevoel op het moment dat hij de stier doodt. Palin stopt niet alleen veel weetjes en leuke details in zijn documentaires, hij kan ook humoristisch zijn: in Pamplona wordt hij achtervolgd door een dolle stier en in Afrika, waar hij vervolgens neerstrijkt bij de Masai in Kenia, gaat hij een rondje grappen maken met jonge beschilderde strijders die hem, Palin, maar een lelijkerd vinden. Serieuze informatie en luchtige tussendoortjes wisselen mekaar op een onderhoudend wijze af en houden de aandacht van de kijker vast.
In de volgende afleveringen strijkt Michael Palin o.a. neer in Chicago, de geboortestreek van Ernest, en in Michigan aan het Walloon Lake, waar het buitenhuis staat van de familie Hemingway. Hij ontmoet er de vissers die er nog altijd regenboogforel vangen zoals de jonge Ernest ooit deed en praat er met mensen die nog met Hemingway gesport en gebokst hebben. Dan gaan we naar Parijs. Het is 1921 en de jonge schrijver logeert er in een appartement in de rue Mouffetard, nu verhuurd aan een Amerikaanse student, en hij tennist er in de beroemde Jardins de Luxembourg. Vanuit Parijs gaat het richting Key West, Florida waar Hemingway 10 jaar verblijft. Hij noemt het
The poor man's San Tropez, maar de moerassige en van muggen vergeven plaats is sindsdien uitgegroeid tot
the place to be. Palin denkt dat ie droomt wanneer hij op straat een ontelbaar aantal Hemingways tegenkomt: kandidaten voor de Hemingway lookalike-wedstrijd. Begin jaren '50 is Hemingway in Uganda, waar hij twee keer in 24 uur met een vliegtuigje crasht en zijn Nobelprijs niet persoonlijk in Stockholm kan ophalen wegens ernstige verwondingen. Michael Palin doet zijn vlucht over de platte witte top van de Kilimanjaro over en vindt in de buurt van Butiaba resten van het vliegtuigje waarmee de Amerikaan neerstortte toen hij laag over de grond vloog en z'n toestel gevangen werd door telegrafiedraden. Zo waar echte relikwieën die nog in het hoge gras liggen na meer dan 50 jaar! Ze staan ondertussen wellicht in huize Palin op het buffet.
In Cuba bezoekt Palin het hotel waar Hemingway logeerde. De kamer is omgetoverd in een museum en als hij probeert om er op de stoel van de schrijver te zitten, wordt hij door een suppoost aangemaand om dat zeker niet te doen. Met een rode kop verdwijnt Michael Palin naar het plaatselijke café waar de grote, struise en grijsbebaarde schrijver bekend stond als
Papa Doble omdat hij er zo goed overweg kon met de dubbele daiquiri cocktails. Michael Palin probeert ook een afspraak met Fidel Castro te versieren, en hij laat ons even in de waan dat die er aankomt, maar uiteindelijk gaat de mooie droom niet door en neemt hij het vliegtuig richting Rocky Mountains en Yellowstone Park, een prachtig gebied waar Hemingway zijn hart aan had verloren. Aflevering 4 sluit af met Michael Palins bezoek aan Hemingways graf, waar iemand hem nog iets naroept… is het Hemingway?
BEELD EN GELUID
In Het Voetspoor Van Hemingway is BBC-kwaliteit van de bovenste plank. Het materiaal is vrij recent (1999) en altijd onder de beste omstandigheden gedraaid. Palin past hier een daar een trucje toe om het effect te verhogen (een opname alsof hij in volle vlucht is gefilmd), maar altijd is er sprake van scherp beeld, veel details en mooie kleuren. Soms wordt er gefilmd van op de schouder, andere keren is het statief gebruikt, maar altijd staat de kwaliteit voorop. Het lijkt soms spontaan en makkelijk, in de praktijk is het allemaal tot in de puntjes voorbereid en in scenario gezet om de kijker 50 minuten lang te boeien. Het geluid is goed, stereo, zoals dat hoort bij documentaires, met aangepaste muziek die de sfeer onderstreept. De ondertiteling is goed leesbaar, maar de titels hadden iets lager mogen blijven staan, maar dat is een detail.
EXTRA'S
Deze dvd bevat geen extra's.
CONCLUSIE
In het spoor van Hemingway is een visueel zeer aantrekkelijke reeks van vier documentaires in de beste BBC-stijl: informatief, onderhoudend, amusant en grappig. Gastheer is Michael Palin, die het project een persoonlijke toets geeft. Zijn aanpak is spontaan, direct, ontwapenend en de manier waarop hij de biografische elementen uit Hemingways leven in filmbeelden omzet origineel en verrassend.
In Het Voetspoor Van Hemingway is een boeiende reis door een exotisch deel van de wereld met woedende buffels en snuivende olifanten, een verloren gelopen Michael Palin in Parijs en een twijfelde Michael Palin in Valencia wanneer de
stierfiets op hem afkomt en hij verneemt wat hij net gegeten heeft. Het absurde en komische van Monty Python zijn nooit ver af.