SERIE
De bovengemiddeld intelligente bouwkundig ingenieur Michael Scofield (een briljante rol voor Wentworth Miller) probeert een laatste wanhoopsdaad om zijn broer Lincoln 'Linc The Sink' Burrows (Dominic Purcell) te bevrijden, die in de streng bewaakte Fox River State-gevangenis in Illinois zit wegens de moord op de Terrence Steadman (John Billingsley), broer van de vice-president (Patricia Wettig), en aldaar binnen een kleine maand geëxecuteerd zal worden. Door een opzettelijk niet zo bijster professioneel opgezette bankoverval belandt Scofield achter dezelfde tralies, wat blijkbaar vanaf het begin al de bedoeling was. De wanhoopsdaad blijkt echter niet zo impulsief, want Scofield heeft zijn huiswerk zeer uitgebreid gemaakt. Een ingewikkelde tatoeäge die ongeveer zijn gehele bovenlichaam bedekt, bevat naast een volledige blauwdruk van het gevangenisgebouw ook tal van codes, maten en geheugensteuntjes die hem moeten helpen bij zijn uitbraak. Ook heeft hij voor de uitvoering de helpende handen van enkele medegevangenen nodig, alhoewel de uitgebreide collectie schorriemorrie niet zal aarzelen om een mes in zijn rug te planten als ze hopen daar op korte termijn beter van zullen worden. Scofields celmaat Fernando Sucre (Amaury Nolasco) heeft niet veel overtuigingskracht nodig, want terwijl die zijn tijd uitzit, is zijn liefje Maricruz (Camille Guaty) er met zijn neef Hector (Kurt Caceres) vandoor - of om precies te zijn, het is feitelijk omgekeerd. De waanzinnige maffiagarnaal John Abruzzi (Peter Stormare) - essentieel bij de verdeling van de werkpostjes onder de gevangenen - is al wat moeilijker te overtuigen, maar Scofield kan hem onder controle houden door de belofte om de man die Abruzzi achter de tralies heeft geholpen, Fibonacci (Roderick Peeples), te verklikken. En ook de mysterieuze Charles Westmoreland (Muse Watson), die al dan niet de beroemde crimineel DB Cooper zou zijn die miljoenen achterover heeft gedrukt tijdens een spectaculaire gijzelingsactie, ziet de gelegenheid te baat om een laatste kans te wagen om vrij te komen.



Er zitten echter ook een paar ongenode gasten in het schuitje van Scofield. De ergste daarvan is de pedo-homo-en al wat neukbaar is-fiele racist Theodore "T-Bag" Bagwell (Robert Knepper), een rat van de ergste soort die per ongeluk de ontsnappingsplannen verneemt en dreigt alles aan de wachters over te brieven als hij niet mee mag. Ook Benjamin Miles 'C Note' Franklin (Rockmond Dunbar), een oneervol ontslagen Irakveteraan die de toestanden in de Iraakse gevangenis wilde aanklagen, maar in de plaats daarvan een enkele reis naar Fox State kreeg, heeft zich met hetzelfde argument aan boord van de ontsnappingstrein gehesen. En daar gaat het dan ook mis, want Scofields plannen zijn nauwkeurig getimed voor maximaal zes uitbrekers. Met andere woorden: er is iemand in het gezelschap te veel. Dat is dan nog allemaal zonder de bewakers gerekend: directeur Henry Pope (Stacy Keach) is dan nog een halfzacht eitje, die alleen maar geïnteresseerd is in Scofields hulp bij de bouw van een schaalmodel-Taj Mahal, een geschenk voor de huwelijksverjaardag van zijn vrouw. De corrupte Brad Bellick (Wade Williams), die al sinds aflevering één de pik heeft op Scofield, is een ander paar mouwen. Scofield probeert ook het vertrouwen te winnen van de gevangenisdokter, Sara Tancredi (Sarah Wayne Callies), bij wie hij dagelijks op bezoek komt voor zijn dosis insuline, maar die - en dat is belangrijker - ook nog eens de dochter is van gouverneur Frank Tancredi (John Heard), die eventueel in extremis Lincoln nog gratie kan verlenen.



En of Lincoln onschuldig is? Natuurlijk dat - anders zou er niet veel aan de serie te beleven zijn - maar al wie de piste van zijn onschuld tracht te onderzoeken, krijgt vroeg of laat te maken met "ongelukjes", zoals spontaan ontploffende gasboilers, plots uit het niets opduikende verdwaalde kogels of onprettige chantagevoorstellen, en vooral een onuitputtelijke voorraad geheime agenten achter de veren. Lincolns advocate, zijn ex-lief Veronica Donovan (Robin Tunney) kan ervan meespreken. Samen met Nick Savrinn (Frank Grillo), een medewerker van een organisatie die juridische bijstand biedt aan onterecht ter dood veroordeelden, wordt ze opgejaagd wild, met een paar onvervalste Men in Black, agenten Paul Kellerman (Paul Adelstein) en Daniel Hale (Danny McCarthy) die hen constant op de hielen zitten. Ook Lincolns minderjarige zoon LJ (Marshall Allman) moet op de loop nadat hij een moord in de schoenen geschoven krijgt, dit om Lincoln onder druk te zetten zijn gratieverzoek in te trekken. Donovan en Savrinn trekken enkele sporen na die leiden tot een complot waarin Steadman betrokken was, dat tot op de hoogste niveau's van de diverse machthebbers van het land reikt. Maar voor Linc The Sink tikt de klok onophoudelijk door.



Een verdere beschrijving van elk van de 22 afleveringen van de reeks lijkt ons niet wenselijk, want dan gaan we dingen verraden die we liever aan de kijker overlaten om te ontdekken. Prison Break was op het Amerikaanse Fox-netwerk dé hit van het afgelopen jaar, die hengelde naar dezelfde cultstatus die 24 en Lost intussen hebben ingepalmd. Het resultaat mag bijzonder geslaagd genoemd worden: een uitgebalanceerde casting met onder meer de bijdrages van de briljante maar knettergekke Peter Stormare (Fargo) en de charismatische Wentworth Miller (Dinotopia) zorgt voor bikkelharde actie en vlijmscherpe dialogen in een verstikkende gevangenisatmosfeer, waarin ook minder bekende acteurs als Robert Knepper eens lekker de gestoorde sadist mogen uithangen. Zelfs een ex-drugverslaafde en afgeschreven acteur als Stacy Keach (in een vorig leven Mike Hammer) is, afgaand op deze reeks, uit een diep dal geklommen en levert meesterlijk werk af als de ietwat wereldvreemde goedzakkige gevangenisdirecteur Pope, die veel te veel vertrouwen heeft op de goede inborst van de medemens voor een job als de zijne. Er wordt veel aandacht besteed aan de karakteropbouw. Vooral Wentworth Millers personage evolueert van een kil en afstandelijk karakter naar een erg compassieuze medegevangene, kwetsbaar door zijn extreme intelligentie, die hoe langer hoe meer psychologisch er onderdoor gaat naarmate zijn fijne uitgekiende plannetjes één voor één spaak lopen, en hij desondanks de zaak nog met de moed der wanhoop naar zijn hand tracht te keren. We vernemen gaandeweg het achtergrondverhaal van zijn ontsnappings-kompanen, en komen zo te weten dat de éne al wat schuldiger is dan de andere, en toch blijven zelfs de grootste rotzakken toch nog een greintje sympathie opwekken. Dit in tegenstelling tot de bewakers, de door en door corrupte Brad Bellick (Wade Williams) met stip op één, voor wie machtsmisbruik tot een levenshouding is gedegenereerd.



Mijn eerste idee bij het horen van het gegeven van Prison Break was: hoe gaan ze daar in godsnaam een seizoen mee vullen - laat staan een tweede? Het leek me eerder een goedkope truc om een graantje mee te pikken van de nieuwe hausse van gevangenisfilms, ingeleid door onder meer een re-release van Frank Darabont's The Green Mile, de cultstatus van The Shawshank Redemption en de nakende release van de gevangenisreeks Oz. Niets is echter minder waar: Prison Break bruist van de originele ideeën - alhoewel het realisme-gehalte ervan vaak flink uitgerokken wordt - werkt uitermate verslavend elke aflevering opnieuw naar een climax toe, en laat de kijker achter met diverse knopen in de maag. De sleutel tot de succesformule is de bijzonder complexe maar briljant uitgewerkte cast, van wie de leden allemaal wel een essentiële bijdrage in het Grote Ontsnappingsplan hebben toe te voegen, maar stuk voor stuk voor enkele praktische problemen worden gesteld: in een gevangenis (een Amerikaanse dan toch) loop je niet zomaar waar je wil, en staat achter elke hoek wel een psychotische medegevangene klaar om zijn eigendomsrecht te claimen op je ingewanden - en dan mag je van geluk spreken als je enkel maar als schandknaap moet dienen. Maar als zelfs een stuk onvervalst crapuul als Theodore Bagwell toch nog een soort van erecode schijnt aan te hangen, zijn er helemaal geen zekerheden meer wie er allemaal in de gevangenis te vertrouwen is, en wie zeker niet.



Briljante casting dus, maar ook op gebied van cinematografie is Prison Break een schot in de roos: Scofield lijdt aan een zeldzame afwijking waardoor hij met zijn perceptievermogen alle stukjes van een ingewikkelde puzzel, zoals zijn uitgebreide tatoeage, gestructureerd in zich kan opnemen. De manier waarop alle details die een normale mens zouden ontgaan maar tot hem doordringen, ons getoond worden door middel van snelle zoombewegingen - die overigens ook gebruikt worden voor de screen wipes - is redelijk indringend, zonder de rest van de filmtechniek te gaan overheersen. De atmosfeer is grauw en rusteloos, met veel bleek neonlicht, straalt in hoge mate de agressie uit die in de gevangenis wordt geacht te heersen, en de acteurs zijn inderdaad zodanig gegrimeerd alsof ze de afgelopen jaren hooguit alles bij elkaar drie minuten de zon hebben gezien. En de actie is ongemeen rauw: méér dan eens gaan de gevangen elkaar te lijf met gebruiksvoorwerpen waarvan je nooit had gedacht dat ze als dodelijk wapen konden gebruikt worden. Meer dan eens resulteert dit in nogal redelijk bloederige fragmenten, waarbij de gevoeligste kijkers best even een Nijntje Pluis in de buurt voor houden. Notoir is dat reeds in de tweede aflevering één van de hoofdpersonages een belangrijk stukje lichaamsdeel verliest, op een nogal euh... gewelddadige manier, goed wetende dat als hij hierover gaat klikken bij de bewakers, hij waarschijnlijk door zijn celgenoten in stukjes door de tralies zal worden geduwd. En dat is dan ook niet het laatste lichaamsdeel dat ten opzichte van zijn oorspronkelijke eigenaar zijn eigen weg gaat. Laten we het erop houden dat voor sommige gevangenen uit Fox State geraken belangrijker is dan het feit of dit nu heel of in stukjes geschiedt.



De regie van de eerste aflevering, en het executive producer-schap is voorbehouden voor Brett Ratner (bekend van o.a. X-Men 3 en Red Dragon, met welke film deze reeks zeker een lopende kredietrekening bij de lokale tattoo-shop gemeen heeft. Ratners aanpak is zeer filmisch - Prison Break is de eerste televisiereeks waar hij zich aan waagt - en hij heeft voor de reeks ook zijn vaste crew van cameramensen en productie-assistenten onder de arm genomen. De beelden zijn zeer zeker geschoten met widescreen-formaat in het achterhoofd, sobere belichting en om de authenticiteit te vrijwaren, is de hele reeks geschoten in een echte, sinds 2002 niet meer gebruikte, gevangenis, waarin de onnoemelijk talrijke details van de 150 jaren waarin deze echt werd gebruikt, veelvuldig aanwezig zijn, en er nog altijd een groezelige atmosfeer hangt van menselijk leed, die de acteurs, voor zover dat nodig was, nog een extra mogelijkheid gaven om zich in de rol van inmate in te leven.



Eén ding moet ons echter van het hart: waarom blijven we in Vlaanderen zo lang van deze kwaliteits-dvdreeks verstoken? Het antwoord: om dezelfde reden waarom we hier zo veel langer moeten wachten op het sublieme vijfde seizoen van 24. De Vlaamse marginale prutszender Kanaal 2 heeft misschien een neus voor Amerikaans kwaliteitsdrama, maar wenst deze enkel aan de Vlaamse kijker te openbaren volgens hún regels van het spel, d.w.z. ondergeschikt aan de reclamebelangen, zoals we van de VMMa gewoon zijn. Concreet betekent dat in de Verenigde Staten het volgende seizoen van Prison Break al loopt, en nu pas de eerste reeks op het Vlaamse scherm te zien is. En dan nog: de versie op Kanaal 2 is vermassacreerd, wordt niet alleen zoals gebruikelijk om de haverklap onderbroken voor reclame, maar de originele muziekscore is er dan ook nog eens afgestript om plaats te maken voor één met daarop de muzikale onkunde van een deelnemer aan één of andere smossige VTM-talentenjacht, zo'n kereltje dat denkt dat hij ook gangsta-muziek kan brengen, maar in het werkelijke gevangenisleven binnen de 24 uur tot de huilende roomey van een Theodore Bagwell-achtige medegevangene zou zijn gedegradeerd. Alsof dit allemaal nog niet genoeg is, houdt Kanaal 2 de dvd-release van deze reeks actief tegen, ondanks hun marginale kijkcijfers (wat niet aan de reeksen zelf ligt, maar eerder aan de reputatie van het desbetreffende tv-kanaal inzake rampzalige programmering). Dit is overigens al de zoveelste keer dat ditzelfde televisiestation dit geintje levert, na onder meer 24 en The 4400. Wat VT4 uithaalt met een analoog soort vertragingsmanoeuvres voor Lost is al geen haar beter, maar Kanaal 2 spant met deze reeks toch echt wel de kroon. Maar niet getreurd, er is een zéér aanvaardbare oplossing: bij onze immer vriendelijke Noorderburen is de dvd-release nu reeds verschenen met Nederlandse ondertiteling, de originele soundtrack intact, en véél vroeger dan de "officiële" release hier. We kunnen U alleen maar aanraden om maximaal gebruik te maken van het vrije verkeer van goederen en diensten die de Europese Unie haar volk geschonken heeft, en U zo snel mogelijk uw favoriete Nederlandse webwinkel / forumhandelaar te reppen, of er een dagje uit van te maken naar Breda, Tilburg of Zundert. Al was het alleen al maar om de regelneven van de Vlaamse media een neus te zetten.



AFLEVERINGEN
Een beschrijving per aflevering gaan we U niet geven - spoilers zijn voor de geïnteresseerden maar een google verwijderd - maar hier een lijstje van de episode-titels:
1. Pilot
2. Allen
3. Cell Test
4. Cute Poison
5. English, Fitz or Percy
6. Riots, Drills And The Devil (1)
7. Riots, Drills And The Devil (2)
8. The Old Head
9. Tweener
10. Sleight Of Hand
11. And Then There Were 7
12. Odd Man Out
13. End Of The Tunnel
14. The Rat
15. By The Skin And The Teeth
16. Brother's Keeper
17. J Cat
18. Bluff
19. The Key
20. Tonight
21. Go
22. Flight



BEELD EN GELUID
Prison Break komt tot ons in het juiste aspect ratio van 1.78:1, een aspect dat bij een reeks als deze des te belangrijker is. Voor een gebouw met zoveel hekken, tralies en ijzeren constructies is het feit dat compressie-artefacts nauwelijks aanwezig zijn tekenend voor de kwaliteit. Het contrast is messcherp en de kleuren groezelig maar heel realistisch - volgt U maar eens de huidskleur van één welbepaalde medegevangene die tijdens de vlucht om medische redenen verstek moet laten gaan en er aflevering na aflevering bleker uit begint te zien. Er wordt ook enorm veel gespeeld met kleurcontrast tussen de scènes die zich binnen de muren van Fox River State Prison afspelen en alles wat daarbuiten of vóór aanvang van de feiten is gebeurd. Ruis is slechts zeer beperkt aanwezig, misschien net genoeg om de maximale score niet te weerhouden, maar dat is dan ook de enige zwakte in een zeer sterk technisch voldragen beeld. Het geluid bereikt de perfectie, waarbij de actie uit alle speakers tegelijk stroomt tegen een hoog tempo: geweervuur, sirenes, blaffende bloedhonden, de echo van veiligheidsdeuren die dichtslaan, en enorm geanimeerde typische gevangenis-bezigheidstherapieën zoals een knokpartij op tijd en stond wisselen elkaar af. De subwoofer staat bij momenten op ontploffen, getuige daarvan een welbepaalde scène uit aflevering 12 - we kunnen niet in detail treden, maar het is de scène waarin acteur Peter Stormare een voorname rol speelt. Net het feit dat deze release eigenlijk enkel voor de Nederlandstalige markt bestemd is, en daarom geen plaats verprutst wordt aan Franse dubbing of zo, is een troef. Vermeldenswaardig is ook de erg goede soundtrack van Ramin Djawadi, erg dramatisch maar laten we zeggen niet James Horner-bombastisch. De verlichte geesten die de Kanaal 2-versie hebben voorzien van een alternatieve klankband, verdienen het om een hele fles rohypnol te moeten uitdrinken en vervolgens een nachtje in de cel te mogen doorbrengen met Theodore Bagwell.



EXTRA'S
Laten we eerst opmerken dat de menuschermen bij elke disc toch wel een klein beetje verschillend zijn, zodat spoilers uit mogelijke latere afleveringen vermeden worden, wat in verhouding met de menu's (en de hoes) van 24 seizoen 4 een hele verbetering is. Verschillende afleveringen - zes om precies te zijn - zijn voorzien van één of meerdere, in totaal tien audiocommentaartracks, met een uitgebreide selectie aan bijdragen van regisseurs en acteurs. Soms is het zelfs wat teveel van het goede, want in de tracks wordt er nogal wat door elkaar gepraat, wat de verstaanbaarheid er niet van bevordert. Grote afwezige in het gezelschap is bovendien hoofdrolspeler Wentworth Miller, toch diegene voor wie het draaien van deze reeks de grootste fysieke inspanning vergde, al was het alleen maar voor de vele, eenzame uren die hij moet hebben doorgebracht in de grime. Ook verspreid over de afleveringen zijn vijf verwijderde scènes, waaronder een alternatief einde van één van de sleutelafleveringen.



De rest van de extra's is terug te vinden op disc 6, die maar 2 in plaats van 4 afleveringen huist. Meest impressionant is de 31 minuten durende documentaire "Making of Prison Break", een comprehensief werkstuk dat, zij het op héél korte tijd, aspecten van het originele idee tot eindproductie erdoor jaagt. Een extra documentaire "If these walls could talk: Profile of the Joliet Correctional Center" van 9 minuten neemt ons mee naar de in 2002 afgedankte gevangenis waar het leeuwendeel van de reeks is opgenomen. En natuurlijk zou een eerste seizoen van Prison Break onvolledig zijn zonder nog een uitgebreide verhandeling "Beyond The Ink" (16 min.) over Michael Scofield's tatoeage. Naast de symboliek die de ontwerper, Tom Berg, erin heeft trachten te stoppen, behandelt de documentaire ook de inspanningen die Wentworth Miller over heeft gehad om het ding op zijn lijf te krijgen. "Fox Movie Channel Presents: Making A Scene Prison Break", (8 min.) is een eerder bescheiden stukje over het maken van een reeks in een gevangenis, dat vooral als warmhoudertje voor het eigen televisienetwerk diende. Tot slot krijgen we nog een zestal televisiespots te zien; de enige extra die tegenover de release in regio 1 gesneuveld is, is een preview voor het tweede, erg geanticipeerde, seizoen, dat op dit ogenblik in de Verenigde Staten wordt getoond, waarin het verhaal een heel andere wending krijgt, die in het slot van aflevering 21 al een beetje wordt naar voor geschoven.



CONCLUSIE
Het eerste seizoen van Prison Break is, zoals we van Fox-releases gewoon zijn, technisch erg voldragen, maar de kwaliteit van de televisiereeks zelf, zowel naar inhoud als naar vorm, geven de reeks nog dat beetje meer. Het predikaat 'verslavend' is zeker van toepassing op deze kwaliteitsvolle reeks, die véél meer biedt dan het enigszins banale gegeven op het eerste gezicht zou doen geloven. Het enige echte storende aspect is in dit geval de releasepolitiek.