SERIE
Het worden moeilijke tijden voor de bemanning van ruimteschip Moya van de kersverse kapitein Ka D'Argo (Anthony Simcoe). In het eerste deel van seizoen 4 namen ze hun aartsvijand Scorpius (Wayne Pygram) aan boord, die, nadat die bij de Peacekeepers in ongenade was gevallen, niet veel andere keuze meer had dan asiel aan te vragen. John Crichton (Ben Browder) vertrouwt het zaakje niet, want volgens hem heeft Scorpius altijd wel een dubbele agenda, en als die beweert dat zijn enige zorg is dat de vernietigende wormgat-technologie niet in de handen van de Scarrans valt, dan is dat volgens John pertinent onwaar. Alleen Sikozu (Raelee Hill) schijnt Scorpius te vertrouwen: zij heeft een manier bedacht om zijn koelvloeistoffen te verversen, en tussen de twee groeit er een band van vertrouwen. En alhoewel Scorpius een paar keer het leven van de bemanning weet te redden, is het steeds maar de vraag waar de loyaliteit van het tweetal ligt. Die vraag behoeft echter geen antwoord als ze over commandant Grayza (Rebecca Riggs) gesteld wordt, die nog altijd wraak wil voor de vernederingen die de Moya-bemanning haar heeft aangedaan, en die de premie op hun hoofd, vooral op dat van Crichton, substantieel heeft verhoogd. Het lijkt wel of het grote universum zelfs te klein is om te kunnen schuilen. Scorpius maakt zich zorgen over het feit dat ze desondanks vredesgesprekken probeert aan te knopen tussen haar Peacekeepers en de Scarrans, die voor geen haar te vertrouwen zijn - zelf half Scarran zijnde kan hij het weten. Johns kennis over wormgaten is voor beide partijen interessant genoeg om hem in leven te houden, zeker nu hij meent de technologie erachter doorgrond te hebben, maar hij heeft al problemen genoeg van zichzelf. Hij is nog altijd verliefd op Aeryn (Claudia Black), en de liefde is wederzijds, maar Aeryns traumatische ervaringen én haar zwangerschap maken een toenadering tussen de twee onmogelijk. Noranti (Melissa Jaffer) voorziet John ruim in zijn behoefte naar drugs die hem zijn onprettige herinneringen daarover doen naar de achtergrond verdringen, maar op de duur is hij er zowat verslaafd aan. John heeft echter een andere reden om zich van Aeryn te distantiëren, zo blijkt, en nog een heel goeie ook...



Net voor de reeks ter ziele ging, werden de fans van Farscape halverwege seizoen 4 beloond voor het wachten met het invullen van een héél lang geanticipeerde verhaallijn, de driedubbelaflevering Unrealized Reality / Kansas / Terra Firma, waarin John eindelijk een kans krijgt om terug te keren naar de Aarde. En in tegenstelling tot vele van de vagere verhaallijnen uit het Farscape-universum gaat het ditmaal niet over een alternatieve werkelijkheid, een droomsequentie of de één of andere alien-technologie waardoor enkele van de hoofdpersonages een dubbelganger krijgen. Na de duidelijk door Back To The Future geïnspireerde tijdreis in Kansas, krijgen we eindelijk the real stuff te zien waar al een half seizoen op voorbereid werd - zo zagen we in vorige afleveringen Aeryn onder meer Engels leren. De komst van de buitenaardsen wordt perfect gekaderd in de paranoïde, xenofobe sfeer die Amerika overheerst sinds 9/11, en ook de afwikkeling, met Johns noodgedwongen vertrek omdat zijn aanwezigheid op Aarde uiteindelijk een gevaar voor alle aardbewoners betekent, komt niet geforceerd over. Johns weerzien met zijn familie, en de daaruit voortvloeiende noodlottige afloop, zijn zelfs redelijk ontroerend te noemen.

De overige, losse afleveringen doen een beetje monster of the week-achtig aan, maar met de vlucht van Pilot in wat Tormented Space wordt genoemd, een onherbergzame uithoek van het heelal waar het blijkbaar niet goed toeven is, lijken de aliens nóg van de pot gerukter dan anders. Alhoewel, plotlines zoals in Twice Shy waarin het één of ander monster de bemanningsleden één voor één te grazen neemt, of Coup By Clam, waarin ongeveer met hetzelfde concept gespeeld wordt als in I-Yensch, You-Yensch uit het derde seizoen, tonen toch een beetje aan dat de scenaristen zich nogal eens in dezelfde bochten durven wringen als waar ze al geweest zijn. Ook wordt er blijkbaar nogal gratuit uitgepakt met reeds uit de reeks verdwenen personages, zoals Stark (Paul Goddard), Crais (Lani John Tupu), Jool (Tammy Macintosch) en zelfs de reeds een paar seizoenen geleden overleden Zhaan (Virginia Hey), meestal tijdens de één of andere spookachtige zinsbegoocheling of in een alternatieve werkelijkheid; meestal dragen die interventies niet echt veel bij tot het hoofdverhaal, en lijken die bijrolletjes vooral in het scenario geschreven om de oudere Farscape-fans, die aan de strapatsen van Noranti, Sikozu en the new and improved Scorpius nog niet helemaal gewend zijn. De mix van actie, romantiek, drama en humor - met als hoogtepunt de travestie-verkleedpartij van John en Rygel (Jonathan Hardy) in de aflevering Coup By Clam - garandeert echter nog steeds een rollercoaster die niet snel gaat vervelen.



AFLEVERINGEN
4.8. I Shrink Therefore I Am
Nu commandant Grayza vijftien miljoen op het hoofd van John Crichton heeft gezet, is hij een aanlokkelijke buit geworden voor premiejagers. Net wanneer John niet aan boord is wordt Moya onder de voet gelopen door Coreeshi, die de andere bemanningsleden gegijzeld houden. Hun leider, Axikor (Duncan Young), eist Johns onvoorwaardelijke overgave, maar die vecht terug en kan één van de Coreeshi uitschakelen. Axikor neemt daarom draconische maatregelen: hij krimpt de crewleden van Moya tot op dwergenformaat en zorgt er vervolgens voor dat elk van zijn manschappen letterlijk een gijzelaar op het lijf draagt. John krijgt de onverwachte hulp van Scorpius, die uit zijn cel ontsnapt is, en blijkbaar heeft opgemerkt dat onder het exo-skelet van Axikor geen Coreeshi-krijger zit, maar een Scarran. Pilot merkt op dat de crew beter onderdak zoekt in Tormented Space, een deel van de ruimte dat zó gevaarlijk is dat noch de Peacekeepers, noch de Scarrans, er zich durven wagen.

4.9. A Prefect Murder
In de Tormented Space gaan D'Argo en zijn bemanning op zoek naar een planeet met drinkbaar water. De bewoners zijn echter niet happig op bezoekers, en al zeker niet op Chiana, wanneer die de mannen van de planeet het hoofd op hol brengt. De prefect van de planeet, Falaak (Bruce Spence), die net aan het einde van zijn halfjaarlijkse termijn is, verleent haar echter gratie op voorwaarde dat ze terugkeert naar Moya. Hij kan echter geen genade meer tonen wanneer Aeryn plots zonder reden zijn opvolger Gashaah (Ivar Kants) neerschiet, samen met een dik dozijn anderen. Gashaahs zoon Zerbat (Brett Stiller) wil wraaknemen op Aeryn, maar die beweert dat ze haar handelingen niet meer de baas was. De clanpriester Paroos gelooft haar, want het zou twee eerder onverklaarde moorden, die plaatsvonden vooraleer de crew van Moya op de planeet aanwezig was, kunnen ophelderen. Crichton heeft plots door waar de onverklaarbare moordlust vandaan komt.



4.10. Coup By Clam
Een dokter, Tumii (Barry Otto), die de crew van Moya medisch moet keuren alvorens ze een beroep mogen doen op de lokale technicus om Moya te voorzien van een anti-stralingsschild, doet hen van Qatal Mollusks eten, waardoor ze een voedselvergiftiging opdoen. Niet alleen worden ze hierdoor twee aan twee mentaal gekoppeld (Aeryn met Rygel, John met Sikozu en D'Argo met Noranti), de dokter is de enige die hen het tegenmiddel kan verschaffen, zonder hetwelk ze een pijnlijke dood zullen sterven, en dat voor de vriendenprijs van amper een kwart miljoen kredieten. Per persoon. De crew heeft geen andere keuze dan te betalen, maar op de planeet borrelt er intussen een revolutionaire sfeer: de onderdrukte vrouwen zijn er van plan om de heerschappij van de mannen op te blazen, en de dokter is één van hun eerste doelen.

4.11. Unrealized Reality
Crichton voelt een wormgat aankomen, maar wordt in een soort van parallel universum gezogen waar hij alleen is met een wezen (John Bach) dat beweert de hoeders te zijn van de Ancients. Hij waarschuwt John dat reizen door wormgaten niet alleen verplaatsingen in tijd en ruimte kan veroorzaken, maar ook veranderingen in de realiteit. John wil niet liever dat hij definitief van de wormgat-kennis verlost wordt, maar het wezen vraagt of hij bereid is om de kennis af te houden van de Scarrans. En om te laten zien dat hij de realiteit wel degelijk kan beïnvloeden, laat het wezen John terecht komen in een wereld waar alle crewleden de identiteit van één van de anderen hebben.



4.12. Kansas
Crichton is door het wormgat op de Aarde terechtgekomen. Alleen is datgene waar de wachter hem voor gewaarschuwd had, geschied: het is wel de aarde, maar het is 1986. Crichtons vader (Kent McCord) staat op het schema om eerstdaags te vertrekken met het ruimteveer Challenger, waarvan we intussen allemaal weten welke noodlottige afloop de bemanning heeft gekend. Door zijn tussenkomst in 1985 en de confrontatie met zijn jongere zelf (Jamie Croft) heeft John een reeks gebeurtenissen in gang gezet, die er uiteindelijk toe kunnen leiden dat hij nooit astronaut zal worden en in het Farscape-verse belanden, waardoor ook het lot van de rest van de bemanning bezegeld lijkt. Aeryn, D'Argo, Chiana, Noranti en Rygel moeten een handje helpen om de gebeurtenissen terug op het juiste spoor te zetten. Gelukkig voor hen is het op Aarde net Halloween, en valt één karnavalfiguur meer of minder niet dadelijk op in het straatbeeld. Alhoewel, er zijn altijd nog nieuwsgierige buurvrouwen...

4.13. Terra Firma
In wat mogelijk de beste aflevering van heel de Farscape-geschiedenis is, belanden John en de rest van de crew op aarde in 2003. John wordt herenigd met zijn familie, en de buitenaardsen zijn het oogpunt van een ongeziene mediabelangstelling, die alleen maar geëvenaard wordt door de interesse van het militaire apparaat voor de geavanceerde technologie. Alhoewel de onthulling van de buitenaarden een revelatie is, is de aarde niet meer zoals John die de laatste keer heeft achtergelaten. De mensen zijn na 9/11 uiterst wantrouwig geworden, en de Amerikanen willen per sé de technologie die John heeft meegebracht voor zichzelf houden. En uitgerekend Johns vader moet hem op last van enkele agenten van de geheime dienst van diezelfde leerstelling overtuigen. John heeft echter de gevaren die vanuit de ruimte dreigen, verzwegen, en wanneer er door commandant Grayza een monster, Skreeth (Amy Salas), op hem wordt afgestuurd om hem gevangen te nemen, en daarbij iedereen te vermoorden die hem daarbij in de weg staat, beseft John bij het opnemen van de schade door één dergelijk wezen veroorzaakt, wat een mogelijke inval van de Peacekeepers of de Scarrans zou kunnen in gang zetten.

4.14. Twice Shy
De bemanning koopt enkele ruimtekaarten van door de Tormented Zone rondtrekkende handelaren; die bieden ook een slavin, Talika (Paula Arundell) te koop aan; Chiana trekt zich haar lot bijzonder aan, en kan niet weerstaan om haar te kopen. Talika blijkt echter een soort van archnide wezen te zijn dat de voornaamste energieën uit een persoonlijkheid kan zuigen, om die vervolgens in haar nest op te slaan als lichtgevende bollen. Ze berooft Crichton van zijn moed, Aeryn van haar standvastigheid, D'Argo van zijn woede, Rygel van zijn hebzucht, Chiana van haar seksuele appetijt, Sikozu van haar regeneratief vermogen en Scorpius van zijn vermogen om zijn Sebacceaanse van zijn Scarraanse persoonlijkheidshelft te scheiden. De crew moet uitrukken om het wezen te vernietigen vooraleer ze er met de energiebollen vandoor is.



BEELD EN GELUID
Ook deze inmiddels weer elfde Starburst Edition is op technisch vlak een hoogvlieger. Er wordt nog steeds veel aandacht besteed aan het creëren van een geloofwaardig soundscape, waarin het gebrom van buitenaardse technologieën afgewisseld worden met vuursalvo's uit allerlei exotische wapens. De dialoog is zeer goed verstaanbaar, maar voor wie problemen mocht ondervinden met het soms zeer nadrukkelijk Australische accent van de bijrolacteurs of de specifieke terminologie van het Farscape-universum, is er nog steeds een vrij nauwkeurig Engels ondertitelingsspoor aanwezig. En ook ditmaal bleek de keuze om Farscape in anamorfisch breedbeeld weer te geven, de goeie te zijn. De kleurrijke decors, met veel oog voor details, en de oneindige uitgestrektheid van het heelal - waarbij we natuurlijk vooral denken aan de scène waarin John zich omdraait en de Aarde onder zich ziet draaien - komen uitstekend tot hun recht. En al is ruis of aliasing meestal niet echt een probleem, toch moeten we hier even over klagen, alsook over de iets slechtere compressie en de daaruit voortvloeiende instanties van ghosting, op de enige disc met drie afleveringen (disc nummer drie), wat allemaal vooral dan in de aflevering Kansas iets te nadrukkelijk aanwezig is.



EXTRA'S
De enige audiocommentaartrack op deze disc is terug te vinden op de sleutelaflevering Kansas; producent David Kemper laat zich nog maar eens bijstaan door acteurs Ben Browder en Claudia Black. Ook zijn de Cool Farscape Facts en Alien Encounters weer bij elke aflevering present, samen met elf minuten aan verwijderde scènes.

De vierde disc bevat ditmaal drie behind the scenes-interviews: acteurs Wayne Pygram (22 min.), Lani John Tupu (24 min.) en David Franklin (17 min.) zijn ditmaal van dienst. De enige featurette neemt ons nog maar eens mee naar de compositietafel van Guy Gross, ditmaal voor een negen minuten durende uiteenzetting over de muziek bij Terra Firma. Met daarna nog geüpdate karakterhistories van Scorpius, luitenant - pardon, kapitein - Braca, en Grayza, en een zestien minuten durende fotocollage worden de extra's afgesloten.

CONCLUSIE
Het voorlaatste deel van de reguliere seizoenen van Farscape bevatten als inhoudelijk hoogtepunt de terugkeer - en het overhaaste vertrek - van John Crichton aan zijn thuisplaneet. Beeld- en geluidskwaliteit voldoen zoals gewoonlijk in ruime mate, maar de spoeling aan extra's is ditmaal echt wel redelijk dun.