FILM
Oscarwinnaars staan vaak bloot aan kritiek, zeker wanneer ze de hoofdprijs wegkapen. Het publiek verwacht namelijk dat de Beste Film van een bepaald jaar ook echt een topper is die de tand des tijds kan doorstaan. Vaak is dat het geval: niemand zal ontkennen dat The Godfather, The Apartment of All Quiet on the Western Front hun trofee verdienden. Af en toe sluipt er echter een ondermaatse prent het podium op: The Greatest Show on Earth, Around the World in 80 Days of Braveheart. Tot die laatste categorie rekenen veel cinefielen ook Mrs. Miniver, het oorlogsdrama van William Wyler dat in 1942 maar liefst zes gouden beeldjes mee naar huis mocht nemen. Het melodramatische sentiment en de propagandistische toon komen steevast terug als aantijgingen tegen de film. Onterecht, want Mrs. Miniver beroert 65 jaar na de eerste release nog steeds oprecht de hartsnaren, kan bogen op een prima script en uitmuntende acteerprestaties, en is zelfs een van de best geregisseerde films die ik ooit onder ogen kreeg.

Na de aanval op Pearl Harbor in december 1941 zette Hollywood zijn schouders onder een resem propagandafilms die het Amerikaanse publiek moesten overtuigen om hun portefeuille wijd open te zetten om de oorlogsinspanning te ondersteunen. De keuze om Mrs. Miniver te verfilmen was dan ook logisch. Het boek toont namelijk hoe een Britse familie de aanloop naar en de eerste jaren van de Tweede Wereldoorlog doorkomt. Centraal hierin staat moeder Kay Miniver. Haar zoon bombardeert Duitsers met zijn Spitfire, haar echtgenoot neemt deel aan de beruchte raid op Duinkerken, maar haar aandeel is minstens even belangrijk, ook al verlaat ze het dorp nooit. Mrs. Miniver mag immers nooit de moed verliezen. Zij moet in haar gezinsleden het geloof op een betere toekomst aanwakkeren en de familie in de donkerste tijden bijeenhouden.



De opening van de film doet vermoeden dat de criticasters van Mrs. Miniver misschien geen ongelijk hebben. In een expositie die ruim een half uur duurt, wordt namelijk een idyllisch beeld van Engeland geschetst, waar shoppen, rozen kweken en tienerliefde de orde van de dag zijn. Zeemzoetigheid op zijn meest gesuikerd, zeg maar. Eenmaal september 1939 aanbreekt, schakelt de film gelukkig een versnelling hoger. De schrijvers kiezen niet voor een meeslepende epische structuur, maar pikken enkele cruciale momenten uit een periode die drie jaar omvat. Stuk voor stuk zijn het aangrijpende, spannende, ontroerende, wrange scènes die een goed beeld schetsen van hoe de modale Brit gebukt ging onder de gevolgen van de oorlog. De intensiteit gaat crescendo bij iedere volgende sequentie en stormt onvermijdelijk af op een familietragedie, maar niet degene die je zou verwachten.

Hoewel het scenario de solide basis vormt voor het succes van Mrs. Miniver had de prent onder een andere regisseur een grote kans gehad om aan overdreven sentiment ten prooi te vallen. William Wyler voorkomt dit door zijn vakmanschap, zijn klasse en zijn oog voor wat impact heeft op het witte doek. In de eerste, zorgeloze sequenties is dat nog niet duidelijk, maar het kantelmoment is een intense scène tussen Mrs. Miniver en een voortvluchtige Duitse parachutist. Hier draait Wyler voor het eerst echt de schroeven aan en haalt hij het gevaar letterlijk in huis. De regisseur balanceert bovendien wonderbaarlijk op de slappe koord tussen lichtheid en angst in een onvergetelijke scène waarin de familie Miniver in een bunker schuilt terwijl Duitse bommen de grond boven hun hoofden doen trillen. Wyler bereikt zijn hartverscheurende emotie o.a. door een regie die uitblinkt in onopvallendheid en excelleert in efficiëntie. Ook met een intelligent gebruik van geluid en stilte blijkt de cineast zijn tijd ver vooruit. Zelfs de obligatoire oppeppende speech van een priester in de finale – standaard voor oorlogsfilms in de periode ’40-’45 – komt hierdoor niet geforceerd over.



Naast een prima visuele verteller was Wyler bovendien een begenadigde acteursregisseur. Veel beter voorbeelden dan Mrs. Miniver kan je hiervan niet vinden. Van de kleinste rollen tot de grootste acteert de ganse cast op hoog niveau. Greer Garson won een Oscar voor haar ingetogen vertolking van het centrale personage. Zij is de lijm die de prent samenhoudt. Walter Pidgeons Noord-Amerikaanse accent leidt soms af, maar hij is voor het overige perfect gecast als de zorgzame echtgenoot. Teresa Wright en Richard Ney stralen jeugdig enthousiasme uit als een verliefd jong stel, terwijl de oude rotten in het vak, May Whitty en Henry Travers, verantwoordelijk zijn voor de meest sentimentele maar o zo doeltreffende nevenplot. Een speciale vermelding verdienen bovendien de twee jongste kinderen uit het gezin Miniver.

Wie durft beweren dat Mrs. Miniver een sentimentele draak is die onverdiend de Oscar voor Beste Film wegkaapte, luistert kortom te graag naar de mening van een handvol pompeuze critici of heeft de prent nooit volledig uitgezeten. Het is waar dat de productie – om logische redenen volledig in studio opgenomen – die stijlvolle glamour bezit van alle prestigeprojecten die Hollywood in zijn gloriejaren maakte en daardoor voor een modern publiek te statig kan lijken. Maar als je je hier eventjes overzet, ontdek je onder de bekende stijl een fonkelende parel die een oprecht portret schildert van een gezin tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hoe groot de impact van deze film op de kijker is, wordt duidelijk door een citaat van Winston Churchill: ‘Mrs. Miniver heeft meer betekend voor het Brits oorlogssucces dan een bataljon kruisers.’



BEELD EN GELUID
Het beeld op deze dvd oogt voortreffelijk. Sporadisch zijn er scènes waarin vuiltjes en grain te zien zijn, maar over het algemeen ziet het beeld er gaaf en helder uit. De contrasten zijn bovendien uitstekend en de zwartniveaus verdienen de hoogste onderscheiding. Scherpte vormt nergens een probleem: een zoveelste voorbeeldtransfer uit de labs van Warner Bros. dus. Ook de soundtrack klinkt goed. Dialogen domineren het monospoor, waardoor er weinig dynamiek in de geluidstrillingen zit, maar dat is niets nieuws voor een film uit deze periode.

EXTRA’S
De bonussectie zit niet afgeladen vol, maar bevat toch een aantal leuke extra’s. Greer Garson at the Oscars (1 min.) toont bijvoorbeeld hoe de actrice haar gouden beeldje in ontvangst mag nemen in Hollywood. Een Fotogalerij is samengesteld uit bijna vijftig setkiekjes, terwijl de Trailer (3 min.) bijzonder patriottisch de prent aanprijst. De interessantste extra’s zijn echter twee kortfilms die aantonen hoe de oorlog aan het Amerikaanse publiek verkocht werd. Mr. Blabbermouth (19 min.) verdraait de waarheid om Japanners en Chinezen als slechteriken te portretteren. For the Common Defense (22 min.) fictionaliseert de oorlog als een soort gangsterverhaal.

CONCLUSIE
Mrs. Miniver is een prachtige oorlogsfilm waarin het melodrama geloofwaardig is, de vertolkingen subliem zijn en de regie van het allerhoogste niveau is. Naast efficiënte propaganda is de film kortom een meesterwerkje van narratieve emotie. Beeld en geluid krijgen gelukkig de behandeling die ze verdienen op de dvd. De bonussectie is niet bijzonder uitgebreid, maar bevat enkele informatieve extra’s.