Witness for the Prosecution maakt deel uit van de Billy Wilder Collectie, waartoe ook nog volgende films behoren: The Seven Year Itch, Kiss Me, Stupid, Some Like It Hot, The Apartment, Irma La Douce, One Two Three, The Fortune Cookie en The Private Life Of Sherlock Holmes en Avanti!

FILM
Maar liefst drie films van Billy Wilder waren in 1957 te zien op de Amerikaanse bioscoopschermen. Geen van de drie kan je echter vintage Wilder noemen. The Spirit of St. Louis was een interessant maar mislukt experiment, waarbij een groot deel van de film zich in de benauwende cockpit van het iconische vliegtuig uit de titel afspeelt. Love in the Afternoon was bedoeld als hommage aan Wilders leermeester Ernst Lubitsch, maar bevatte te wenig originaliteit. En met Witness for the Prosecution adapteerde de cineast voor het eerst een rechtbankdrama, gebaseerd op een succesvol, maar problematisch toneelstuk van Agatha Christie. Toch slaagde deze laatste film erin om maar liefst 6 Oscarnominaties binnen te rijven in 1957. Voor een keer lag dat niet aan de superieure schrijfkwaliteiten van Billy Wilder maar aan een sublieme cast die zich vol overgave in rollen gooit die dichter bij vaudeville aansluiten dan bij 'method acting'. Het spelplezier van de acteurs verspreidt zich dan ook moeiteloos in de richting van de kijker, die de makers meteen een te theatrale setting en een ongeloofwaardige ontknoping vergeeft.

De film opent op het moment dat de vermaarde Britse strafpleiter Sir Wilfrid Robarts (zijn bijnaam is Wilfrid The Fox) het werk hervat na een hartaanval. Zeer tegen zijn zin heeft hij daarbij voortaan de drammerige verpleegster Miss Plimsoll aan zijn zij. Hoewel de dokter moordprocessen of andere belastende zaken expliciet verboden heeft, kan Sir Wilfrid er toch niet aan weerstaan om als advocaat op te treden in de moordzaak op een oudere, alleenstaande vrouw. Leonard Vole is verdachte nummer één omdat het slachtoffer amper een week voor haar dood haar testament te zijnen gunste heeft veranderd. Toch gelooft Sir Wilfrid in de onschuld van Vole. Hij werkt een hele strategie uit om ook de jury daarvan te overtuigen. Maar alle plannen van de pleiter kunnen naar de prullenmand verwezen worden als het openbaar ministerie een wel erg ongewone getuige à charge opvoert: Leonards echtgenote Christine Helm.

Zoals je mag verwachten van een film die gebaseerd is op een toneelstuk van Agatha Christie, zit de plot van Witness for the Prosecution vol met verrassende wendingen en volte-faces. Maar had Billy Wilder zich voornamelijk daarop gefocust, dan sprak anno 2013 wellicht niemand meer van de film. De verdienste van de cineast is dat hij meer aandacht heeft voor de excentrieke kantjes van de personages dan voor de plot, waardoor Witness for the Prosecution evenzeer een amusante zedenkomedie is als een rechtbankwhodunit. Met name de interactie tussen Sir Wilfrid en zijn verpleegster is bijzonder amusant. De advocaat smokkelt sigaren zijn bureau binnen en vervangt de warme chocola in zijn thermosfles door een sterker drankje, maar hij is wel opgezet met de traplift die is geïnstalleerd in zijn kantoor. Miss Plimsoll wijkt niet van zijn zij tijdens het proces, maar ze gaat gaandeweg zo op in de verwikkelingen van de zaak dat ze de fantasietjes van Sir Wilfrid oogluikend toelaat.

Dat beide personages gespeeld worden door Britse klasbakken, verhoogt het genot van deze scènes nog meer. Ook al is er sprake van onvervalste typecasting, Charles Laughton is schitterend op dreef als Sir Wilfrid: koppig, vastberaden, niet van zijn stuk te brengen en met een voortdurende fonkeling in zijn ogen als de wendingen in het proces hem dwingen innovatieve oplossingen te vinden om zijn cliënt vrij te krijgen. Elsa Lanchester - in het echte leven de echtgenote van Charles Laughton - is het perfecte antigif voor Sir Wilfrids cynisme: zij loopt over van goede voornemens en behoudt steeds haar kalmte tijdens de voortdurende verbale aanvallen van haar patiënt. Bijna even goed als dit komische duo is Marlène Dietrich als de echtgenote van de verdachte. Zij geeft een getuigenis vol pathos op het getuigenbankje en schittert daarnaast in een onverwachte scène waarover ik niet meer in detail zal treden om een belangrijke twist niet weg te geven. Laten we zeggen dat Dietrich haar divapersoonlijkheid ten volle kan uitspelen. Van de hoofdcast valt alleen Tyrone Powell wat door de mand als de allesbehalve enigmatische beklaagde. Mocht een andere acteur deze rol gespeeld hebben, dan was de wending in de laatste vijf minuten wellicht geloofwaardiger geweest.

Nu hakken die laatste vijf minuten namelijk al te zwaar in op de overkoepelende kwaliteit van Witness for the Prosecution. Wilder maakt zich bovendien wel erg gemakkelijk van de ontknoping af, alsof die slechts een noodzakelijk kwaad is in een film als deze. En toegegeven, door de focus te verleggen naar de komische interacties tussen Sir Wilfrid en zijn verpleegster - iets wat in het oorsponkelijke stuk niet aanwezig is - heeft de cineast de aard van Witness for the Prosecution wezenlijk veranderd. Laat je niet van de wijs brengen door de plot of door de exquise reconstructie van de legendarische rechtbank The Old Bailey. Dit is een komedie pur sang, met twee van de leukste antagonisten die de jaren vijftig hebben voortgebracht.

BEELD EN GELUID
Helaas vond MGM het niet noodzakelijk om de film een anamorfische transfer te geven, wat de kwaliteit van de beeldtransfer niet ten goede komt. Het contrast is regelmatig onvoldoende, de zwartniveaus neigen te vaak naar grijstinten en in enkele scènes is ook de scherpte niet van de hoogste kwaliteit. Er zijn heel wat slechtere transfers op de markt van films uit de jaren vijftig, maar voor een prent die deze adelbrieven kan voorleggen, is dit gewoonweg onvoldoende. De soundtrack staat in de vorm van een monospoor op de dvd en geeft de dialogen degelijk weer, maar doet niet veel meer om de audiobeleving van de kijker te verhogen.

EXTRA'S
De schijf bevat geen extra's.

CONCLUSIE
Witness for the Prosecution is meer een schitterende relatiekomedie tussen een advocaat en zijn verpleegster dan een rechtbankdrama. Wetende dat Billy Wilder de scenarist is, blijkt dat een meesterzet, want Agatha Christies oorspronkelijke plot kan niet overtuigen. Beeld en geluid halen niet de kwaliteit van de film zelf. Bovendien zijn er geen extra's aanwezig op de schijf.