Een verbrand lijk in de kofferbak van een autowrak, een vijftienjarige die in coma geraakt na het snuiven van heroïne op het toilet van een eliteschool, de al even jonge dealer die de hand boven het hoofd wordt gehouden omdat hij de zoon is van een hoge functionaris en de procureur die onder druk wordt gezet om de zaak te seponeren, een vrouw die opgehangen is aan een vleeshaak en verkracht, een man die z’n gestreste vrouw het hoofd heeft ingeslagen met een hamer en een handgemeen tussen een jonge Marokkaan en politiekapitein Laure Berthaud tijdens de zoektocht naar de bron van valse nummerplaten waarbij de politievrouw uit zelfverdediging naar een politiestok grijpt waarvoor ze geen vergunning heeft: Engrenages (The Spiral)  – Seizoen 1 gaat snoeihard van start.

Het is bon ton om Scandinavische politieseries het neusje van de zalm te noemen, maar sinds men steeds dieper in de grabbelton moet graaien en de kwaliteit niet altijd van hetzelfde (hooggeroemde) niveau is (zie de recensie van collega Didier over Dicte – Seizoen 1), is misschien het moment gekomen om ook een keer de andere richting uit te kijken, want bij onze zuiderburen worden sinds een tijdje politieseries gemaakt die de concurrentie van een antwoord dienen en die zelfs door de BBC in prime time worden uitgezonden. Op de Britse nationale zender loopt ondertussen het vierde seizoen van Engrenages en dankzij de inspanningen van JustBridge is het tweede seizoen van deze forse Franse serie nu ook bij ons op de markt. Het ziet er trouwens naar uit dat seizoen 3 en 4 heel gauw zullen volgen, want Engrenages is zonder meer topklasse.

We maakten al eerder gewag van het feit dat Engenages in sommige milieus in één adem genoemd wordt met The Wire en dat is geen loze bewering, want als kwaliteit bepaald wordt door een stevig en creatief scenario, een perfecte casting en een vinnige montage, dan kan deze Franse topper zondermeer de concurrentie aan met gelijksoortige producties uit Engeland en de VS. Engrenages speelt zich bovendien niet af in een gelikt of opgeleukt milieu zoals dat vaak het geval is, maar het team van politiekapitein Laure Berthaud neemt de kijker vaak mee naar de onderbuik van Parijs, naar de gore achterbuurten waar misdaad, geweld en drugs de regel zijn wegens het gebrek aan een bruikbaar alternatief om te overleven. Het inrekenen van verdachten loopt er niet altijd van een leien dakje, soms komt er geweld aan te pas, langs beide zijden, en ook de ondervragingen achteraf zijn heel vaak op het randje van het toelaatbare, want de politiemannen en –vrouwen staan onder zware druk en bovendien hebben ze meestal genoeg aanwijzingen dat er sprake is van crimineel gedrag, maar zonder bekentenis staan ze meestentijds nergens. In Engrenages gaat men nog een stapje verder en toont men hoe met het onderzoek- en bewijsmateriaal van de politie op het niveau van advocaten, procureurs en rechters wordt omgegaan ten einde de verdachten te straffen voor hun misdaden. De jonge procureur Pierre Clément is de man die toezicht houdt op de gang van zaken en van hem is bekend dat hij de handen schoon wil houden, dat hij m.a.w. geen illegale praktijken toelaat om verdachten tot bekentenis te dwingen, én dat hij een tegenstander is van inmenging van hoger hand ten voordele van verdachten wegens hun banden met vooraanstaande figuren uit z’n eigen milieu of uit de politieke wereld, praktijken waarmee hij ervaring heeft en voortdurend te maken krijgt.

Dat er ook rotte appels in het gerechtelijk apparaat zitten bewijst advocate Joséphine Karlsson, want zij heeft uit financiële nood een verbond gesloten met de malafide advocaat Szabo, die zware criminele aan een advocaat helpt die er niet voor terugschrikt om een loopje te nemen met de eerlijke gang van zaken, die ev. getuigen omkoopt of uit het niets tevoorschijn tovert, die mensen onder druk zet en die bereid is om alles te doen en te riskeren in ruil voor grof geld. Karlsson is een harde en van een bedreiging door een zware jongen is ze zelden langer dan een paar seconden onder de indruk. Tijdens de procesvoering steekt ze haar minachting voor het gerechtsapparaat niet onder stoelen of banken en procureur Pierre Clément – die in het begin van het seizoen een door zijn omgeving niet echt op prijsgesteld interview aan een journaliste van Le Monde geeft - is vaak haar pispaaltje. Laure Bertaud heeft de werkwijze van Joséphine Karlsson ondertussen door, maar ze kan voorlopig niets bewijzen en bovendien is de sluwe advocate in haar verleden gaan neuzen in de hoop de politiekapitein de definitieve doodsteek toe te kunnen dienen.

Engrenages is gezien het milieu waarin de actie zich afspeelt uniek in z’n genre en vandaar wellicht ook het internationale succes dat de serie te beurt valt. De dialoogscènes worden kort gehouden, de actie verspringt voortdurend tussen verschillende situaties en personages en wat verteld en getoond wordt is geloofwaardig en interessant, waarbij spanning bijna voortdurend de onderstroom vormt, want conflicten en confrontatie volgen elkaar snel op en regelmatig zijn er verrassende scenariowendingen ingebouwd die de nieuwsgierigheid stimuleren. Caroline Proust zet als Laure Bertauld een stevige vrouwelijk hoofdrol neer, terwijl Grégory Fitoussi (procureur Pierre Clément) voor een karaktervaste, maar tegelijk iets zachtere, soms haast romantische aanpak kiest. Audrey Fleurot jaagt als de roodharige Joséphine Karlsson de kijker regelmatig op de kast en Thierry Godard (rechter Gilou) is het prototype van de gemotiveerde, efficiënte en gewetensvolle rechtsdienaar.

De geluidsband staat in 5.1, maar op een zuinig revolverschot na en wat harde klappen tijdens een huiszoeking,  blijft het in deze serie eerder rustig, waardoor de pompende muziek des te meer opvalt met diepe en dreigende pulstonen tijdens de spannende momenten.