FILM
Als je de cover van The Farewell Party voor het eerst ziet, dan zou je er geld op durven verwedden dat deze Israëlische film de zoveelste slappe comedy voor 50-plussers is, want een naakte vrouw met een abanico (Spaanse waaier) en twee al even naakte mannen op een bankje in een tropische plantentuin, dat zegt toch genoeg? Maar vergis u niet, want achter de humor en de lichtvoetigheid gaat een satirisch en gitzwart verhaal schuil over één van de laatste taboes in onze moderne maatschappij: het recht om je leven te beëindigen als het niet meer levenswaardig is. Ja, dus toch een film voor 50-plussers, zij het dat levenswaardigheid niet per se een probleem is van oudere mensen, maar een ethische kwestie waarmee eenieder op om het even welk moment te maken kan krijgen, want de natuur is niet kieskeurig en het leven is een proces zonder waarborg.
 

Yehezkel en zijn vrouw Levana wonen al een tijdje in de serviceflat van een bejaardentehuis. Ze zijn nog allebei gezond en krijgen regelmatig hun dochter en kleindochter op bezoek. Yehezkels beste vriend ligt evenwel op sterven in een belendende kamer en zijn vrouw Yana wil dat de arts zijn leven beëindigt omdat hij ondanks de verdoving heel veel pijn heeft én vragende partij is voor een euthanasie. Maar de behandelende arts weigert om op dat verzoek in te gaan. Yana blijft evenwel niet bij de pakken zitten en vraagt Yehezkel om een oplossing te bedenken waardoor ze niet van moord kunnen worden beschuldigd. Met zijn buurman een gepensioneerde veearts schuimt hij het internet af en stuit op een apparaat van een Australische arts waarmee patiënten hun leven zelf kunnen beëindigen. Yehezkel besluit om het na te bouwen, maar zijn vrouw Levana is tegen en dreigt ermee hem bij de politie aan te geven. Maar Yehezkel is niet te stoppen en als hij op een keer zijn vriend voor de zoveelste keer hoort jammeren van pijn, besluit hij om het apparaat te gebruiken.
 

Ondertussen hebben de andere bewoners van het rusthuis lucht gekregen van wat er aan de hand is en nog tijdens de begrafenis worden Yehezkel en Yana door een klein oud mannetje benaderd met het verzoek zijn doodzieke vrouw uit haar lijden te verlossen. Ze besluiten de man te negeren, maar door een misverstand worden ze een tijdje later voor de feiten geplaatst: opnieuw gaat het om iemand met onmenselijke pijn, wiens levenskwaliteit volledig is verdampt. Ze besluiten om het apparaat z’n werk te laten doen. Ondertussen gaat het niet goed met Levana, want op een ochtend verschijnt ze – zich overigens nergens van bewust - poedelnaakt in het restaurant van het bejaardentehuis. Achteraf schaamt ze zich dood, maar voor alle betrokken is het duidelijk wat er aan de hand is. Als haar toestand nog meer achteruitgaat, komt ook haar levenskwaliteit definitief in het gedrang…
 

In The Farewell Party laten de regisseursTal Granit & Sharon Maymon er geen twijfel over bestaan aan welke kant ze staan, maar ze verpakken de boodschap in een grappige en donkere comedy waarin twijfel en overtuiging elkaar in evenwicht houden. Of je op die manier controverse vermijdt is twijfelachtig, want er zullen wel altijd mensen zijn die ethische bezwaren maken tegen het beëindigen van een menselijk leven, ongeacht de omstandigheden. In deze film zijn de omstandigheden duidelijk: het gaat om mensen die ondraaglijke pijn lijden, of die zoals Levana, de band met de realiteit meer en meer verliezen en niet kunnen leven met de gedachte dat ze straks niet alleen een last zijn voor hun omgeving, maar ook elke vorm van menselijkheid verliezen. Het is de eeuwige strijd tussen ratio en religie, tussen diegenen die menen dat individuen in een democratische samenleving over hun eigen leven kunnen beslissen, en diegenen die zweren bij de idee dat leven en dood het prerogatief zijn van de schepper. Scheiding tussen kerk en staat, het is een mooi principe, maar in de praktijk blijft het een moeilijke oefening als uiteindelijk een belangrijk deel van de samenleving en de politieke kaste de zgn. wet van God boven die van de seculiere staat plaatst. De wet van God geldt in principe voor gelovigen, wat betekent dat ongelovigen andere regels mogen en kunnen hanteren, maar dat is een logica die schijnbaar moeilijk ingang vindt, want de behoeders van de godswetten zien zich zelf graag als de bewaarengelen van de ethische principes van de hele samenleving, ook als ze numeriek nog nauwelijks wat voorstellen. Trouwens percentages en aantallen doen er in dit geval niet toe, wat voorop staat is respect voor andersdenkenden.
 

Internationaal bekende namen treffen we in The Farewell Party niet aan. De Israëlische cast bestaat uit acteurs die vooral in eigen land vaak in films en tv-series aan bod komen. Hilla Sarjon (Yehezkels dochter Noa) had destijds een rolletje in het grappige The Band’s Visit (2007) en Raffi Tevor kon u aan het werk zien in Yossi (2012) en in Munich (2007) van Steven Spielberg. Ondanks hun hoge leeftijd, leveren de acteurs een meer dan acceptabele prestatie en slagen ze erin om tussen de hilarisch en vaak komische situaties door de tragiek toch zicht- en voelbaar te maken.