FILM
Basil The Great Mouse Detective voert ons terug mee naar het mistige, mysterieuze Londen van 1893. Onder de fundamenten van het huis in Baker Street waar de beroemde detective Sherlock Holmes woont, resideert zijn muis-evenknie Basil (Barrie Ingham), enerzijds een briljante geest wanneer het op logische deductie aankomt, anderzijds sociaal gezien een rampzalige klungel, die zich onledig houdt met viool spelen, chemische experimenten en vooral de strijd tegen zijn aartsvijand, de rat Ratigan (Vincent Price). Ratigan noemt zichzelf graag professor, krijgt ongecontroleerde driftbuien als hij aan zijn rattenidentiteit herinnerd wordt, en deinst er niet voor terug om al wie hem dwars zit, aan de kat te voeren, die hij commandeert met een belletje. Zijn handlanger, de vleermuis Fidget (Candy Candido) met maar één poot, krijgt de opdracht om speelgoedmaker Hiram Flaversham (Alan Young) te ontvoeren. Afghanistanoorlog-veteraan Doctor Dawson (Val Bettin) vindt Flavershams dochtertje Olivia (Susanne Pollatschek) op straat, en hij kan Basil overtuigen om de zaak na te speuren, zeker wanneer Ratigan mogelijk bij de zaak is betrokken. De zoektocht leidt langs enkele louche cafés langs de Londense Docklands, een destructief bezoekje aan een speelgoedwinkel, tot aan de ultieme confrontatie met Ratigan, die het plan heeft opgevat om de muizenkoningin op Buckingham Palace te onttronen en zelf de macht over het Rijk over te nemen. Basil kan de aanslag op het nippertje verhinderen, en tijdens een spannende tocht die eindigt met een crash op Big Ben, gaan Basil en Ratigan uiteindelijk hun laatste duel aan.


Basil The Great Mouse Detective is te situeren in de eerste schuchtere vernieuwingspogingen van het genre in de jaren '80, waaronder ook geslaagdere (The Black Cauldron) en minder geslaagde (Oliver and Co.) films terug te vinden zijn. Het grote publiek in de bioscoopzaal liet het echter terdege afweten, wat Basil en zijn vrienden noodgedwongen heeft doen terugplooien op een tweede leven in het video-circuit. De film is één grote transmutatie naar de dierenwereld van de wereld van Sherlock Holmes, iets wat de kleintjes niet dadelijk zullen vatten: Basil woont in Baker Street, speelt viool (zijn cocaïneverslaving is wijselijk uit het script verwijderd), Dawson is nagenoeg een anagram voor Watson,... alleen dr Moriarty is nergens te bespeuren, en er is gekozen voor een meer stereotiepe Disney-slechterik in de vorm van Ratigan, schitterend gevoict door slechterikken-veteraan Vincent Price. Stemacteur Barrie Ingham (Basil) heeft meer een TV-georiënteerde carrière achter zich, terwijl Val Bettin twee jaar geleden nog te horen was als de bisschop in Shrek die het huwelijk van prinses Fiona moest inzegenen. Buiten Price dus geen echte bekende namen op de voice-affiche. Regisseurs waren er echter in overvloed, want niet minder dan vier regisseurs (Ron Clements, Burny Mattinson, David Michener en John Musker) waren uiteindelijk nodig om het project tot een goed einde te brengen. Interessant is dat dit zowat de eerste film moet geweest zijn waarin een bescheiden stukje computeranimatie in werd verwerkt, namelijk de raderen van het mechanisme van Big Ben in de finale. Leuk maar intussen wel door de techniek achterhaald. Volwassenen zullen vooral de meerwaarde appreciëren van de referenties naar het werk van Arthur Conan Doyle, want het scenario is redelijk rechtlijnig én voorspelbaar, maar één of twee keer zit er toch wel eens een redelijk cartooneske gag in die je toch niet op voorhand had zien aankomen. Er zitten toch een paar scènes in die voor al te jonge kijkertjes niet echt geschikt zijn (cat eats mouse...) Maar door de beugel genomen is dit een amusant tussendoortje.


BEELD EN GELUID
Ook bij deze release is het originele 1.75:1 beeld gecropt naar 1.66:1, een minimaal verlies maar toch niet de originele aspect ratio. Het beeld is anamorfisch, met een zeer levendige en sfeervolle inkleuring, en rijk aan detail, ondanks de soms donkderdere scènes maar af en toe een klein beetje flikkering in het beeld - kijk maar eens naar de eerste scènes in de speelgoedwinkel. Van compressiefouten en artefacts zijn we gespaard gebleven, in sommige drukkere scènes, zoals het opstootje in de zeevaarderskroeg zie je af en toe wat edge enhancement. En de donkerdere scènes zijn niet geheel vrij van grain, maar we moeten toch toegeven dat dit op deze film slechts een minimale invloed heeft.


Het geluid, dan. Eerst en vooral moeten we toch nog maar eens een rode kaart uitdelen voor het wél aanwezig zijn van een Frans gedubde DTS-track, terwijl de Nederlandstalige track "slechts" Dolby Surround 2.0 is. In navolging van maatschappijen zoals Universal zou Buena Vista hier eindelijk eens de fundamentele keuze mogen maken om gescheiden versies te maken voor het Nederlandstalige gedeelte van de kijkers (Vlaanderen/Nederland) en de Franstalige (Wallonië/Frankijk), en dan kunnen ze op die laatste zoveel Franse DTS-tracks zetten als ze willen. We hebben voor onze kwotering derhalve de Engelse Dolby Digital 5.1-track bestudeerd, die weliswaar een THX-certificaat heeft, maar toch niet helemaal heeft opgeleefd aan onze verwachting. Met het gebruik van de achterste kanalen was het droevig gesteld, en de voornaamste actie was dan ook gericht op de frontspeakers. Waarbij dient gezegd dat het geluid zelf nergens ook maar niet het minste vervormd is, de dialogen mooi in balans staan met de muziek van niemand minder dan Henry Mancini.


EXTRA'S
Afgezien van de verplichte trailers, die we zelfs niet meer bekijken, bevat deze DVD toch nog wat redelijke extra's, zeker voor een film waar je niet van verwacht dat er überhaupt nog wat bonusmateriaal in het archief zit. De menu's zijn minimaal geanimeerd, maar duidelijk en overzichtelijk. Interessantste document voor volwassenen is een 7 minuten durende making of-featurette, waar onder meer Vincent Price uitgebreid bij aan het woord komt. Een duim op voor Disney dat we deze featurette in het Engels voorgeschoteld krijgen, mét Nederlandse ondertitels. Een andere waardevolle aanvulling is een scrapbook, met daarin vijftien bladzijden aan ontwerpschetsen die stuk voor stuk kunnen worden uitvergroot. Omdat dan het Basil-gerelateerde materiaal op was, heeft Disney er nog twee oude cartoons bijgestopt, het redelijk bekende "Clock Cleaners" (8 min) en "Donald's Crime" (7,5 min), die wel van zowel een Nederlands gedubd als een origineel Engels audiospoor voorzien zijn, maar niet van ondertitels. Ik ben nooit erg begeesterd geweest door de Mickey en Donald-gekte, en geraak van de figuurtjes meer geirriteerd dan wat anders, maar Uw kinderen zullen dit leuk vinden. Tot slot vinden we nog een karaoke-clip "The World's Greatest Criminal Mind" (2 min) terug, in de film gezonden door Rattigan. Het vervelende spelletje, dat anders alle dergelijke films ontsiert, ontbreekt hier gelukkig, en het is voor de eerste keer in mijn besprekingcarrière dat ik voor de extra's daarom een punt bijgeef voor iets wat er niet is.


CONCLUSIE
Basil The Great Mouse Detective is een aanvaardbare en redelijk geslaagde spoof op de Sherlock Holmes-verhalen. De disc is technisch okee, maar anomalieën zoals Franse DTS- tracks terwijl we van de Engelse verstoken blijven, zouden tot het verleden moeten behoren. De extra's zijn al iets substantiëler dan we gewoon zijn. Goede film!