FILM
Wie is er als kind nooit bang geweest dat er midden in de nacht één of ander verschrikkelijk monster uit de kast komt gekropen? Wel, dergelijke monsters bestaan, en wat nog meer is, het bang maken van kinderen is voor hen een levensbelangrijke bron van energie. Het energiebedrijf Monsters Inc. heeft zich tot doel gesteld om de meest afzichtelijke monsters de kinderen de stuipen op het lijf te jagen door ze door een deur naar een parallelle wereld (de onze) te sturen. Alleen dreigt er een energietekort, want kinderen zijn tegenwoordig afgestompt door TV, videospelletjes en CD's van Britney Spears, en reageren nauwelijks nog op de harige verschrikkingen onder het bed. Wat de kinderen niet weten is dat de monsters zélf een panische angst voor de kinderen hebben, omdat ze denken dat het wandelende vaten chemisch afval zijn, en bij elke inbreuk op de veiligheid moeten alle betrokkenen zonder pardon in quarantaine.




Top-griezel is James P. Sullivan (John Goodman), ook wel Sulley genaamd, een harige appelblauwzeegroene teddybeer met klauwen en rugplaten, die samen met zijn toezichter Mike Wazowski (Billy Crystal), een hysterische groene voetbal op pootjes met één oog, voorlopig het record op zijn naam heeft staan. Wie daar minder tevreden mee is, is de nummer twee in de rangschikking, Randall Boggs (Steve Buscemi). Wanneer Mike op een avond zijn papieren vergeet, merkt Sulley dat Randall in het geheim overuren klopt. Door Sulley's nieuwsgierigheid belandt er een klein meisje, Boo, in Monstropolis, en zorgt meteen voor een algehele paniek. In de chaos die Boo schopt in een sushi-bar weten Mike en Sulley met Boo te ontkomen aan de CDA (Child Detection Agency), en duiken onder bij Mike thuis. Ze stellen vast dat de kleine snotter nog niet half zo toxisch is als men wel beweert, en Boo vindt de grote teddybeer Sully, die ze als Kitty herdoopt, wel schattig. Randall heeft met de kleine Boo enkele rare plannen, en wanneer hij doorheeft dat "zijn" kleine in de handen van Mike en Sulley is gevallen, stelt hij hen een ultimatum om haar terug te krijgen. Mike wil niet liever dan snel van het lastige pakje verlost zijn, maar Sulley heeft door dat er iets niet klopt. En intussen wordt de rotzooi die Boo veroorzaakt hoe langer hoe onoverzichtelijker.




Er is niet zoiets als een slechte Pixarfilm. Iedereen die de film een warm hart toedraagt heeft echter wel zijn favoriet, en als er dan al eens een film achteraan het lijstje bengelt is dat niet omdat het zo'n slechte film is maar omdat de andere gewoon nóg beter zijn. In Pixarlijstjes van forumgebruikers zie ik spijtig genoeg zeer zelden Monsters Inc. de top drie induikelen. Persoonlijk vind ik echter deze film zowel inhoudelijk als qua technische afwerking nagenoeg perfect. De film is één aaneenschakeling van hysterische one-liners, absurde situaties en meer op volwassen gerichte grappen - zoals de naam Harryhausen van het restaurant, vernoemd naar Ray Harryhausen, de pionier van de digitale trucages - en referenties, zoals knipogen naar The Fifth Element en The Right Stuff, wat eens te meer bewijst over wat voor een briljante think-tank Pixar wel moet beschikken. Tegenwoordig staat elke animatiefilm, zeker de computergegenereerde, wel vol van dit soort pop culture references, maar de eerste stenen daarvoor zijn zeker in belangrijke mate mee gelegd door Pixar, en dan kan deze Monsters Inc. zeker als schoolvoorbeeld aangewezen worden.




Het gegeven is op het eerste zicht vergezocht, maar het is eenvoudig maar briljant uitgewerkt, en geeft de film een schwung waardoor je onmiddellijk in de leefwereld van de monsters wordt gekatapulteerd. In plaats van een referentie hier en ééntje daar in te stoppen is de film eigenlijk één brede knipoog naar de in vele moderne ondernemingen heersende bedrijfscultuur, waarvan de absurde kantjes Dilbertgewijs uitvergroot worden. De andere rare anomalieën, zoals een inktvis die achter het fornuis staat in een sushi-bar of een lid van het schoonmaakpersoneel die meer slijm achterlaat dan verwijdert, dragen alleen maar bij aan de algemene hilariteit. Billy Crystal en vooral John Goodman zijn subliem gecast in hun rol, en spelen zeer goed op elkaar in, een kwaliteit die in de Nederlands of Vlaams overdubde versie natuurlijk compleet teloor gaat. Pixar-bezieler John Lasseter deed voor deze film een stapje opzij en liet de regie over aan Pete Docter, geassisteerd door Lee Unkrich en David Silverman, een naam die vooral bij Simpsons-fans een belletje zal doen rinkelen. De timing is perfect, de bonte verzameling nevenfiguren hilarisch, en we blijven gespaard van melige liedjes of verborgen boodschappen.




Eén zwaar minpunt dat ons wel van het hart moet is dat dit de Amerikaanse versie van de film is. D'r zitten enkele beeldsubstituties in, zoals het verkeerslicht dat in de Europese versie een pictogram voorstelde en in de Amerikaanse een woord. Allemaal maar klein ingrepen, op één notoire uitzondering na: de film is hier eertijds uitgebracht met nog bloopers op de credits gemonteerd, plus een toneelvoorstelling door het personeel (het beruchte company play) waarin het verhaal op vijf minuten nog eens wordt herverteld, een ideetje van Mike die in de film zelfs zoiets opperde, feitelijk om zichzelf uit een genante situatie te lullen. Doordat die faux credits maar blijven rollen en rollen gaf de initiele visie van de Benelux dvd-versie een zeer verzadigd gevoel; stel je voor, een film waar ze nog een deel van de grappen op de aftiteling hebben moeten zetten omdat de film zelf al vol zat, kan je als reclamemaker een betere tagline bedenken? Het heeft echter niet mogen baten, de bloopers en company play zijn van deze versie afgehaald. Diepe zucht. U kan ze echter nog terugvinden als extra bij de verwijderde scènes op de bonusdisk.

BEELD EN GELUID
De Blu-ray was al nagenoeg perfect, maar mijn favoriete Pixar zijnde kon ik niet aan de verleiding weerstaan om de upgrade naar 4K te maken. De kleuren zijn spot-on en detaillering is meesterlijk; de scène waarin Sulley in de sneeuw ligt en zijn pels opwaait, is nagenoeg fotorealistisch. Ook getailleerder zijn de (lever?)vlekken waarmee Mike is overdekt. De grootse scènes zoals de shots op de werkvloer van Monsters Inc. maken een danige indruk, en zijn mogelijk nog net een beetje scherper dan op de Blu-ray. We krijgen daarnaast ook een upgrade naar een Dolby Atmos 7.1.4-track die, in tegenstelling tot veel Disneyreleases, geen flinke draai aan de volumeknop vergt. De surrounds worden voldoende aangesproken, onder meer in de scène waarin Mike en Sulley aan de lopende band met de deuren hangen, maar ook bijvoorbeeld de deur die uitgeeft op een groep jodelende alpenbewoners zorgt voor een komisch effect. De dialogen zijn netjes gecentreerd, en er is natuurlijk de heerlijke soundtrack van universeel genie Randy Newman die swingt als een tiet.




EXTRA'S
D'r is eertijds heel wat te doen geweest om de extra's op deze disk. De dvd kwam in drie verschillende versies uit: een vanilla-versie met alleen de film, speciaal op verzoek van een paar grote winkelketens als Blokker, een reguliere 1 disc-versie met de standaard set van extra's die je op elke Disneyfilm vindt, en een speciale 2 disc-editie voor de (volwassen) verzamelaar, met uren bonusmateriaal. D'r kwam een storm van protest los toen bleek dat zowat alle extra's op disk 2 enkel in een schabouwelijk Nederlands overdubde "tel sell"- versie terug te vinden, waardoor zodat de hele bonusdisc er ongeveer uitzag als een derderangs teleshopping-programma. Buena Vista erkende het probleem en bood een beperkt ruilprogramma aan waarbij consumenten de 2de disk konden inwisselen voor de weliswaar niet ondertitelde UK-versie, waar dan toch tenminste fatsoenlijk Engels op werd gesproken.

Deze Blu-ray is de Amerikaanse, dus het probleem met de dubbing is uiteraard opgelost. We moet u Nederlandse ondertiteling missen. Monsters Inc. staat zo monsterlijk vol met extra's dat het toch de moeite loont op deze even puntje per puntje te gaan overlopen. Opmerking wel is dat de drie disks in deze versie in een doosje voor twee zitten, met twee disks op elkaar. Mag niet!

Disk 1
Introduction (1:31)
Regisseur Pete Docter feliciteert ons met dat we als wijze consument de juiste keuze hebben gemaakt, en dat we een hoop plezier gaan beleven aan onze aankoop. We zijn benieuwd.

Audiocommentaartrack
We worden verwend door een zeer relevante en grappige commentaartrack door regisseur Pete Docter, co-regisseur Lee Unkrich, en producenten John Lasseter en Andrew Stanton. Van het originele idee van de film dat tijdens de intussen wereldvermaarde lunch van de Pixar-bobo's op tafel werd geworpen over de keuze van de stemmencast tot en met de animatietechnieken, alles komt hier uitvoerig aan bod. Met een dikke vette knipoog naar Uwe Boll zitten de deelnemers tijdens de commentaartrack te telefoneren - alhoewel dit achteraf toch een part of the act blijkt.

Monsters, Inc.' Filmmakers Roundtable (21:35)
Pete Docter, Lee Unkrich, Darla K. Anderson en Bob Peterson bediscussiëren tussen pot en pint de historiek van het bedenken van de film, en vooral het verzinnen van de waanzinnige personages.

Monsters, Inc. Ride and Go Seek: Building Monstropolis in Japan (7:58)
In Disneyland Tokio is er een ritje op een achtbaan geïnstalleerd waarbij je een tochtje maakt door Monstropolis. In dit filmpje zie je hoe de attractie is opgebouwd en wat voor wezens je onderweg allemaal kan tegenkomen.

Pixar Short: For the Birds (3:28)
In dit 3 minuten durend uiterst grappig kortfilmpje zitten enkele vogeltjes rustig op een draad te niksen, totdat er een grote vette vogel ertussen komt zitten en de draad laat doorzakken. De kleine vogeltjes willen de nieuwkomer wegjagen. Dit kortfilmpje won in 2001 de Oscar voor beste korte animatiefilm. Een optionele commentaartrack is aanwezig.




Pixar Short: Mike's New Car (3:47)
In dit hilarisch filmpje wil Mike zijn nieuwste aankoop, een ultrahete auto, aan Sulley tonen. D'r zitten echter héél veel knopjes aan, waarvan Mike niet altijd even goed de werking weet, en Sulley drukt graag op knopjes...

Cross-promotionele trailers
Deze hebt u waarschijnlijk al (verplicht) bekeken bij het opstarten van de disk.

Disk 2
Spelletje "Roz's 100 Door Challenge Game"
Spelletjes op dvd's en Blu-rays zijn over het algemeen erg dom. Met Roz's 100 Door Challenge moet je honderd vragen beantwoorden, waarvan er sommige in dit geval poepsimpel zijn, andere dan weer gebonden aan persoonlijke interpretatie of strikvragen. Naargelang het aantal juiste antwoorden krijg je een rang toegewezen in het organigram van Monsters Inc. Ik heb het niet verder geschopt dan portier. Er mag al eens iets absurders tussen zitten, zo lang dat maar niet ten koste gaat van de ernstige extra's.

Net als bij de dvd zijn de overige features gerangschikt in categorie "Humans Only" en "Monsters Only". Humans Only is opgevat als één lange virtuele rondleiding door de Pixarstudio's door de crew, die zich van de éne naar de andere locatie verplaatsen per step. Een play all-functie was meer dan welkom geweest.

Humans Only
Documentaire Pixar: "Pixar Fun Factory Tour" (3:46)
John Lasseter en Pete Docter nemen ons mee op een tocht door de studio's van Pixar. Het ziet er een beetje uit als een speeltuin voor volwassenen.

Story
Deze sectie bevat vier onderverdelingen. Story Is King (2:03) is een elementaire uitleg wat een storyboard is. In Monsters Are Real (1:31) vertellen cast en crew of ze in monsters in de kast geloven. Beide documentaire zijn maar magertjes. Original Treatment (13:43) geeft ons dan weer aan de hand van storyboards een alternatieve openingssequentie, waarin kinderen over de hele wereld lokale varianten van monsters uit de kast zien komen kruipen. In deze alternatieve versie worden de hoofdrollen door compleet andere personages gespeeld, en is alleen het origineel gegeven van monsters in de kast gebleven. De alternatieve versie gaat over een monster, Johnson, die nog één laatste kans krijgt om zijn job naar behoren te doen, of hij wordt eruitgeschopt. Story Pitch: Back To Work (4:39) is een langdradige uitwerking van de scène waarin Mike en Sully proberen met Boo terug in de fabriek te geraken.

Banished Concepts (10:27)
In deze sectie vind je vijf verwijderde scènes, met een inleiding door co-regisseur Lee Unkrich. Er is geen play all-functie aanwezig, en de scènes worden gepresenteerd in gedetaileerde conceptuele schetsen, op één na die al flink in afgewerkte vorm staat. Ook in dit concept is Sulley meer de underdog dan de toparbeider van de zaak. Geen van de verwijderde scènes is onterecht geschrapt, naar mijn bescheiden mening; de aanpak in de film werkt gewoon stukken beter.

Multi-angle (3) Storyboard to Film Comparison (5:42)
De scène waarin het nieuws verslag uitbrengt over de milieuramp in de sushibar kan je bekijken in storyboard-mode, de finlae versie, en de twee naast elkaar. Je kan tussen de drie switchen door de angle-knop.

Art Gallery
Characters, Color Script, Concept Art en Pos ters, deze zijn allemaal te bekijken in een ongelofelijk uitgebreide selectie, die voorzien is van een play all-functie, die het geheel als een diashow presenteert.

Documentaire "Designing Monstropolis" (2:51)
In deze documentaire vertelt coregisseur David Silverman over de creatie van de look van de monsterwereld.

Documentaire "Set Dressing Intro" (3:22)
In deze feature worden de sets op computer gecreëerd, zoals Mike's appartement, de sushibar en het bureau van Roz. Op computer kunnen de sets bijvoorbeeld van alle hoeken bekeken worden.

Location Flyarounds (7:25)
Hier zien we dan enkele 360 graden-rotaties van sets uit de film, zoals de slaapkamer van Boo, de straat waar Mike en Sulley doorwandelen en de fabrieksterreinen van Monsters Inc.




Monster File
In Cast of Characters (5:54) worden de stemacteurs van de film en hun personage één voor één in detail voorgesteld. De mensen van het art departement vertellen in What Makes a Great Monster? (1:27) aan welke eigenschappen een goed geconcipieerd karakter moet voldoen en hoe het eruit moet zien.

Animation
Deze subsectie bevat nog eens enorm veel onderverdelingen. In Animation Process (3:14) zien we hoe de handgetekende tekeningen worden omgevormd tot de gekende computerkarakters. In Early Tests (8:15) zien we nog enkele zeldzame vorige versies van Monsters Inc., waarin Mike nog geen armen had en Sulley nog vervangen was door de sjofelere Johnson, eentje waar Sulley een bril had, enzovoort. Ook de verschillende fases van tests van CGI-geanimeerde pels worden bekeken. In Opening Title Animation (2:09) vertelt de crew dat ze een openingssequentie hebben toegevoegd om de luchtigere toon van de film te zetten. In Hard Parts (5:01) wordt nog eens onderstreept dat het animeren van realistischere dingen dan de monsters nog het moeilijkste van al is, maar ook bijvoorbeeld het haar van Sulley behoorlijk wat kopzorgen met zich meebracht. Ongeveer hetzelfde is te zien in het Shots Department (2:15). De filmpjes van het Production Demonstration toont de verschillende stages van afwerking van de 23-19-scène waartussen je met de angle-knop kan switchen.

Music & Sound
In Monster Song (3:17) vertellen Billy Crystal en John Goodman hoe ze het nummer van de aftiteling hebben gezongen. De featurette bewierookt ook uitvoerig singer-songwriter Randy Newman. In Sound Design (4:16) toont sounddesigner Gary Rydstrom hoe de geluidseffecten aan de film werden toegevoegd.

Release
Release bevat een filmpje met sfeerbeelden van de premiere (0:58), 2 trailers (3:12) waaronder die waarin Mike en Sulley hints aan het spelen zijn, en 4 tv-spots (1:57) Het stukje International Inserts (1:08) toont ons wat er aan de verschillende internationale versies veranderd is, zoals de vertaling van opschriften. Dit soort van dommigheden heeft ons onder meer ook de Franse opschriften in Ratatouille bezorgd. Een Multi-Language Clip Reel (3:47) bevat een staalkaart van overdubbingen over de hele wereld. Schnööziepöö! In Toys (1:32) zitten de makers bedolven onder knuffelbeesten van Mike en Sulley; er is zelfs een aangepaste versie van het spel Levensweg. Jammer genoeg is zoals gezegd bij de film op disk 1 de alternatieve aftiteling gesneuveld waarin er nog een hoop faux bloopers (5:27) te zien zijn, alsook de inlossing van Mike's belofte dat er op het jaarlijks bedrijfsfeest een toneelstuk komt waarin de film nog eens wordt herverteld. Dit meer dan 5 minuten durend pareltje is tenminste hier nog terug te vinden.

Documentaire "Wrap-Up" (0:46)
De crew van Pixar doet de kijker uitgeleide.

Monsters only
New Monsters Adventures
Deze sectie bevat Monster TV Treats (1:13), een collage van korte filmpjes waarin de personages meespelen. Ponkickies 21 (1:34) is een debiel spelletje van Japanse makelij, bestaande uit een variant op schaar-steen-papier en een gokspelletje wie er vanachter de deur komt. Of je bij dit spelletje al dan niet wint, moet de "interactieve kleuter" zelf uit maken. Dat Pixar zich voor zoiets enerverends en achterlijks voor de kar laat spannen, pleit niet voor de firma. De feature is denk ik alleen maar bijgevoegd voor de completisten onder ons. Gelukkig sluit deze sectie af met een veel waardevoller stukje, de videoclip (1:12) van If I Didn't Have You van Randy Newman door John Goodman en Billy Crystal, zij het in een veel te korte versie van een dikke minuut.




Behind The Screams
Deze sectie bevat On the Job with Mike & Sulley (2:33), een nieuwsitem waarin Mike en Sulley voor het journaal worden geinterviewd over hun job.

Orientation
Hierin vinden we drie instructieve filmpjes uit de wereld van de monsters. Welcome to Monsters, Inc. (0:56) is de promospot voor het energiebedrijf die in de film wordt gebruikt, waarop Mike op het einde onzichtbaar verstopt zicht achter het logo. Your First Day (3:37) is een fictief inleidingsfilmpje voor nieuwe werknemers. History of the Monster World (1:36) vertelt ons hoe de mens en het monster van elkaar gescheiden zijn geraakt.

De bonusdisk bevat nog twee pagina's aan easter eggs!

CONCLUSIE
Monster Inc. is in mijn ogen het plezierigste wat Pixar ooit gemaakt heeft, en werkt op zoveel niveau's tegelijkertijd dat je deze film kan blijven kijken. Ook de Amerikaanse 4K-release bevat een plejade aan bonusmateriaal en kan uitpakken met geweldige technische merites.