FILM
Het verlangen om een film te maken rond de Mary Poppins verhalen van schrijfster P.L. Travers loopt als een rode draad door de carrière van Walt Disney. Al in de jaren dertig tracht hij voor het eerst de rechten op het boek te verkrijgen. Tevergeefs. Er zouden nog meerdere pogingen volgen, maar pas begin jaren zestig stemt P.L. Travers ermee in, na een charme-offensief van Walt himself, Disney een optie op de verhalen over de perfecte kinderjuf te verlenen. De resulterende film zou uitgroeien tot de meest succesvolle live-action productie van de studio’s ooit, een klassieker van verbeelding en technische innovatie. Maar houdt de magie van Mary Poppins ook nu nog stand, ruim veertig jaar nadat de film gedraaid werd?



Zoals in de meeste musicals is het verhaal van Mary Poppins slechts een excuus om in zang en dans los te barsten, en bijgevolg flinterdun en vrij episodisch. De ondeugende kinderen van de familie Banks (vader is een bankklerk in het Engeland van begin 20e eeuw, moeder een suffragette) hebben al talloze kinderjuffen versleten en het valt dan ook te verwachten dat Mary Poppins, die magischerwijze aan een paraplu uit de lucht is neergedaald, binnen de kortste keren het volgende slachtoffer is. Niets is echter minder waar. Zij toont de kinderen dat opruimen plezant kan zijn als je er een spelletje van maakt, dat fantasie je naar de kleurrijkste droomwerelden kan vervoeren en dat een beetje medeleven de wereld een betere plaats maakt. Zo verovert ze al snel de harten van iedereen uit haar omgeving. Behalve vader Banks, die halsstarrig weigert de fantasie de vrije loop te laten en zijn kinderen vooral de realiteit van het leven wil bijbrengen. Als dat maar goed afloopt…

Het staat buiten kijf dat Mary Poppins een van de belangrijkste films uit de gigantische kluis van de Disney Studio’s is. In veel opzichten is het immers het perfecte familie-entertainment, vol kleurrijke personages, verbluffende special effects, memorabele songs en speelse humor. Maar bekeken vanuit een hedendaags perspectief, komt de film toch verschillende treden te kort om het etiket ‘meesterwerk’ opgekleefd te krijgen. Dat heeft vooral te maken met het scenario. De karakters zijn weliswaar goed uitgewerkt, en het eerste uur puilt werkelijk uit van een magische, aanstekelijke fantasie, maar halverwege lijken de briljante ideeën opgebruikt. De film piekt met andere woorden te vroeg en sleept zich in de te lang uitgesponnen laatste zestig minuten naar een over-moraliserende ontknoping, die zelfs vrij anticlimactisch overkomt. Een moderne scenarist zou de episodische segmenten wellicht gestroomlijnder ordenen en bijvoorbeeld de avonturen van Mary Poppins, schoorsteenveger Bert en de twee Banks-kinderen in de krijttekeningen naar de derde act verplaatsen.



Want deze ‘Jolly Holiday’-sequentie vormt het ontegensprekelijke hoogtepunt van de film, zowel op gebied van muziek als performances en techniek. Walt Disney had al vaker geëxperimenteerd met mengvormen tussen live-action en animatie, maar in Mary Poppins verheft hij het experiment tot kunst. De interactie tussen de acteurs en de getekende achtergronden en karakters is feilloos en volkomen geloofwaardig. Poppins, Bert en de kinderen laten zich opdienen door pinguïns, zingen een duet met hoevedieren en winnen op draaimolenpaarden een renbaanrace. Zelfs nu nog, in tijden van computeranimatie en onbegrensde filmische mogelijkheden, overtuigen de klassieke technieken die in Mary Poppins gebruikt werden. Bovendien worden deze scènes doorspekt met vrolijke songs die je nooit uit je hoofd kan zetten, met als bekendste voorbeeld natuurlijk het enthousiaste Supercalifragilisticexpialidocious.

De muzikale score, van de broers Richard en Robert Sherman, is overigens over de hele lijn een succes. De componisten schipperen probleemloos van vrolijk deuntje naar emotionele ballad en sleuren de kijker steeds dieper in de simpele verhaallijn. Vooral in het tweede, minder gefocuste deel van de film zijn het songs als het oscarwinnende Chim Chim Cher-ee die de kijker wakker houden met verwijzingen naar Engelse music hall van de jaren 1910 en humoristisch rijmende songteksten. Ook de acteurs zijn op hun charmantst. In haar allereerste film steelt Julie Andrews de show als het titelpersonage. Ze zet Mary Poppins neer als een strenge maar rechtvaardige nanny die rotsvast in haar eigen ideologie gelooft en weet zo het publiek op haar hand te krijgen. Haar zangstem is daarenboven subliem, zodat ze immer de emotie in de songs ontdekt en naar de kijker toe ventileert. Dick Van Dyke heeft heel wat problemen met zijn Engels accent, dat, niet onterecht, al meermaals tot slechtste accent uit de filmgeschiedenis werd uitgeroepen. Maar hij overkomt de initiële stroefheid vanaf het moment dat hij zijn danskunsten mag tonen, die zijn climax kent in een overlange, maar prachtig gechoreografeerde routine op de Londense daktoppen. In de bijrollen schitteren vooral Karen Dottrice en Matthew Garber als de Banks-kinderen. En hoe plezant is het om Elsa Lanchester (de bruid van Frankenstein) nog eens terug te zien in een kleine rol aan het begin van de film.



Iedereen die beweert dat Mary Poppins de parel in de kroon van de Disney Studio’s is, heeft beslist geen ongelijk. Geen enkele andere productie van de House of Mouse belichaamt immers zozeer de kernbezigheden en morele waarden van Disney. Maar waar de film excelleert op technisch en muzikaal vlak, schiet hij tekort in het scenario, en bijgevolg in emotionele impact. Toch verdient Mary Poppins ontegensprekelijk de status van klassieker, al was het maar voor het sublieme, betoverende eerste uur. Want dat is, net als de supernanny zelf, ‘practically perfect in every way’.

BEELD EN GELUID
Disney maakt er een erezaak van al haar klassiekers een grondige restauratie te geven vooraleer ze op disc te zetten, en Mary Poppins vormt hierop geen uitzondering. De print is bijvoorbeeld nagenoeg krasvrij, lovenswaardig scherp en aangenaam contrastrijk. Maar toch kan je bezwaarlijk van referentiekwaliteit spreken. Dat heeft dan vooral te maken met de staat van de kleuren. Die ogen namelijk behoorlijk vuil en dof. Misschien komt dat door de talloze ingewikkelde technische procédés die in de film worden toegepast, maar het resultaat oogt wat teleurstellend. Ook een minpunt is dat de wonderbaarlijke matte schilderijen van Peter Ellenshaw te donker en grauw worden geprojecteerd. En dat in bepaalde scènes edge enhancement de kop op steekt. Desondanks kan je spreken van een goede beeldtransfer. Op auditief vlak kreeg de originele stereotrack een upgrade naar Dolby 5.1. De achterste kanalen komen dan wel niet vaak in het stuk voor, op de toonkleur van de songs en de helderheid van dialogen en sound effects valt weinig aan te merken. Ruis is volkomen afwezig. Ook de Nederlandse dub staat in 5.1 Dolby, bevat de stemmen van o.a. Ben Kramer en Nelly Frijda, maar is beslist geen substituut voor de originele voice cast.

EXTRA’S
Bij Disney moeten ze archieven hebben met een oppervlakte groter dan België, want te oordelen naar de van kwalitatieve extra’s uitbulkende bonussectie van deze dvd, bewaren ze zowat iedere schets, outtake of newsreel.

Disc 1
Als eerste is een Audiocommentaar aan de beurt, waaraan o.a. Julie Andrews, Dick Van Dyke en de muziekcomponisten deelnemen. De gespreksthema’s variëren van nostalgische herinneringen, over de technische innovaties, tot de casting en de songkeuzes. Dit is niet bepaald de beste commentaartrack ooit, maar hij stijgt toch een stukje boven de middelmaat uit. Aangezien Mary Poppins een musical is, geeft Disney ook de kans om de nummers apart te bekijken en beluisteren, in een extra die Disney Song Selection werd gedoopt. Handig voor als je meteen naar de beste stukjes wilt doorzappen. Een andere optie zijn de Pop-up Facts, die je tijdens de film in beeld kan laten verschijnen en die een weelde aan achtergrondinformatie een weetjes bevatten. Alleen spijtig dat de tekstvlakken dankzij hun weinig variabele grootte de beeldcompositie volledig verknallen. Disc 1 bevat eveneens een zestal Cross-promotionele Trailers die opstarten zodra je de dvd in de speler steekt, maar die je gelukkig probleemloos kan skippen.



Disc 2
Deze tweede schijf bevat het bulk van de extra’s, ingedeeld in handige, makkelijk manoeuvreerbare categorieën. We steken van wal met enkele bonussen die de muziek van Mary Poppins doorlichten. Zo is er de aanstekelijke Deleted Song: Chimpanzoo (1’30”) die nooit voorbij de storyboardfase geraakte, maar die hier door componist Richard Sherman liefdevol wordt gerecreëerd. In A Magical Musical Reunion (17’) mijmeren Julie Andrews, Dick Van Dyke en Richard Sherman na over de film die hun carrière een gigantische boost gaf. De origine van de songs komt uitgebreid aan bod, evenals de choreografie. A Musical Journey (21’) heeft dan weer vooral aandacht voor de impact van de muziek in de film, en de werkwijze van de componisten om die impact te bekomen. We leren ook dat Feed the Birds Walt Disney’s absolute favoriete song was.



In de categorie spelletjes kan je het ‘I Love to Laugh’-game uitproberen. Het doel is de lachende, zwevende oom Albert het zwijgen (en het zweven) op te leggen door het beantwoorden van vraagjes over de film. Een leuke extra voor de kleinsten.

Onder het motto Backstage Disney wordt vervolgens een ware schatkist aan bonusmateriaal geopend. Belangrijkste extra is zonder twijfel Supercalifragilistic-expialidocious: The Making of Mary Poppins. (50’) De nog levende leden van cast en crew worden geïnterviewd over hun betrokkenheid, de moeilijke transformatie van boek naar scherm komt aan bod en outtakes, schetsen en audio-opnames geven een veelgelaagd beeld van het productieproces. Dit is beslist een van de meest inzichtvolle documentaires die in mijn dvd-collectie terug te vinden is. Movie Magic (7’) is een interessante, maar veel te korte blik in de diversiteit aan innoverende speciale effecten die Mary Poppins tot een technische mijlpaal maken. Uitgebreider komt dit onderwerp echter aan bod in Deconstruction of a Scene (18’), waarin je doorheen de diverse opnamestadia van twee belangrijke segmenten wordt gegidst, nl. Jolly Holiday en Step in Time. Ook een Make-up Test (1’) met Dick Van Dyke, die een dubbelrol speelt in de film, is aanwezig.

The Gala World Premiere (24’), valt uiteen in twee segmenten. Het eerste deel focust op de aankomst van de sterren aan het Grauman’s Chinese Theatre in Los Angeles. Door diverse beeld- en audiobronnen te combineren, recreëren de dvd-samenstellers de sfeer en de hectiek van de groots opgezette première, die de Gouden Jaren van Hollywood doet herleven. Deel twee van deze extra toont beelden van de afterparty, die begeleid worden door radio-interviews met de aanwezige filmsterren. Onder de rubriek Publicity (12’) worden maar liefst vijf trailers, twee tv-spots en een speciale begroeting door Julie Andrews gebundeld. Vooral de allereerste teaser voor de film is bizar, aangezien die de overhandiging door Walt Disney van een ‘mousecar’ aan een bioscoopeigenaar omvat. De omvangrijke Backstage Disney-sectie sluit af met honderden storyboards, setfoto’s, stills, posters en memorabilia in de Still Art Galleries.



De laatste extra op disc 2 is een korte bonusfilm, waarin Julie Andrews twee kinderen, net als in Mary Poppins begeleid door de wondere wereld van een krijttekening. Het verhaal, The Cat that looked at a King (9’) is dan ook een adaptatie van een kortverhaaltje van Poppins-schrijfster. P.L. Travers. Eens te meer is het een overdreven moralistisch sprookje, maar het bezit genoeg charme om zeker de allerkleinsten geëntertaind te houden.

Ter afsluiting van de bewonderenswaardige bonussectie op deze dvd, wil ik nog mijn lof betuigen aan de geanimeerde menu’s, die perfect de sfeer en de spirit van Mary Poppins benadrukken.

CONCLUSIE
Mary Poppins combineert zowel het beste van Disney in zich (artistieke en technische superioriteit, met charmante vertolkingen en prachtige muziek), als het slechtste (overdreven sentiment en moraal, en de prominentie van set-pieces boven efficiënte verhaalstructuur). Toch is het een niet te missen, klassieke familiefilm die een prominente plaats verdient in de filmgeschiedenis. Beeld en geluid op deze dvd zijn van een goed, doch niet uitmuntend, niveau en de veelvuldige extra’s zijn exhaustief en hoogstaand. Zij zijn het lepeltje suiker dat de onvolkomenheden van de film zelf met de glimlach naar binnen helpen werken.