FILM
De eerste release van de filmmaatschappij Dreamworks (relatieve nieuwelingen in de DVD-wereld, bekend van films zoals American Beauty, Deep Impact, Antz en The Prince Of Egypt) in regio 2 is er een van formaat. Al maanden lang werd het uitbrengen van deze film op DVD aangekondigd als zijnde de release van het jaar. Ook toen de film in de zalen uitkwam, werd de film fel besproken: tegen alle tendenzen in heeft regisseur Ridley Scott (Blade Runner, Alien) een oud filmgenre, nl. de 'sandalenfilm' nieuw leven ingeblazen. Het was alweer geleden van films als Ben-Hur en Spartacus dat er nog groots opgezette producties werden gemaakt over de Romeinse samenleving, en Scott oordeelde dat met de cinematografische technieken van heden hij beslist tegenover voornoemde voorbeelden een zekere meerwaarde zou kunnen bieden.

En het dient gezegd: hij is in zijn opzet geslaagd: de veldslagen zijn spectaculairder opgevoerd dan in welke andere historische oorlogsfilm ook, de weergave van het oude Rome met o.a. de schitterende scenes in en rond het Colosseum zijn zinderend, en de vele gevechtscenes in de arena blinken uit door dynamisme. De film verveelt ondanks zijn lengte (twee en half uur) geen seconde. Naast een boeiend verhaal biedt de film ook een redelijk accuraat beeld van het Imperium Romanum in het begin van haar vervalperiode.

Generaal Maximus (Russell Crowe), een van oorsprong Iberische officier en een van de meest loyale aanhangers van keizer Marcus Aurelius, leidt de strijd in het laatste verzet van de barbaarse Germaanse stammen tegen het almachtige Romeinse leger. Maximus kijkt verlangend uit naar het einde van de strijd, om zich terug naar zijn gezin in Spanje te kunnen begeven. Wanneer de strijd gestreden is, en de laatste barbaarse troepen op zeer gedetailleerde wijze in de pan zijn gehakt, neemt Marcus Aurelius Maximus in vertrouwen: nadat de strijd gestreden is, wil hij via politieke hervormingen de macht terug overdragen aan de Senaat, en dus aan het volk. Dit is zeer tegen de zin van Aurelius' zoon Commodus (Joaquin Phoenix), een profiteur en lafbek eerste klas, die hiermee zijn kansen op het keizerschap aan zich voorbij ziet gaan. Hij vermoordt daarom zonder al te veel scrupules zijn vader, en dwingt de troepen om een eed van trouw te zweren aan hemzelf, de nieuwe keizer. Enkel Maximus, die op de hoogte is van Aurelius' wens om het keizerschap te beeindigen, weigert om Commodus te volgen. Commodus laat hem arresteren en spreekt een terechtstelling uit over hemzelf en zijn gezin. Vechtersbaas Maximus kan echter zijn executiepeleton moeiteloos verschalken, en spoedt zich naar huis, waar hij alleen maar de restanten van Commodus' schanddaad kan vaststellen: zijn vrouw en kind zijn op gruwelijke wijze vermoord.

Maximus zweert wraak, maar hij wordt al snel gevangen genomen door een bende slavenhandelaars, en belandt uiteindelijk in Noord-Afrika. Door zijn vechtkunde valt hij in positieve zin op bij de slavenhandelaar Proximo (wijlen Oliver Reed), zelf een voormalig gladiator die door zijn inzet in de arena uiteindelijk zijn vrijheid heeft kunnen afkopen. Proximo geeft Maximus de kans om zich te bewijzen in het bloederige gladiatorenspel, en, gedreven door wraakgevoelens, werkt Maximus zich op tot topstrijder in de arena, en mag uiteindelijk in het Colosseum gaan optreden voor keizer Commodus.

Wanneer Commodus verneemt dat de ongenaakbare gemaskerde gladiator niemand minder is dan de doodgewaande voormalige generaal van zijn vader, confronteert hij hem in de arena met de sterkste tegenstanders en de bloeddorstigste wilde dieren. Maximus zet echter zijn reeks overwinningen voort, en wint hierdoor de sympathie van het Romeinse publiek. Ook krijgt hij het bezoek van Lucilla (Connie Nielsen), de zus van de keizer, met wie hij ooit een verhouding heeft gehad. Ze licht hem in over het feit dat Commodus de macht van de Senaat definitief wil breken om zijn eigen macht als alleenheerser verder te kunnen veiligstellen. Maximus steunt de verzetbeweging van senator Gracchus (Derek Jacobi) tegen de keizer, om de wil van Aurelius te respecteren. Lucilla wordt echter gedwongen om de plannen van de verraders aan Commodus op te biechten, wanneer deze haar zoontje dreigt te vermoorden. Omdat niets wat hij op Maximus afstuurt, hem schijnt te kunnen deren, zal Commodus uiteindelijk zelf de confrontatie met Maximus in de arena aangaan.

Ridley Scott heeft inderdaad een meesterwerk afgeleverd, en de afwerking op DVD is meesterlijk. De acteurs geven allemaal het beste van zichzelf: Russell Crowe is uiterst overtuigend als de getormenteerde generaal die geen zielerust kan vinden vooraleer hij zijn vrouw en kind gewroken heeft, ook Joaquin Phoenix als de geestelijk gestoorde usurpator-keizer Commodus zet een glansrol neer, evenals de tegen het einde van de filmopnamen overleden Oliver Reed als de oude mentor Proximo. De gevechtscenes zijn naast uiterst realistisch echter danig bloederig, en niet geschikt voor kijkers met een gevoelige maag.

 

BEELD EN GELUID
Deze film is bij mijn weten de eerste regio-2 release met naast een Dolby Digital 5.1-track ook nog eens een DTS-soundtrack (waardoor alle extra's noodgedwongen op een tweede disc terecht zijn gekomen). Zowel de DTS-track als de Dolby Digital 5.1-track zijn gewoonweg zinderend. Een spektakelfilm zoals deze leent zich uiteraard beter tot het uithalen van kunstjes met een surround-spoor, maar als je daar dan ook nog eens het haarscherpe beeld naast stelt, merk je dat de studio toch echt wel haar best heeft gedaan om van deze DVD een pareltje te maken die in geen enkele collectie mag ontbreken. De dialogen zijn duidelijk verstaanbaar en de muziekscore van Hans Zimmer, één van zijn fijnste totnogtoe, is op het scherp van de snee, maar het is pas wanneer de actie zich ontvouwt, wordt het likkebaarden. De eerste veldslag tegen de barbaren, waar de film mee opent, is van referentiekwaliteit - en om eerlijk te zijn is het de eerste disc waar ik naar grijp als een leek mij vraagt wat nu al die heisa over home theatre over gaat. De geluidseffecten zijn iets geprononceerder in de DTS-track, maar beide tracks zijn aan elkaar gewaagd in gebruik van surrounds en LFE-kanaal. Het beeld is uitermate scherp, waardoor het kwaliteitsverschil met het grote scherm alsmaar kleiner wordt. Er is geen ruis of grain te zien, en ondanks de bewuste keuze van de regisseur voor minimale belichting in een groot deel van de scènes, heeft deze disc een zeer goed contrast. In de meeste andere scènes worden kleurfilters gebruikt, waardoor bruin en geel een beetje explicieter naar de voorgrond komen, dit om de film meer een "woestijn"-look te geven. Gladiator is een film die zich qua fotografie van veel andere films onderscheidt, en het doet ons dan ook plezier om te zien dat de beeldtransfer met respect behandeld is. Het enige wat ons weerhoudt om de volledige score te geven, zijn een paar - maximaal drie of vier keer - zeer occasionele, kleine compressie-artefacts, hetgeen bij een film van deze lengte, waarbij er nog eens zoveel ruimte wordt gebruikt voor de geluidstrack, geen wonder is.

EXTRA'S 
Nvda: Met het oog op de bespreking van de Extended Edition 3-disc hebben we deze sectie een klein beetje uitgebreid, om de vergelijking gemakkelijker te maken.

Al van bij het begin word je overdonderd door de zeer stijlvolle geanimeerde menu's, alhoewel in het eerste van de twee keuzeschermpjes van de extra disc een klein compilatiefoutje zit, waardoor deze af en toe even niet reageert op de afstandsbediening. De hoofd-DVD bevat een audiocommentaar van regisseur Ridley Scott, fotografie-regisseur John Matheson en editor Pietro Scalia. Scott geeft hierin een overvloed aan duiding bij de artistieke keuzes die hij in deze film heeft gemaakt.

De vele andere extra's hebben waarschijnlijk door de benodigde ruimte voor de DTS-soundtrack plaats moeten ruimen en zijn naar de tweede disc verhuisd.

Verwijderde scènes (16 min.)
In de sectie From The Cutting Room Floor vinden we twaalf verwijderde scènes terug, die spijtig genoeg niet anamorf zijn en ook nog eens slechts in Dolby Surround 2.0. De verwijderde scenes zijn, in tegenstelling tot de meeste discs, hier wel redelijk afgewerkt en er niet zomaar bijgezet terwijl je de crew door de achtergrond ziet lopen, en je hebt de keuze tussen deze al dan niet te laten becommentarieren door Ridley Scott.

Documentaire "Making Gladiator" (25 min.)
In deze 25 minuten durende documentaire krijgen we de lokaties te zien waar de film is geschoten, zoals Malta en Marokko, en fragmenten uit de film worden afgewisseld met interviews met o.a. Russell Crowe.

Documentaire "Gladiator Games: Roman Blood Sport" (50 min.)
Een fascinerende blik op de geschiedenis van de Romeinse circusspelen, waarbij ook de parallel wordt getrokken met films als Spartacus én moderne gevechtssporten.

Documentaire "Hans Zimmer: Composing Gladiator" (25 min.)
Hans Zimmer, die ook o.a. bekend is van soundtracks van films zoals Rain Man en The Lion King, en Lisa Gerard gunnen ons een blik achter de schermen over hoe ze bij het Gladiator-project betrokken geraakten. Netjes, alleen is de commerciële plug om het soundtrack-album te gaan kopen iets té voor de hand liggend.

Nota's: My Gladiator Journal, by Spencer Treat Clark
Een blik in het dagboek van Spencer Treat Clark, de jongen die Lucius speelt in de film, biedt ons een redelijk interessante kijk op de film.

Storyboards en conceptuele tekeningen
Deze sectie bevat een reeks storyboards, zowel van scènes die het tot de film gehaald hebben als van scènes die op de montagetafel gesneuveld zijn. Daarnaast vinden we nog enkele conceptuele schetsen.

Fotogallerij
Hier vinden we een reeks foto's uit de film terug.

Trailers & TV Spots
Naast een teaser trailer en een volledige trailer vinden we hier vier TV-spots terug.

Cast & crew-informatie
Twee pagina's met biografische informatie over Russell Crowe, Djimon Hounsou, Joaquin Phoenix, Richard Harris, Connie Nielsen, David Schofield, Oliver Reed, John Shrapnel, Derek Jacobi, Ridley Scott, Laurie MacDonald, Douglas Wick, John Mathieson, Branko Lustig, Arthur Max, David Franzoni, Pietro Scalia, Walter F. Parkes, John Nelson, Hans Zimmer en Lisa Gerrard. Netjes dat de crew even veel plaats toebemeten krijgt als de sterren!

Production Notes
Een gedetailleerde reeks van aantekeningen bij de productie, echter niet altijd even goed leesbaar.

Tot slot zijn er nog minstens twee easter eggs terug te vinden.

De extra's op deze DVD zijn ronduit schitterend, en kunnen als voorbeeld dienen voor veel andere filmmaatschappijen hoe het altijd zou moeten zijn. Bovendien is al dit lekkers ook nog eens voorzien van een Nederlands ondertitelingsspoor.

CONCLUSIE 
Is dit nu werkelijk de beste DVD totnogtoe, zoals de firma beweert? Ik vond de Jurassic Park/Lost World boxset nog net ietsje hoger tippen, maar vast staat dat Columbia Tristar voorlopig nog de onbetwiste artistieke leider is op het gebied van extra's aan een DVD toevoegen. Firma's zoals Warner en Fox doen echter recent flink hun best om Columbia hierin naar de kroon te steken, dus dat belooft een interessante strijd te worden, waar wij, als DVD-consument, alleen maar beter van kunnen worden. Gladiator zal echter in de toekomst nog aangehaald worden als voorbeeld. En daarnaast is het nog een prachtige film ook, natuurlijk!