SERIE
Mussolini And I: The Decline And The Fall Of Il Duce zo heet deze film officieel, een miniserie van meer dan 4 uur, opgedeeld in vier afleveringen over de regering van Benito Mussolini (Bob Hoskins) in Italië tijdens de Tweede Wereldoorlog. Regisseur Alberto Negrin introduceert ons Mussolini op het hoogtepunt van zijn macht, eind 1942, met zijn schoonzoon Count Galeazzo Ciano (Anthony Hopkins) als de minister van buitenlandse zaken. Maar de kansen op het slagveld keren snel en begin 1943 moet Il Duce de capitulatie van zijn troepen in Noord-Afrika incasseren. In de schoot van zijn fascistische partij rijzen twijfels over zijn capaciteiten als "maarschalk": het Pact dat Mussolini met Duitsland in 1940 afsluit is door Hitler op geen enkele manier nageleefd zonder dat Il Duce maatregelen heeft genomen of geprotesteerd. Zijn schoonzoon Ciano dient samen met Dino Grandi, de minister van financiën, een verzoek in tot samenroeping van de Fascistische Grote Raad, de hoogste regeringsinstantie. Het advies van de raad is niet bindend, maar het goedkeuren van de motie is wel een tegenvaller voor Mussolini die de dag nadien wordt gearresteerd op bevel van de Italiaanse koning en verbannen naar Gran Sasso in de Abruzzen, om veiligheidsredenen. Daar komt Hitler hem tot ieders verrassing ter hulp: op 12 september 1943 wordt hij door Duitse troepen bevrijd en overgevlogen naar München waar zijn familie en enkele trouwe fascisten inmiddels zijn ondergebracht. Ondertussen landen de geallieerde Britse en Amerikaanse troepen op Sicilië en komt het er voor Hitler op aan de vijandige troepen een halt toe te roepen. Hij zet Mussolini – die hem nu niks meer kan weigeren - onder druk om zich in Noord-Italië te vestigen met een groep getrouwen. Mussolini roept er de Italiaanse Sociale Republiek uit, maar meer dan een marionet in de handen van Hitler’s bezettingsmacht is hij op dat moment niet meer. In april 1945 wordt hij tijdens een vluchtpoging naar Zwitserland, vermomd als Duits officier, door de partizanen gevangen genomen, geëxecuteerd samen met zijn vriendin en tentoongesteld in Milaan.

Regisseur Alberto Negrin houdt zich in deze miniserie vrij strikt aan de historische en politieke werkelijkheid en laat scenarist Niccola Badalucco fictief materiaal bedenken over het privéleven van Mussolini, zijn familie, zijn medewerkers en zijn relatie met de Duitsers, zonder dat de context wordt geschaad. Op die manier blijft de biografie van Mussolini overeind en komt er ruimte vrij voor intrige, romantiek en spanning tussen de diverse personages van dit verhaal. Het script van deze mini-serie ligt met andere woorden grotendeels vast en het moet gezegd: de levenswandel van El Duce tijdens die laatste jaren van de oorlog is niet zonder meer eenvoudig te schetsen. Bovendien is zijn levenswandel veel minder spectaculair en in onze contreien veel minder bekend bij het grote publiek dan die van Hitler. Mussolini is altijd een beetje die kleine dikke kaalkop met z'n vuile bek gebleven, het schoothondje van de Führer dat beneden de Alpen de grote meneer uithing, maar voor de rest nauwelijks au serieux werd genomen. In dat licht is het uiteraard moeilijk om een groot publiek voor deze mini-serie te interesseren, terwijl Bob Hoskins – na een aarzelende aanloop – een geloofwaardige Mussolini neerzet, een man met een scherpe geest, dictatoriaal en onverbiddelijk van karakter aan de ene kant, overspelige echtgenoot en bezorgde vader aan de andere, koel en berekend, de strateeg die uiteindelijk verloren loopt in zijn eigen intriges, onderschattingen en foute inschattingen. Hoskins slaagt er in om de hoogmoedige houding van Mussolini, zijn pafferigheid, boertige manieren, lompe pas en vastberadenheid gestalte te geven en het personage boven zichzelf te laten uitgroeien. Annie Girardot schittert als zijn bedrogen echtgenote die tot op het einde haar man blijft steunen, hem uitdaagt als hij depressief wordt en het niet meer ziet zitten tijdens z’n ballingschap, die vecht tegen zijn minnares, maar uiteindelijk plaats voor haar maakt als blijkt dat Mussolini wel degelijk om Claretta Petacci (Barbara De Rossi) geeft. Girardot met halflang haar, donker met grijze slierten, oude geworden en verweerd, is de verpersoonlijking van het drama dat de familie te wachten staat. Maar medelijden is ook hier niet echt op z’n plaats: Rachele Mussolini is uiteraard een overtuigde fasciste.

De andere beide hoofdrolspelers, Susan Saradon als Mussolini's dochter en Anthony Hopkins als schoonzoon Galeazzo Ciano, hebben een moeilijke opgave in de schaduw van Hoskins en Girardot. Voor Saradon is een veel minder grote rol weggelegd als dubbelschaduw van haar moeder: met verbetenheid verdedigt ze bij haar vader de rechten van haar echtgenoot en probeert ze zelfs zijn verraad in de Grote Raad te minimaliseren. Anthony Hopkins heeft het niet makkelijk om zijn personage karakter te geven in de schaduw van een man die alles weet en alles ziet. De vrijpostige en dandy-achtige Ciano is wellicht ook niet dé rol waarin we Anthony Hopkins gewend zijn te zien. Toch is de prestatie van Hopkins meer dan acceptabel en geeft hij de mini-serie een eigen sfeer en intensiteit door van Ciano tegelijk de doortrapte boef en carrièremaker, de onderdanige schoonzoon en de sluwe politicus te maken die snel inziet dat hij één stap te ver is gegaan, maar die de moed niet heeft om zijn lot met fierheid te dragen.

Mussolini And I bevat alle ingrediënten die je van een mini-serie kan verwachten. Wie interesse heeft voor de politieke aspecten van het verhaal en de persoonlijkheid van Mussolini, wordt op zijn wenken bediend. Hij neemt er de romantiek en de intriges graag bij. Wie dit werkstuk als een pure filmervaring bekijkt, ligt het ingewikkelde script misschien iets zwaarder op de maag. De 2 uur durende samenvatting die in Amerika als historische biografie in de bioscoop te zien was, deed het niet goed. Dat heeft wellicht te maken met de vele details en verklarende scènes die bij die inkorting verloren zijn gegaan, waardoor het verhaal ingewikkelder en onoverzichtelijker is dan in zijn 4 uur durende vorm. Uw dienaar heeft in elk geval met veel interesse naar deze productie gekeken, die qua decors en aankleding zeer verzorgd oogt. Als er al reden tot kritiek is, dan heeft dat te maken met de magere aankleding van sommige gevechtsscènes. Misschien heeft dat iets van doen met te veel ambitie en te weinig geld.

BEELD EN GELUID
De transfer naar dvd van deze uiteindelijk nog niet zo oude film is een geslaagde operatie. De kleuren hebben hun originele tint teruggekregen en de vele vuiltjes en beschadigingen zijn minutieus weggewerkt. Bruin en geel hebben de overhand, geven de film een gesofistikeerd randje en laten de productie erg duur lijken. Blauw en grijs domineren de scènes met Duitse soldaten, terwijl de ballingschap van Il Duce gehuld is in donkere schaduwen. Het geluid staat in surround 2.0, de normale kwaliteit voor een televisie-productie, en biedt voldoende kwaliteit om deze film in een aangepast sfeer uit te kijken.

EXTRA'S
Deze dvd bevat geen extra’s.

CONCLUSIE
Mussolini And I is een mini-serie die aan belang wint naarmate de toeschouwer meer interesse heeft voor de figuur van Benito Mussolini en de politieke consequenties van zijn carrière. Omdat de makers zich geen historische vervormingen of aanpassingen permitteren, biedt deze serie net zoals Der Untergang *LINK* ons een blik op één van de belangrijkste figuren uit de Italiaanse geschiedenis van de vorige eeuw en op de founding father van het fascisme in het bijzonder. De affiche bevat grote en bekende namen, acteurs met een grote staat van dienst die u niet zullen teleurstellen.