FILM
Lars von Trier (Kopenhagen, 1956) , regisseur van Dogville, Dancer In The Dark, The Idiots en Breaking The Waves, is een enigmatische figuur, een controversieel filmmaker met eigenzinnige ideeën, maar ook een unieke figuur, een combinatie van doorzettingsvermogen en koppigheid, een man die weet wat hij wil en wat hij bereid is daarvoor op te offeren. Zijn samenwerking met Bjork voor Dancer In The Dark liep uit op een torenhoge ruzie en de zangers was nadien zelfs niet bereid om in Cannes met de Deen aan dezelfde tafel te zitten voor een persconferentie. Met Nicole Kidman leek het erop dat de relatie beter was, maar hoewel zij tijdens de persconferentie voor Dogville in Cannes nog publiekelijk toezegde om de trilogie samen met Von Trier af te werken, bleek ze nadien niet vrij te zijn en mocht de regisseur op zoek naar een plaatsvervanger. Lars von Trier is met andere woorden geen simpele jongen, geen makkelijke kerel om mee samen te werken, een intelligente, omstreden en tegelijk originele en boeiende man met veel aanzien in het alternatieve filmcircuit dat hij zelden teleurstelt.

The Five Obstructions uit 2003 is geen film in de ware zin van het woord, het is eerder een documentaire film met Lars von Trier als één van de acteurs die zichzelf speelt. Zijn tegenstander of zijn medespeler is Jorgen Leth, ooit zijn mentor, zijn leraar, zijn voorbeeld aan het Deense Filminstituut. Diens Det Perfekte Menneske, een 13 minutenlange debuutfilm uit 1967 heeft heel veel indruk gemaakt en invloed gehad op Von Trier. Zoals hij zelf aangeeft heeft hij de kortfilm meer dan 10 keer gezien. Die zoekt een antwoord op vragen als "wie is de perfecte mens?", "wat doet de perfecte mens?" en "hoe leeft de perfecte mens?". Leth zet een man in een donker pak en een strikje voor een wit doek en laat hem bewegen, zich scheren, dansen, eten, zich uitkleden etc. en voegt er ook nog een vrouw aan toe die in close up wordt gefilmd: oren, mond, ogen, haar. De opname is zwart/wit met voice over en dankt de spanning voornamelijk aan sterke visuele impulsen in combinatie met het bijna abstracte en in elk geval quasi anonieme van de figuren.

Jorgen Leth, Von Triers tegenspeler, woont en leeft sinds geruime tijd op Haiti. In 2000 verneemt Lars von Trier dat zijn oude voorbeeld aan een depressie lijdt. Hij neemt contact op met Leth en stelt hem voor om van The Perfect Man een nieuwe versie te maken. The Five Obstructions begint met de ontmoeting Von Trier-Leth in Kopenhagen begin 2001. De mannen gaan vriendschappelijk met elkaar om, zij het dat Von Trier vanaf het begin zichzelf presenteert als de leider, degene die alles onder controle heeft – waarvan is nog niet duidelijk op dat moment – en die voor zijn voormalige makker een opdracht heeft. Von Trier bestoeft The Perfect Man uitgebreid en vraagt Leth om 5 nieuwe versies te maken, telkens met nieuwe voorwaarden en beperkingen, opgelegd door Von Trier. Er wordt wat heen en weer gepraat over mogelijke alternatieven en Leth heeft snel door dat Von Trier zich concentreert op datgene wat híj liever niét zou doen. De eerste opdracht lijkt onmogelijk uit te voeren: draaien op Cuba, frames van maximaal 12 beelden (een halve seconde), maar Leth levert een perfecte film af. De tweede film heeft als opdracht "de grauwste plek op aarde" en dat blijkt voor Leth de hoerenbuurt van Bombay te zijn. Ook deze film leidt tot een schitterend resultaat, maar Von Trier keurt het af omdat er vrouwen te zien zijn in de achtergrond, waarmee één van zijn beperkingen is overtreden. Leth moet dus het project overdoen maar weigert. Von Trier weigert vervolgens nieuwe beperkingen op te leggen (de resultaten van Leth zijn tot dus ver gewoon té goed) en Leth maakt een vrije film in Brussel die eveneens alle voorstellingen tart. De vierde opdracht heeft als beperking dat het om een tekenfilm moet gaan, een genre dat beide regisseurs verafschuwen. Leth ziet dat helemaal niet zitten, maar komt uiteindelijk met een pareltje te voorschijn. In de vijfde opdracht legt Von Trier aan zijn meester op om een tekst van zijn hand te lezen op een filmpje dat Von Trier zelf heeft gemaakt. Hij benut de gelegenheid om zijn mentor te prijzen en hem te vertellen dat hij, de uitdager, de verliezer is van deze krachtmeting en dat Leth hem op alle terreinen heeft overtuigd van zijn groot vakmanschap. Jorgen Leth zal dan ook als co-regisseur op de aftiteling verschijnen.

The Five Obstructions is het verslag van een strijd tussen giganten. Wie begaan is met het werk en de persoon van Lars von Trier zal zich met deze documentaire heel erg in z'n nopjes voelen. Von Trier toont zich van zijn meest ergerlijke – en bijna onbeschofte – kant, terwijl het gesprek toch altijd gentleman-like blijft. Af en toe zien we Jorgen Leth even groen lachen, maar op één botte weigering na gaat hij de uitdaging elke keer opnieuw aan, in het begin met hangende schouders en in de overtuiging dat hij "bagger" zal afleveren, zoals Von Trier hoopt, maar telkens komt hij als een fenix uit z'n as en slaat z'n jongere collega-uitdager met verbijstering. Lars von Trier zegt met dit project z'n grote voorbeeld te willen banaliseren door hem beperkingen op te leggen die hij niet zal kunnen waarmaken, in feite is het Von Trier even zeer er om te doen de oude makker uit z’n depressie te halen door hem via deze uitdagingen weer een doel te geven. En dat lukt Von Trier helemaal: de wat in zichzelf gekeerd en zwijgzame Leth leeft tijdens de diverse reizen (die allemaal voor een deel in beeld worden gebracht via gesprekken en persoonlijke afwegingen van de regisseur) helemaal op, de uitdaging jaagt adrenaline naar zijn hoofd en zet z’n artistieke kunnen onder grote druk. De aanwezigheid van de camera – als spion van Lars – is daar niet vreemd aan. De laatste film is als het ware de boetedoening van Von Trier voor de complete controle die hij twee jaar lang over het doen en laten van Jorgen Leth heeft gehad. Film 5 is een regelrecht eerbetoon, een erkenning van het meesterschap van zijn rivaal, niet slecht voor een slecht karakter als Lars Von Trier!

The Perfect Man krijgen we niet in één keer, maar in 5 stukken te zien en de filmpjes van Leth ook. We moeten Lars von Trier op z'n woord geloven als hij zegt dat de veteraan perfect werk heeft afgeleverd. We zien telkens een fragment van het origineel en dan de nieuwe versie van Leth, fragmenten van elk om en bij de 2 en een halve minuut. Het origineel van The Perfect Man blijft overeind, maar de opnamen in Bombay, Brussel en vooral Cuba maken ons duidelijk dat qua artistieke mogelijkheden Jorgen Leth nog lang niet is uitgepraat.

BEELD EN GELUID
Beeld en geluid zijn niet van de beste kwaliteit. De opnamen zijn zonder extra licht gemaakt en meestal van op de schouder. Soms beweegt het beeld even heftig als de cameraman ergens tegenaan loopt of struikelt. Andere keren is het geluid niet goed door achtergrondlawaai of een technische reden. Deze manier van werken geeft de film een sterk documentair karakter – wat ook de keuze van Von Trier is geweest: een realistisch verslag van zijn ontmoetingen met Jorgen Leth bij het maken van de afspraken en het bekijken van de filmpjes. De filmpjes zelf zijn van uitstekende kwaliteit, zeker qua beeld, want daar ligt uiteindelijk de nadruk op.

EXTRA'S
Deze dvd bevat geen extra's.

CONCLUSIE
Lars von Trier slaagt er telkens opnieuw in vriend en vijand te verbazen met zijn nieuwste producties, die nauwelijks aan actualiteitswaarde inboeten in de loop der jaren. The Five Obstructions is bijna een anti-film, een documentaire over het makingsproces van 5 filmpjes op basis van een oude voorloper, minder romantisch kan het nog moeilijk. En toch, toch werkt het: humor, sarcasme, cynisme, medelijden, naijver, medeleven, spanning en opluchting, het zit er allemaal in. Von Trier geeft zich bloot zoals nooit te voren, stelt zich kwetsbaar op en erkent ruiterlijk zijn nederlaag wanneer blijkt dat hij de krachtproef heeft verloren. Voor de liefhebbers en de fans, uiteraard, en een ieder die eens wat anders wil.