FILM
Skip McCoy, een veroordeeld zakkenroller, is nog geen week op vrije voeten of hij neemt zijn oude bijverdienste weer op. Slachtoffer van dienst is een jongedame op de metro. Maar haar portefeuille bevat meer dan louter geld. Ook een microfilm met een belangrijke scheikundige formule bevindt zich tussen de centen. Meteen werpt de politie zich op de zaak. De microfilm is immers onderdeel van een transactie tussen communistische sympathisanten en de agenten willen maar al te graag het rode kopstuk klissen. Ook de spionnen zelf proberen uiteraard hun verloren pakketje terug op te speuren. Skip zit dus tussen twee verschroeiende vuren. Als hij de politie niet helpt, gooien ze hem levenslang de nor in. En als de communisten tegenwerkt, zullen zij hem zonder verpinken het loodje omleggen. Als klap op de vuurpijl gooit bovendien Candy, de meid van de metro en liefje van een rode spion, zich in het strijdperk, met charmes waar Skip niet ongevoelig voor blijft.

Pickup On South Street situeert zich in de nadagen van de eerste grote Film Noir cyclus, maar vertoont nauwelijks tekenen van een aftakelend genre. Scenarist-regisseur Sam Fuller injecteert de film immers met alle noodzakelijke elementen: drukkende atmosfeer, zwartgallige humor, uitzichtloze situaties en een femme fatale wiens ware intenties troebel zijn. Het scenario oogt op het eerste zicht nochtans vrij rommelig. De dramatiek lijkt immers niet boven een meanderende karakterstudie uit te stijgen, de interacties tussen de personages zijn soms te geforceerd en de kwaliteit van dialogen schommelt oneven tussen ad rem en ongeïnspireerd. Pas na een half uur komt de film echt op gang en krijgen de set-ups van de eerste dertig minuten betekenis. Fuller excelleert bovendien in het verweven van de paranoïde Koude Oorlog tijdsgeest van het moment met het krachtige melodrama van Film Noir. En dit alles verwezenlijkt hij met een snelle, enthousiaste vertelstijl, die geen ruimte laat voor omzwervingen, maar recht op zijn doel afgaat.

Bovendien toont de cineast nogmaals dat hij ondanks zijn misleidend simpele, recht-voor-de-raapse regiestijl een man was die prima wist hoe hij een verhaal in beeld moest brengen. Dat komt al tot uiting in de eerste scène, als hij woordeloos toont hoe zakkenroller Skip de portefeuille met de microfilm ontvreemdt op een overvolle metro. De claustrofobische setting van deze sequentie trekt hij daarenboven door in de rest van de film, die tjokvol zit met gedrongen kaders en verstikkende close-ups. Nooit geeft de regisseur op een happy end, steeds versterkt hij het gevoel dat de personages geen kant uit kunnen. Een ander typisch Fuller-kenmerk, de plotse uitbarstingen van compromisloos geweld, maakt eveneens zijn opwachting in Pickup on South Street. En hoe. Zelf nu zouden filmmakers ervoor terugdeinzen bruut geweld tegen een vrouwelijke protagonist te gebruiken, maar Fuller verft de agressie in rauwe klodders op het scherm. Dit draagt oneindig bij tot de ontboezemende openheid die de prent uitstraalt.

Op technisch vlak verraadt de film regelmatig zijn B-film origine. De sets, vooral die van het politiekantoor, lijken wel van boordkarton, het aantal locaties is beperkt en tijdsgebrek verhinderde schijnbaar het opnemen van veel takes. Dat laatste blijkt o.a. uit een aantal shots met geringe scherpte en, meest opvallend, een gehaaste, ongefocuste scène waarin Richard Widmark, hangend aan een katrol, een stuk rivier oversteekt. Toch is dit allesbehalve een technisch minderwaardige film. Meest opvallend is de sterke zwart-wit fotografie van Joe MacDonald. In de beste Noir-traditie zijn z’n schaduwen mysterieus en overvloedig en creëert hij contrastrijke close-ups, die de emoties van de personages perfect ondersteunen. Het gebruik van muziek is eveneens opvallend. Fuller utiliseert de bedrieglijk opbeurende score slechts op gezette tijden en laat vaak niet meer toe dan hernemingen van het hoofdthema.

De acteurs zijn ook allen op dreef in Pickup On South Street. In de mannelijke hoofdrol valt Richard Widmark aanvankelijk nochtans licht uit. Maar zijn vertolking was nooit bedoeld om je vanaf het eerste moment bij de keel te grijpen. Langzaam bouwt hij echter de karakteristieken van zijn personage op, beetje bij beetje kom je meer over hem te weten, tot je als kijker geïntrigeerd geraakt door denken en handelen van de vingervlugge Skip McCoy. Jean Peters vertolkt de obligatoire femme fatale, maar speelt haar vrouwelijke troeven niet ten volle uit. Zij is niet in de eerste plaats een verleidster, maar een vrouw die richting zoekt in haar leven. Dat maakt haar personage moeilijk te doorgronden op emotioneel vlak, maar stuwt eveneens de film naar boeiende hoogtes. De uitblinker in de cast is echter Thelma Ritter, die een jaar later faam zou verwerven als James Stewarts verpleegster in Hitchcocks Rear Window. Zij speelt Moe, een verklikster die met het verraadgeld spaart voor een stuk grond op een mooie begraafplaats om de vernedering van een teraardebestelling op het armenkerkhof van Potter’s Island te ontlopen. Ook haar personage lijdt initieel onder een gebrek aan duidelijke omlijning, net als Richard Widmarks vertolking. Maar het karakter is zo herkenbaar geschreven en gestalte gegeven dat Ritter zich met iedere volgende scène beter in haar vel voelt. Het is aan dan ook vooral aan de actrice te danken dat haar laatste scène, een scharnierpunt van de film, zo krachtig en ontroerend het scherm siert. Op enkele minuten tijd weet ze moeiteloos een overzicht te geven van haar ganse leven, haar hoop, haar dromen, haar angsten, haar teleurstellingen. Deze indrukwekkende rol leverde haar overigens terecht een oscarnominatie op.

Er zijn zoveel sublieme film noirs gedraaid in de jaren veertig en vijftig dat het vast geen schande is als ik zeg dat Pickup On South Street niet tot de absolute toppers in het genre behoort. Daarvoor is de prent wat te oneven en mist hij een vleugje sociale relevantie, visuele innovatie en genreoverschrijdende diepgang. Maar vergis je niet: de film is een klasseproductie, die adept de groeiende paranoia van een door senator McCarthy gegijzeld Amerika weergeeft. De scènes vallen op door hun brutale eerlijkheid en Sam Fuller geeft te allen tijde het volle pond binnen de schaarse middelen die hij tot zijn beschikking heeft. De lengte van nog geen tachtig minuten verveelt je bovendien zelden en het scenario maakt treffende observaties over het moeilijke leven in een Amerikaanse metropool. Mochten alle hedendaagse films hetzelfde niveau halen als Pickup on South Street zou ik een gelukkig man zijn.

BEELD EN GELUID
Ik moet eerlijk zeggen dat ik niet verwachtte een sublieme beeldtransfer aan te treffen van deze redelijk obscure, een halve eeuw oude B-film. En toch is dat wat Lumière je voorschotelt. De beeldkwaliteit is werkelijk van een zeer hoog niveau. Wie printbeschadigingen wil tegenkomen, zal goed moeten zoeken, de contrastrijke fotografie wordt alle eer aangedaan en de duistere vlakken zijn precies zoals die bij een film noir moeten zijn: gitzwart. Alleen de scherpte durft in een handvol scènes al eens wat doezeliger zijn. De cover van deze dvd leest dat alle releases uit de Lumière Classics serie gemasterd worden aan de hand van de beste audiovisuele elementen. En dat blijkt zowaar geen leugen. Ook het geluid is trouwens van prima kwaliteit. Binnen de beperkingen van een monotrack klinken de boxen behoorlijk dynamisch, zonder geruis en met perfect verstaanbare dialogen. Er is duidelijk veel liefde en zorg besteed aan de audiovisuele kwaliteit van deze dvd en dat kan ik enkel maar toejuichen.

EXTRA'S
Spijtig genoeg kreeg deze prima prent geen dito selectie extra's toegeleverd. We moeten het stellen met een weliswaar erg entertainende Trailer (2 min.), die prachtig gebruik maakt van een over the top B-film voice-over. Een klein dozijn Cross-promotionele Trailers voor andere Lumière-releases is eveneens aanwezig op de disc. De waardige, niet-schreeuwigere presentatie hiervan verdient trouwens lof.

CONCLUSIE
Pickup On South Street is een compromisloze film noir die handig gebruik maakt van de paranoïde angst voor het communisme in het Amerika van de jaren vijftig. Sam Fuller toont zich nogmaals een onderschatte cineast, die als geen ander een brute realiteit op het scherm kan kwakken. Deze goede film krijgt een uitmuntende visuele en auditieve presentatie op dvd, maar de bonusteller blijft steken op een luttele trailer. Dat laatste is jammer, maar mag je zeker niet verhinderen deze dvd in huis te halen.