FILM
Robert Bresson is de regisseur van meer dan 10 zeer aparte en eigenzinnige films die vier decennia lang (tussen 1943 en 1983) het daglicht zagen en qua thematiek en technische realisatie weinig of geen overeenkomsten vertonen met de rest van de Franse filmproductie uit die periode. Zijn producties zijn auteursfilms zonder bewust commercieel karakter en hebben als belangrijkste thema het individu dat de grenzen van het normale en het geaccepteerde overschrijdt, bewust, als een provocatie of als een test en daarbij niet terugdeinst voor de gevolgen van zijn acties en zodoende zonder compromissen te sluiten zijn noodlot tegemoet snelt.

Deze Franse regisseur heeft ook nooit de behoefte gehad om gangbare thema's te behandelen, komedies te maken of romantische drama's, in tegendeel, hij zocht zijn personages in de rand van de maatschappij, in de schemerzone tussen goed en kwaad, helden of antihelden die zich een eigenzinnige weg banen in een maatschappij waarin ze outcasts en in het beste geval zonderlingen zijn. Zijn acteurs zijn geen supersterren, geen bovenmenselijke figuren die nagekeken worden op straat, maar alledaagse mannen en vrouwen die niets opvallends hebben en niet noodzakelijk over een groot acteertalent beschikken. Bresson had een afkeer voor alles wat aan het theater herinnert: grote gebaren en luide geaffecteerde stemmen. Hij moduleert zijn enscenering zoveel mogelijk naar de realiteit, met acteurs en actrices die heel gewoon zijn en doen, omdat mensen in hun dagelijkse leven niets anders doen dan dat: gewoon doen.

Hoofdpersoon in Pickpocket is de werkloze Michel (Martin Lasalle), altijd goed in het pak, die besluit om zich te bekwamen in het zakkenrollen. Op de paardenrennen slaat hij z'n eerste slag en wordt voorgeleid. Men kan hem van niets betichten en hij wordt vrijgelaten. Als hij één van de politiemannen nadien in een brasserie treft vraagt hij hem of het geen goed idee zou zijn om intelligente mensen ten voordele van de hele maatschappij in een beperkte mate legaal de wet te laten overtreden. De politieman wijst hem op de consequenties en op een heikel punt: hoe weet iemand dat hij bij die selecte groep hoort en hoe bepaalt hij hoe ver ie kan gaan? De uitkomst blijft onbeslist. Michel wordt steeds beter in zijn vak, krijgt zelfs een beperkte opleiding vingervlugheid van een collega, maar vindt regelmatig de politieman op zijn pad. Wellicht verdenkt men hem. Michel vertelt ons zijn wedervaren op een koele en zakelijke toon, hoe hij voor een tijdje uitwijkt naar Milaan, Rome en nadien Londen als de grond hem te heet wordt, later berooid terugkomt naar Parijs, in de veronderstelling dat men hem uit het oog verloren is, en meteen terug aan de slag gaat.

Bresson laat de zakkenroller zijn eigen verhaal vertellen aan de hand van dagboeknotities en gesprekken met zijn vrienden. Hij toont ons hoe de man steeds driester te werk gaat en daarbij het risico van een betrapping incalculeert. Wat de regisseur vooral dik aanzet is de sfeer die om een dief hangt, de angst, de constante vrees voor ontmaskering door de politie of door de slachtoffers, het isolement waarin hij terecht komt, de eenzaamheid, en anderzijds zijn psychologische evolutie, zijn minachting voor degenen die hij besteelt, de ontkenning dat ie fout bezig is. Bij de toeschouwer ontstaat een gevoel van afkeer, want het kan ieder van ons elk moment overkomen, aan de andere kant een mate van respect, voor zijn durf, voor zijn vindingrijkheid en de ijzeren discipline wanneer zijn hand langzaam en opgemerkt in de richting van de binnenzak van de zoveelste jas schuift, blindelings op zoek naar buit.

In Pickpocket zien we geen spannende achtervolgingsscènes en ondanks de aanwezigheid van de aantrekkelijke jonge vrouw Jeanne (Marika Green), geen liefdesscènes of passie die daarmee te maken heeft. Bresson houdt een strakke regie aan, bijna documentair, in schrale en nauwelijks gemeubileerde interieurs. Alle aandacht gaat naar de sfeer en de psychologische spanningsboog. De camera volgt de handen van de dief, toont hoe ze in en uit jassen en handtassen schuiven, stilhouden als een haas in openveld die onraad ruikt om dan door te gaan met de verkenning, hun zoektocht, hun ontvreemding, recht op het doel af, zonder medelijden, zonder aarzeling.

BEELD EN GELUID
Pickpocket is een film uit 1959, opgenomen in zwart/wit in het beeldformaat 1.33:1. De pellicule is helemaal schoongemaakt zonder vlekken, witte stippen of andere beschadigingen. Tussen wit en zwart liggen ontelbare grijswaarden wat de bekijkbaarheid helemaal ten goede komt en ruimte laat voor veel details. Ook oude zwart/wit-films zijn met andere woorden nog in een prima staat terug te brengen. Het geluid staat in stereo en klinkt realistisch zonder veel echo of metaalklanken. De muziek van de Franse hofcomponist Lully contrasteert sterk met de strakke en eenvoudige opbouw van de decors waarbij we eerder Parijse accordeonmuziek of jazz-klanken zouden verwachten. De ondertiteling is goed leesbaar en op een goeie hoogte geplaatst. De vertaling is ruim, foutloos en blijft lang genoeg staan zodat ook trage lezers de tekst volledig tot zich kunnen nemen.

EXTRA'S
Deze dvd bevat de Originele Bioscooptrailer en een Interview met Robert Bresson over zijn bedoelingen en de reacties van het Franse publiek. We zien een stille rustige man, een beetje geïntimideerd door de beide journalisten die hem het vuur aan de schenen leggen. Niet echt wereldschokkend, maar dat ligt aan de niet zo goedgekozen vragen, eerder dan aan de antwoorden.

CONCLUSIE
Pickpocket van de Franse regisseur Robert Bresson is een buitenbeentje in de filmproductie van de late jaren '50 van de vorige eeuw. Het werk is niet commercieel, vertelt geen opwindend verhaal, het is geen liefdesgeschiedenis, geen thriller en geen drama, maar de studie van de geest van een man die uit afkeer toegeeft aan een zwakheid en daarmee voor de verkeerde weg kiest en te laat tot inkeer komt onder invloed van zijn liefde voor een vrouw.