FILM
Sequels zijn inferieur aan het origineel. Die stelling lijkt algemeen aanvaard te zijn onder filmliefhebbers. En wie kan hen ongelijk geven als je de cataloog aan barslechte vervolgen op soms nochtans behoorlijk goede prenten overloopt? Toch wordt deze discussie meestal niet gedomineerd door een opsomming van slechte sequels, maar door het aanhalen van de uitzonderingen op de regel. The Godfather Part II duikt dan vaak op, evenals A Shot In The Dark (het vervolg op The Pink Panther) en The Empire Strikes Back. Maar voor hét prototype van een film die zijn voorganger overtreft, moeten we zeventig jaar terugkeren in de tijd, naar de hoogdagen van de Universal horrorreeks. Bride Of Frankenstein kopieerde in 1935 namelijk de succesvolle elementen uit Frankenstein en voegde er een verbluffende look, prachtige vertolkingen en een gezonde dosis waanzin aan toe.

De film begint waar het origineel eindigt. Baron Frankenstein en zijn Monster zijn gelyncht door het woedende dorp. Althans, dat denkt men. Want de baron overleeft de aanslag van de volksmassa en ook het Monster weet aan de brandende molen te ontsnappen. Terwijl Frankenstein bijkomt in zijn kasteel en zweert nooit nog de doden tot leven te wekken, zwerft zijn creatie door het land, misbegrepen en op zoek naar affectie. De komst van dr. Pretorius, de excentrieke mentor van de baron, dwingt Frankenstein echter opnieuw zijn experimenten op te nemen. Het doel is de creatie van een vrouw voor het Monster, om vervolgens de wereld te bevolken met een nieuw superras.



Regisseur James Whale, die eigenlijk geen zin had in een vervolg op zijn bekendste film, maakte van een nood een deugd door de sequel volledig naar zijn hand te zetten. Zowat alles waar hij om vroeg, kreeg hij van de bazen bij Universal. En dat slaat in de eerste plaats op het scenario. Waar Frankenstein nog alle kenmerken van een goedkope B-film vertoonde, poogt het script van Bride Of Frankenstein meer literair uit de hoek te komen. Zo opent de prent met een gesprek tussen de poëten Byron en Shelley en diens vrouw Mary – de auteur van de Frankenstein-roman. Hierdoor bestaat de film als een soort sprookje, ontsproten uit perverse geest van een klassevrouw. De raamvertelling laat eveneens – en iets minder geslaagd – toe de zeldzame persoon die het origineel niet zag up-to-date te brengen met een korte samenvatting. Daarnaast is ook de thematiek van het scenario schatplichtig aan de wensen van James Whale: het Monster wordt immers neergezet als een tragische, eenzame figuur in een onbegrijpende maatschappij, ongetwijfeld een verwijzing naar de homofiele cineast, wiens geaardheid in de jaren dertig nog niet getolereerd werd. Een laatste knappe touch in het script zijn de talloze vergelijkingen tussen het leven van het Monster en het leven van Christus.

Het feit dat de originele film zo’n succes was geweest, liet de makers ook toe om grotere budgetten te hanteren tijdens het draaien. Dat resulteert in magnifieke decors, die een gotische grootsheid uitstralen. Meest in het oog springen een kaal bos – de locatie voor een schitterende scène waarin het Monster door woedende dorpelingen wordt opgejaagd – en een angstaanjagend nachtelijk kerkhof. Deze decors komen nog beter tot hun recht dankzij de onvergetelijke fotografie van John Mescall. Hij contrasteert de witte gelaten van de personages met de duistere omgevingen en benadrukt zo de tragiek van het verhaal. Van alle horrorfilms ooit gemaakt ziet Bride Of Frankenstein er dan ook het best uit. Die technische superioriteit wordt eveneens tentoongespreid in de zorgvuldig gekozen kaders van regisseur Whale en het strakke, nimmer aflatende tempo van de montage.

Maar dé reden waarom mensen naar deze sequel gingen kijken in 1935 was natuurlijk Boris Karloff. Zo iconisch was de acteur dat zijn familienaam alleen volstond op de credits. Waar Karloff in het origineel nog een meesterlijke ‘stille’ vertolking gaf, krijgt hij nu de kans om ook te spreken – zij het vrij gebrekkig. De scène waarin hij de betekenis van woorden leert, is de mooiste van de film. Uit de relatie tussen het Monster en een blinde man spreekt een ongelooflijke emotie, die zelfs nu nog tranen in de ogen doet opwellen. Zowel Karloff als zijn tegenspeler zijn hier subliem, en zetten de toon voor een grotere diepgang van de personages. Een spijtige uitzondering op die diepgang vormt Colin Clive als baron Frankenstein, die terugvalt in clichés. Elsa Lanchester is dan weer erg goed in de dubbelrol van Mary Shelley en de Bruid van het Monster, hoewel die laatste rol haar een stuk beter afgaat. En dé ster van de show is Ernest Thesinger. Als Frankensteins mentor is hij het prototype van de gekke, megalomane professor. De acteur steelt moeiteloos iedere scène waarin hij opduikt, en de expressieve wijze waarop hij in beeld gebracht wordt, zorgt ervoor dat je zijn vertolking nooit vergeet.



Bride Of Frankenstein is een ode aan de verbeelding, met veel goede ideeën, die niet noodzakelijk even veel bijdragen aan de plot. Zo is de inclusie van een experiment met minimensjes prachtig om de knappe special effects te bejubelen, maar breekt de scène wel deels het ritme van de film. Dat de cohesie van de prent toch niet verloren gaat, mag op het conto van het belangrijkste crewlid geschreven worden: componist Franz Waxman. Zijn muzikale score voor de film heeft een Wagneriaanse kwaliteit die het bronmateriaal toelaat boven zichzelf uit te stijgen. Zijn composities zijn episch, hartverscheurend en onvergetelijk. Ze nemen de kijker mee op een golf van emoties en leiden de verschillende subplots in goede banen. Het is een soundtrack die de tand des tijds prima heeft weerstaan en een plaats verdient in de eregalerij van Hollywoodcomposities. En het is dé belangrijkste factor die Bride Of Frankenstein beter maakt dan zijn voorganger.

BEELD EN GELUID
Deze film is 70 jaar oud en dat merk je jammer genoeg ook aan de kwaliteit van de dvd-presentatie. Het beeld heeft zo te zien een beperkte restauratie gehad, maar onvoldoende om de belangrijkste tekortkomingen weg te werken. Grain is overvloedig aanwezig, de scherpte laat het geregeld afweten en ook het contrast is in de duistere scènes niet optimaal. Een klassieker van dit formaat verdient naar mijn mening dan ook een betere opknapbeurt. Het geluid wordt weergegeven in origineel monoformaat en klinkt goed. De stille achtergrondruis is weliswaar niet weggewerkt, maar de muziek van Franz Waxman schalt dynamisch uit de boxen en de dialogen zijn goed te verstaan.

EXTRA'S
Om te beginnen is er een Audiocommentaar door filmkenner Scott MacQueen, die veel achtergrondinformatie met de kijker deelt. Ook een uitgebreid Bride Of Frankenstein Archive met meer dan 100 setfoto’s en posters is op de disc terug te vinden, evenals een Trailer (1 min.) die triomfantelijk de terugkeer van het Monster aankondigt. Kroonjuweel van deze dvd is echter de documentaire She’s Alive! Creating The Bride of Frankenstein (39 min.). Met Joe Dante als gastheer krijgen we anekdotes voor de kiezen, steken enkele bewonderaars hun lof niet onder stoelen of banken en komen we meer te weten over geknipte scènes en verwijderde scenariosegmenten.



CONCLUSIE
Bride Of Frankenstein overtreft zijn voorganger door thematisch sterk uit de hoek te komen. Het Monster, een eenzaat in een van onbegrip doordrongen maatschappij, raakt de kijker in het hart. Op technisch vlak is de prent bovendien een glorieuze voltreffer, die wordt ondersteund door een stel memorabele vertolkingen. Beeld en geluid zijn degelijk maar hadden beter gekund – en gemoeten. De bonussectie is niet overvol, maar bevat wel veel informatieve weetjes.