SERIE
Toen Cheers in 1993 na elf ontzettend succesvolle seizoenen van de buis verdween, vroeg zender NBC aan de bedenkers of er misschien een spin-off in zat. Vele mogelijkheden werden geopperd, maar uiteindelijk werd besloten het personage van dr. Frasier Crane centraal te stellen in een nieuwe sitcom. Frasier zoekt na zijn scheiding van de ijzige psychiater Lilith zijn geboortestad Seattle terug op, waar hij een job vindt als radiopsychiater. Ook zijn broer Niles woont er, evenals hun vader Martin. Maar als die laatste last krijgt van zijn heup en niet langer alleen kan wonen, dringt zich een probleem op. Want geen van de twee Crane-zonen is er happig op hun vader in huis te halen, laat staan zijn 'bizarre' hond Eddie. Het is Frasier die aan het kortste eind trekt: de rust en kalmte van zijn perfect ingerichte appartement gaat er onvermijdelijk aan. Maar hij krijgt iets belangrijkers in de plaats: de kans om een betere band met Martin te smeden.

De pilootaflevering kreeg het fiat van NBC en op 16 september 1993 werd de eerste episode aan de Amerikaanse bevolking getoond. Die reageerde meteen enthousiast. De kijkcijfers lagen hoog en bleven dat ook gedurende het ganse eerste seizoen. Frasier was een hit. Maar ook critici strooiden kwistig met lof. Ze prezen de gelaagde humor, de sublieme acteerprestaties en de hilarische oneliners. De reeks werd dan ook niet verrassend genomineerd voor elf Emmy Awards dat jaar, waarvan het er vijf mee naar huis nam, waaronder beste acteur en beste komische serie. Het zou slechts het begin blijken van een lange zegetocht voor Frasier, dat nu het record heeft voor meeste Emmy-beeldjes ooit.

In dit eerste seizoen getuigt de reeks al meteen van een zeer hoge kwaliteit. De pilootaflevering introduceert probleemloos de nieuwe setting en de nevenpersonages. Opvallend hierbij is hoe de onvermijdelijke expositie niet ten koste gaat van de humor. De schrijvers vinden meteen de juiste toon en houden die het ganse seizoen vol. Frasier laat zich nog het best beschrijven als de ideale mix tussen een goede, ouderwetse toneelfarce en intelligente, grappige woordspelletjes. De vaak lichtjes overdreven komische situaties worden dan ook realistischer dankzij de schitterend uitgewerkte karakters en de talloze (vaak subtiele) verwijzingen naar de culturele wereld. Stilistisch valt de serie op door het gebruik van tussentitels – vaak een parodie op bekende cultuurwerken of uitspraken – die de kijker het gevoel geven hoofdstukken uit een onmisbaar boek te doorbladeren. Het zijn kleine innovaties als deze die Frasier - nochtans een typische familiale sitcom met drie standaard hoofdlocaties – ver boven de middelmaat verheffen.

Natuurlijk moet ook het belang van een goede cast niet onderschat worden. Of beter: een fabuleuze cast. Kelsey Grammer draait de waanzinfactor van zijn Cheers-personage wat lager, waardoor hij de ideale spilfiguur van zijn eigen reeks wordt. Frasiers snobisme vormt bovendien een komische goudmijn wanneer hij in dagdagelijkse situaties beland, waarin voor culturele geletterheid weinig plaats is. David Hyde Pierce speelt Niles Crane en toont zich de perfecte tegenspeler van Grammer. Als een neuroot eerste klas voelen we in gelijke mate sympathie en lachwekkende afkeer voor hem. De laatste Crane in de familie – Martin – had geen betere vertolker kunnen kennen dan John Mahoney. De door de wol geverfde acteur is – zeker in deze eerste reeks – het emotionele, menselijke hart van de serie. Een adequaat tegengewicht voor de wereldvreemde Crane-broers.

Peri Gilpins rol – die van de mannenverslindende radioproducer Roz – zou oorspronkelijk zijn aangeboden aan Lisa Kudrow (van Friends-faam). De producenten maakten echter de juiste keus door toch voor Gilpin te gaan, want haar zelfverzekerde energie pas perfect bij Roz’s karakter. Jane Leeves zorgt voor een vleugje exotiek in de serie. Haar Daphne Moon is een geïmmigreerde Britse, die geen blad voor de mond neemt en bovendien beweert psychische gaven te bezitten. Maar dé ster van de reeks in seizoen 1 is een begaafde 'stille' acteur, die met zijn gelaatsuitdrukkingen Buster Keaton zelf naar de kroon steekt. Moose, de Jack Russel terriër die Eddie vertolkt, zou er zowat de beroemdste hond in showbizz mee worden.

Belangrijker dan hun afzonderlijke prima vertolkingen is echter de chemie die tussen de cast merkbaar is. Frasier is niet de som van de delen: de reeks voelt aan als één organisch geheel. In dit eerste seizoen worden bovendien al de kiemen gezaaid van doorlopende plotlijnen – meest significant de geheime verliefdheid van Niles op Daphne – en werken de scenaristen op een fenomenaal hoog humorniveau, of het nu gaat om klassieke farce (A Midwinter Night’s Dream) of om structureel innovatieve afleveringen (My Coffee With Niles). Bijna vijftien jaar na de eerste uitzending – en na talloze viewings – blijft Frasier even grappig en verslavend als toen. Seizoen 1 vormt dan ook een solide basis voor wat – naar mijn bescheiden mening – tot de beste sitcom aller tijden zou uitgroeien.



AFLEVERINGEN
Disc 1
1. The Good Son
Zes maanden na zijn verhuis naar Seattle ziet radiopsychiater Frasier Crane zich gedwongen zijn licht mobiel gehandicapte vader Martin in huis te nemen. Niet alleen betekent dit dat hij zijn geliefde studeerkamer moet opgeven, ook de Britse thuisverpleegster Daphne en Martins hond Eddie delen voortaan zijn appartement.

2. Space Quest
Sinds Dahne en Martin bij hem inwonen, kent Frasier geen moment rust. Maar hij wil de kans niet opgeven een betere band met zijn vader te vormen. Hij stelt Martin dan ook voor om in een open gesprek elkaar de hand te reiken.

3. Dinner At Eight
Frasier en Niles willen hun vader trakteren op een chique diner in Le Cigar Volant. Maar als hun reservatie zoekgeraakt, belanden ze op aanraden van Martin in een iets minder mondain steakrestaurant.

4. I Hate Frasier Crane
Wanneer een krantencolumnist bekent Frasier Crane en zijn show te haten, maakt de psychiater de fout daar op in te gaan tijdens een uitzending. Voor hij het beseft wordt hij uitgedaagd voor een vuistgevecht. En met zoveel luisteraars als getuige, kan Frasier moeilijk weigeren.

5. Here's Looking At You
Frasier koopt zijn vader een telescoop en in een mum van tijd raakt Martin bevriend met een vrouw in een ander appartement, die ook door de telescoop staart. Toch lijkt hij niet geneigd haar in levenden lijve te ontmoeten. Frasier en Daphne zoeken uit waarom.

6. The Crucible
Tijdens een radio-uitzending pocht Frasier dat hij een schilderij van een beroemde kunstenares uit Seattle kocht. Als zij de week daarop echter een feestje bij hem thuis bijwoont, zegt ze dat het schilderij niet van haar hand is. Frasier zweert wraak tegenover de galerij die hem de vervalsing verkocht.

Disc 2
7. Call Me Irresponsible
Frasier raadt een luisteraar aan zijn relatie serieus te nemen ofwel ze af te breken. De luisteraar kiest voor het laatste. Maar wanneer de gedumpte vriendin zich wellustig in Frasiers armen stort, borrelt een moreel dilemma op.

8. Beloved Infidel
Niles en Frasier vermoeden dat hun vader vele jaren geleden een affaire had met de buurvrouw. Ze confronteren een misnoegde Martin hiermee en ontdekken zo dat de waarheid heel anders in elkaar zit.

9. Selling Out
De gehaaide impresario Bebe haalt Frasier als klant binnen. Ze overtuigt hem mee te doen in een tv-spotje om nootjes te promoten. Maar Frasier heeft een hekel aan het product en weet niet of hij er zijn naam wel aan wil verbinden – alle geld ten spijt.

10. Oops
Op het radiostation doen geruchten de ronde dat een goedbetaalde presentator zal ontslagen worden. In een moment van onoplettendheid laat Frasier aan Bulldog Briscoe weten dat de sportpresentator aan het kortste eind trekt. Die stormt woedend het kantoor van de baas binnen en neemt zelf ontslag. Om later te ontdekken dat de geruchten fout waren.

11. Death Becomes Him
Na de dood van een dokter van zijn leeftijd beweegt Frasier hemel en aarde om achter mogelijke doodsoorzaken te komen. Hij geraakt er zelfs zo geobsedeerd door een vroeg overlijden dat hij regelingen voor zijn begrafenis begint te treffen.

12. Miracle On Third Or Fourth Street
Frasiers zoon Frederick zegt op het laatste moment af voor een kerstvakantie met zijn vader. De gedeprimeerde radiopresentator stelt zich dan maar kandidaat om op kerstdag achter de microfoon te kruipen.

Disc 3
13. Guess Who's Coming To Breakfast?
Frasier is verrast als de date van Martin de volgende ochtend nog steeds in het appartement is. Wanneer hij op de radio echter uit de biecht klapt over zijn vaders seksleven, is die allerminst tevreden.

14. Can't Buy Me Love
Tijdens een vrijgezellenveiling voor het goede doel wordt Frasier 'gekocht' door een razend knap model. Een onverwachte wending zorgt er echter voor dat de psychiater zijn afspraakje niet met het model maar met haar tienerdochter doorbrengt.

15. You Can't Tell A Crook By His Cover
Frasier gaat een weddenschap aan met Martin: hij beweert de ex-gedetineerde te kunnen herkennen tussen Martins pokergezelschap. Als deze man echter Daphne mee uit vraagt, worden Frasier en – vooral – Niles ongerust.

16. The Show Where Lilith Comes Back
Nadat ze een om echtelijke verzoening smekende brief van Frasier vond, brengt ex-vrouw Lilith een bezoek aan Seattle. Ze hoopt de scherven van hun gebroken huwelijk te lijmen. Het probleem is echter dat Frasier de brief schreef… meer dan een jaar geleden.

17. A Midwinter Night's Dream
Na een mislukte poging hun seksleven nieuw leven in te blazen, moet Niles zich verzoenen met vrouw Maris. Daphne zal hem bijstaan in het koken van een diner. Maar als Maris er niet blijkt te zijn, zijn Niles en Daphne ineens alleen in huis, bij het romantische licht van een haardvuur.

18. And The Whimper is…
Frasiers show wordt genomineerd voor een belangrijke radioprijs. Om zeker te zijn van winst stuurt hij de juryleden dure cadeautjes. Helaas ontdekt hij pas tijdens de uitreiking dat een medegenomineerde veteraan dit jaar voor het laatst kans maakt op de prijs die hij nog nooit won.

Disc 4
19. Give Him The Chair
Frasier wil Martin verrassen met een nieuwe fauteuil, maar zijn vader eist zijn oude zetel terug. Die is echter per ongeluk bij het huisvuil gezet. Frasier zoekt half Seattle af, tot hij de zetel vindt als deel van het decor van een jeugdtoneel.

20. Fortysomething
Een vergeetachtige Frasier ziet op tegen de kleine verouderingsverschijnselen die beginnen optreden. Maar zijn lonkende midlifecrisis wordt de kop ingedrukt als een 22-jarige winkelbediende hem mee uitvraagt.

21. Travels With Martin
De ganse familie Crane en Daphne maken een uitstapje met de mobilhome. Als ze de grens met Canada zijn gepasseerd, geraakt Daphne echter in paniek. Zij heeft haar groene kaart immers nog niet en mag dus het land niet uit. Ze zullen haar bijgevolg opnieuw de Verenigde Staten moeten insmokkelen.

22. Author, Author
Niles’ uitgever stelt voor om voor zijn nieuwe psychologieboek samen te werken met zijn broer. Wat eerst een goed idee lijkt, blijkt echter al gauw een nachtmerrie. Want Frasier en Niles raken het zelfs niet eens over de eerste zin, laat staan een gans boek.

23. Frasier Crane's Day Off
Een doodzieke Frasier moet met lede ogen aanzien hoe collega Gil Chesterton zijn plaats in het uitzendschema tracht in te palmen. Hij stelt daarom Niles voor om zijn show over te nemen tot hij beter is. Maar zijn het onverwachte succes van zijn broer is hem een doorn in het oog.

24. My Coffee With Niles
Een jaar na zijn aankomst in Seattle overloopt Frasier het voorbije jaar met Niles, tijdens een koffiepauze in Café Nervosa. Het antwoord op de hamvraag – is Frasier gelukkig? – wordt echter voortdurend onderbroken door besognes van Daphne, Martin en Roz.



BEELD EN GELUID
De transfer van tv-series naar dvd is niet altijd een onverdeeld succes, en dat geldt deels ook voor Frasier. Het beeld oogt niet scherp genoeg, de kleuren zijn wat uitgewassen en te gesatureerd en het contrast ontbreekt het aan panache. Niettemin is dit een aanvaardbare beeldpresentatie, die er met de komende seizoenen alleen maar op kan verbeteren. Het geluid is echter ronduit teleurstellend. De dialogen zijn niet altijd even helder en verstaanbaar, wat vooral een gevolg is van de slecht afgestelde mix.

EXTRA'S
De selectie extra's is beperkt – zeker in vergelijking met bijvoorbeeld de superieure Seinfeld-boxen – maar de kwaliteit ervan maakt veel goed. Creatieve vaders Peter Casey en David Lee (derde creator David Angel stierf op een 9/11-vlucht) zorgen voor een interessant Audiocommentaar bij de pilootaflevering. Behind The Couch (20 min.) gidst ons via interviews met cast en crew door de ontstaansgeschiedenis van de show. De art director van de serie toont ons vervolgens in een dozijn korte featurettes de opzet van Frasier Crane’s Apartment. En op elk van de vier schijven vind je onder Celebrity Voices samenvattende clipjes van de bekende gaststemmen die naar Frasiers radioshow belden.

CONCLUSIE
Het eerste seizoen van Frasier haalt net niet het astronomisch hoge niveau van reeksen 2, 3 en 4, maar is niettemin beter dan zowat alle sitcoms ooit gemaakt. De gevatte dialogen, de hilarische situaties en de sublieme cast maken dit tot een reeks die een prominente plaats verdient in de tv-geschiedenis. Wie met dit eerste seizoen niet kan lachen, heeft gewoonweg geen gevoel voor humor.