FILM
Een film die begint met muziek van Händel, een auto op de autobahn en mannetje-vrouwtje-kindje in een goede bui (het is immers vakantie), dat kan niet fout gaan. De vrienden zijn er ook in hun riante optrekje en ja, ze willen helpen met de boot die straks in het water moet en ze hebben ook bezoek: twee alleraardigste jongens, laatstejaarsstudenten wellicht, Paul en Peter.

Anna (Susanne Lothar), de vrouw des huizes, staat in de keuken de spulletjes in de ijskast te stoppen wanneer één van de buurjongens voor de achterdeur verschijnt. Ze schrikt even, want hoe is hij hier geraakt met het hek vooraan op slot? Dat blijkt via een gat in de omheining te zijn en of de buurvrouw soms vier eieren kan missen? Dat kan, maar nog voor hij de deur uit is liggen de eieren op de grond. Terwijl Anna een beetje zenuwachtig opnieuw vier eieren in een papiertje rolt, duwt de buurjongen per ongeluk haar handtelefoon in de wasbak. Die doet het voorlopig niet meer. Maar ook de volgende vier eieren raken het huis niet uit wegens de hond die tegen de deur opspringt. Ondertussen is ook de andere jongen aangekomen en Anna raakt lichtjes geïrriteerd wanneer ze merkt dat de jonge kerels geen aanstalten maken om te vertrekken. Op haar dringend verzoek om weg te gaan antwoorden ze geshockeerd dat ze niet zo willen worden aangesproken en wanneer Georg (Ulrich Mühe), de man des huizes, in de deuropening verschijnt en noch zijn vrouw kan tot rust brengen, noch de jongens de deur uit krijgt, komt het tot een handgemeen waarbij Georg's rechterbeen zwaar verwond wordt na een klap met een golfstick.


Op tonen van harde rockmuziek wordt de toeschouwer vanaf dat moment meegesleurd in een spiraal van geweld en hanige spelletjes die op psychologische en fysieke foltering uitdraaien. Regisseur Michael Haneke toont het geweld niet rechtstreeks, maar het zichtbare resultaat spreekt tot de verbeeldingen. Op de vraag van Georg waarom?, kom niet meer dan een daarom…, waarbij de toeschouwer in het ongewisse wordt gelaten over de motieven van de beide jongens. Voortdurend dagen ze elkaar en hun slachtoffers uit, maar vaak blijkt het om verzonnen verhaaltjes te gaan, schijnbewegingen en sadistische spelletjes. De grenzen van wat waar is en niet, van wat ze zullen doen en niet doen, of het bij dreigementen en pesterijen blijft of slecht afloopt, het blijft voor Anna, Georg en hun zoontje een mysterie, een puzzel waarvan de stukjes zoek zijn geraakt of in het verkeerde zakje zitten. Heel langzaam trekt de lucht dicht en wordt het donker. De personages trekken zich terug op een zeer kleine ruimte die wordt beperkt door de muren en het donker. Haneke laat de spanning geen moment zakken, maar gaat door. Hij bezorgt de toeschouwer een gevoel van onbehagen en maakt hem tot medeplichtige wanneer hij beide criminelen het woord tot de kijker laat richten. Tegelijk zal diezelfde toeschouwer niet vergeten dat het hier om een film gaat, om fictie, over een door hem, Michael Haneke, gewilde opeenvolging van beelden en acties, situaties en consequenties: net op het moment dat de kansen blijken te keren en Anna erin slaagt om één van de jongens te doden, spoelt de andere met de afstandsbediening de film doodleuk een stuk terug, pikt een minuut of zo wat eerder de draad opnieuw op en zorgt dat Anna niet kan doen waar ze eerst wél in is geslaagd. Zoals in een stripalbum de tekenaar wordt ter hulp geroepen om een scène weg te gommen, zo verandert Haneke de loop van zijn film en bezorgt de toeschouwer een intern conflict, maar tegelijk het besef dat film uiteindelijk maar film is zoals en boek alleen maar een boek is...


Haneke houdt van lange beschouwende taferelen. Zo durft hij de camera minutenlang op nauwelijks bewegende personages richten en toont hij alleen hun hoofd dat lichtjes heen en weer schudt, een snik die van heel diep komt en voor de rest stilte, leegte en een sfeer van ongemak en onzekerheid. Als in een echte Hitchcock deinst de regisseur er niet voor terug om na een korte rustpauze de hele mallemolen opnieuw op gang te trekken en de toeschouwer onder te dompelen in een nieuwe collage van geweld en brutaliteit. Het tempo is nu sneller en alle overbodige continuïteit en dialogen zijn weggeknipt. Als een sneltrein holt Funny Games naar de aftiteling om net voor het allemaal voorbij is een laatste mokerslag uit te delen, deze keer rechtstreeks aan de toeschouwer opdat die nog dagenlang met Hanekes film aan de gang blijft en gegarandeerd: deze keer laat de Oostenrijker u niet zo maar los.

BEELD EN GELUID
De beeldkwaliteit van Funny Games is perfect: haarscherp zijn de opnamen en voorzien van een kleurenpalet dat zeer realistisch oogt in het begin van de film dankzij de prachtige natuur en de lichte tinten van de kleren van de acteurs. Dan verplaatst de actie zich naar binnen en verdonkeren de contouren om uiteindelijk een donkerbruinachtige sfeer te kiezen met schemerlamplicht om de geweld- en martelscènes in te vullen. De vlucht van Anna’s en Georg's zoontje naar de buren op zoek naar hulp die nooit komt, speelt zich af in zwart en staalblauw licht met plots aanflitsende verklikkers en tegenlicht. De film is origineel opgenomen in aspect ratio 1.85:1, maar jammer genoeg moeten de Vlaamse en Nederlandse kijker het op deze dvd met een 1.33:1-verhouding doen, waarbij aan de linkse en rechtse zijde heel veel beeldinformatie verloren gaat. Het is een onvergeeflijke ingreep. Händel maakt plaats voor oorverdovende metal wanneer de beide neurotische kerels aan hun rondje mensen mishandelen beginnen. Het geluid is hard en zonder mededogen en doet voortdurend het ergste vermoeden, dat ook daadwerkelijk gebeurt waardoor de toeschouwer als het ware midden in een nachtmerrie zit zonder de mogelijkheid om in te grijpen. De 5.1-track heeft een breed surroundeffect, maar gezien deze film vooral dialooggestuurd is, wordt het nooit echt spectaculair.


EXTRA'S
Deze dvd bevat geen extra's.

CONCLUSIE
Heftig en gewelddadig met weerzinwekkende, frustrerende en shockerende momenten en een gevoel van mateloze hulpeloosheid en nietigheid, zo is Funny Games van Michael Haneke wellicht nog het best te omschrijven. De regisseur voert de film compromisloos en zonder medelijden naar z'n finale en de toeschouwer hoeft dan ook geen enkele toegeving te verwachten, geen happy end, geen moraliserende en geruststellende conclusie, want ook na het eindbeeld gaat dit drama gewoon door.