FILM
In de herfst van zijn leven gearriveerd, doet de bejaarde Paul Edgecomb (Dabbs Greer) tegen zijn vriendin Elaine (Eve Brent) het verhaal hoe hij als jonge cipier in 1935 (en erg gelijkend op Tom Hanks) getuige was van een onvervalst mirakel. Samen met zijn collega's Brutus Howell (David Morse), Dean Stanton (Barry Pepper) en Harry Terwilliger (Jeffrey DeMunn) waakt hij over de gevangenen die op de "green mile" zitten, het laatste tussenstation vóór de elektrische stoel. Spijtig genoeg is ook de politiek omhoog gevallen en sadistische bewaker Percy Wetmore (Doug Hutchison) op hun afdeling beland, en hij heeft gezworen er niet weg te gaan vooraleer hij zelf eens hoogstpersoonlijk iemand op de stoel heeft kunnen gaarbakken; hij begint al te kwijlen bij het idee om de schakelaar eens om te mogen zetten. Alle moeite die de vier andere bewakers zich getroosten om de executie zo sereen en humaan - voor zover dat mogelijk is natuurlijk - te laten verlopen, worden door Wetmore systematisch gesaboteerd. Een indringende reeks gebeurtenissen staat hen te wachten wanneer de voor de moord op twee meisjes veroordeelde zwarte reus John Coffey (Michael Clarke Duncan) op death row arriveert. Coffey - like the drink, but spelled differently - heeft misschien zijn uiterlijk niet mee, maar hij blijkt alleszins niet de geweldenaar te zijn die in zijn dossier beschreven wordt. Met veel gevoel voor empathie ten overstaan van zijn medegevangenen, zijn bewakers en niet te vergeten de occasionele muis die de weg naar de cellen heeft gevonden, openbaart Coffey een reusachtig geheim, een gave die onmogelijk verenigbaar kan zijn met een palmares van een tweevoudige kindermoordenaar.



Het grootste mirakel van 1999 gebeurde echter niet op het witte doek, maar in de regisseursstoel: voor regisseur Frank Darabont sloeg na The Shawshank Redemption de bliksem voor een tweede keer in op exact dezelfde plaats, merkwaardig genoeg tweemaal op rij met een verfilming naar een scenario van auteur Stephen King, door Darabont zelf tot script bewerkt. King staat ervoor bekend dat hij graag beginnende filmmakers een kans geeft, en hij laat ze zijn scenario's voor een symbolisch bedrag, zo lang hij maar een creatieve vinger in de pap mag houden, en zo lang de film maar niet op het grote publiek wordt losgelaten zonder Kings ultieme fiat. King was ongetwijfeld van oordeel dat als hij zoveel verschillende regisseurs terzelfdertijd benaderde, er allicht één tussen zou zitten die boven de hoop zou uitsteken en een kwalitatief hoogstaande verfilming van zijn werk zou afleveren. Zo leerde King in 1983 de jonge en onervaren regisseur Frank Darabont kennen, toen die het kortverhaal The Woman In The Room wilde verfilmen. Darabont manifesteerde zich als de belofte waar King op aan het azen was, en in 1994 brak hij door bij het grote publiek met zijn verfilming van Kings kortverhaal Rita Hayworth And The Shawshank Redemption een prent afleverde die door diverse critici nu nog steeds als de beste film uit de nineties wordt beschouwd.



Ook The Green Mile staat net als The Shawshank Redemption haaks op de commerciële horrorprut die auteur Stephen King blijkbaar om den brode met regelmaat van de klok uitbraakt; twee laatstgenoemde novellen, alsook de daarop gebaseerde films, zijn beide juweeltjes uit hun genre, en dat zowel boeken als films tot een succes uitgroeiden heeft waarschijnlijk veel te maken met de getrouwheid waarmee Darabont deze eerstgenoemde tot laatstgenoemde heeft geadapteerd. The Shawshank Redemption ging echter bijna onopgemerkt voorbij bij de release op het grote doek, en heeft vooral achteraf bij de uitgave op video en dvd zijn reputatie gemaakt, terwijl bij The Green Mile de film reeds op voorhand de nodige verwachtingen had aangescherpt. Alhoewel beide zich grotendeels in een gevangenis afspelen is The Green Mile een stuk zwaarder op de hand dan The Shawshank Redemption, mist een echt happy end, maar is daarom een niet minder krachtig verhaal over de triomf van het menselijk kunnen. King is op zijn sterkst wanneer hij zijn niet te ver van de realiteit afspelende plots situeert in het Amerika van een paar decennia geleden, met daar één of ander magisch fantasytrekje aan toegevoegd, een formule die Scott Hicks ook toepaste op de verfilming van Hearts In Atlantis. De verhalen zijn moderne morele fabels met telkens een zeer nostalgisch decor, en die sfeer, zonder daarmee dadelijk prekerig te worden, is in Darabonts verfilmingen altijd zeer goed uit de verf gekomen. De economische depressie viert hoogtij, het doorsnee gezin bevindt zich duidelijk onder de armoedegrens, en alhoewel de slavernij officieel is afgeschaft worden, zeker in de zuiderse staten, zwarten nog altijd overal buitengekeken. En alhoewel de meeste mensen van nature goed zijn, lopen er toch in elk verhaal zo'n paar ontaarde creaturen rond die niets liever doen dan te teren op de miserie van een ander, en die op het einde altijd, tot groot jolijt van de kijker, de rekening voor hun falen op menselijk gebied dubbel en dik voorgeschoteld krijgen.



The Green Mile is een ingetogen en zeer spirituele film die een hoop vragen en morele dilemma's oproept, niet alleen over de onmenselijkheid van de doodstraf en dan vooral de manier waarop die wordt uitgevoerd, maar ook over kwesties als leven en dood, schuld en onschuld, boete en verlossing. Niet toevallig staat in deze film de grootste asshole buiten de tralies, terwijl de échte held in een muffe cel wacht op zijn executie. We beleven de film door de ogen van een buitenstaander, in dit geval hoofdpersonage Paul Edgecomb, een man die zwaar aan het twijfelen geraakt over de zin van zijn job - gevangenen executeren, sizzle sizzle - na een confrontatie met John Coffey. Met zijn briljante subtiele vertolking als de grote reus met het kleine hartje vertolkt Michael Clarke Duncan een zwart messiasfiguur, die niet alleen naar alle waarschijnlijkheid onschuldig in de gevangenis zit, maar ook nog eens zijn lot gelaten afwacht, alhoewel hij over een goddelijke gave beschikt die hem uniek maakt, en die een hoop narigheid de wereld uit kan helpen in gevallen waar alle hoop al lang opgegeven is, maar die gave vergt een prijs... Een dergelijke rol spelen voor een acteur van een meter zesennegentig, die voordien alleen typecasting-rollen als lijfwacht en buitenwipper toebedeeld kreeg, is geen evidentie. De vier oscarnominaties voor de film werden spijtig genoeg niet verzilverd, het grootste deel van de koek van 2000 werd verdeeld tussen American Beauty en The Cider House Rules, en The Green Mile ging als "grote verliezer" naar huis. Jammer, want zeker Michael Clarke Duncan had als beste acteur in een bijrol de prijs méér dan verdiend.



Edgecomb, een al even genuanceerd acterende Tom Hanks in één van de beste rollen uit zijn toch al niet zo te onderschatten loopbaan, geraakt in een morele impasse, en hij betrekt noodgedwongen zijn collega's bij de zaak, die uiteindelijk een scharniermoment in hun levens zal blijken. De drie uur durende film besteedt enorm veel aandacht aan de uitdieping van de karakters, variërend van kleingeestig (Doug Hutchison) over compassieus (Tom Hanks), getormenteerd (James Cromwell) tot compleet kierewiet (Sam Rockwell). Zonder echt te overdrijven grijpt Darabont vervolgens naar enkele mild science fiction-achtige elementen, die echter nooit zo dominant worden dat ze de plotontwikkeling onverbiddellijk in de weg staan, en met een briljant gevoel voor timing en een uitgekiende fotografie vol troosteloze gevangenismuren werkt hij naar een eclatante climax toe, die emotioneel enkele zeer gevoelige snaren weet te raken bij de kijkers, waarin de protagonisten op ramkoers op een ultieme confrontatie met elkaar én hun geweten afstevenen. Alle karaktertrekken worden mooi in detail weergegeven en geprojecteerd op kleine, alledaagse zaken, bijvoorbeeld op de manier waarop ieder van hen reageert op de aanwezigheid van Mr. Jingles, een muisje dat zich in de dodencellen heeft gevestigd, en die met zijn aanwezigheid bij de éne al wat meer irritatie opwekt dan bij de andere.

Mogelijk zullen sommige mensen de film te moraliserend en te sentimenteel vinden, maar feit is dat The Green Mile niet alleen bijzonder ingenieus in elkaar steekt, de rijkgevulde beeldtaal in combinatie met de knappe acteerprestaties maken het tot een pareltje van de filmkunst.



BEELD EN GELUID
Dit is reeds de tweede versie van The Green Mile die uitgebracht wordt: de oorspronkelijke snapper-versie is intussen al enkele jaren oud, maar nog lang niet out of print. Omwille van de uitzonderlijke lengte van de film heeft men voor deze release geopteerd om de film over twee discs te spreiden, met een splitsing ergens in de 110de van de 181 minuten. De beeldkwaliteit is dan ook excellent: een film met veel binnenscènes in een donkere gevangenis vraagt om een transfer met goed afgelijnde zwarttinten en voldoende contrast. Alle details tot en met de rimpels in het gezicht van Michael Clarke Duncan zijn scherp afgetekend. De kleuren zijn misschien een klein beetje gemanipuleerd in de richting van sepia, om een zekere schijn van tijdloosheid op te roepen. Compressie-artefacts zijn er niet te bespeuren, en ruis is nagenoeg geheel afwezig. Misschien zijn de panoramische scènes die buiten zijn geschoten iets minder afgelijnd, maar deze vormen sowieso een minderheid in deze film. De beslissing om The Green Mile over twee schijven te verdelen was de goeie! Alhoewel de surroundcapaciteiten niet overal in de film even zeer naar voren komen, wat zeker niet de bedoeling was, zijn vooral de scènes met speciale visuele effecten in voorzien van de nodige drive in de achterste geluidskanalen, waarmee de spanning nog wat wordt opgedreven. De dialoog zit netjes vooraan gefilterd, en de soundtrack van Thomas Newman klinkt doordringend. Uiteraard zijn de vele "oude" audiofragmenten, zoals een fragmentje uit een oude Fred Astaire-film, op band gezet met het nodige gekraak en onvolkomenheden, zoals het in realiteit betaamt.

EXTRA'S
Ik haal voor de gelegenheid nog eventjes de tekst terug boven die collega Serge anno 2000 schreef over het bonusmateriaal:
"Vanwege de lengte van de film bleef er op het schijfje bijna geen ruimte meer vrij om uitgebreide extra's te plaatsen, en dat is een beetje jammer natuurlijk. Wie wil er nu niet luisteren naar een audio commentaar van Frank Darabont, of kijken naar een uitgebreide documentaire? Warner doet nog een poging met een bioscooptrailer en een korte documentaire Walking The Mile met interviews (10 min.), maar echt onder de indruk raken we hier niet van. Een DVD-18 of een bijkomende tweede schijf met daarop de extra's had wel voor een mooie box kunnen zorgen, maar het heeft niet mogen zijn."



Wel, Serges gebeden (en die van alle anderen die zaten te wachten op een ultieme versie) zijn verhoord, zij het dat het geen DVD-18 is geworden maar 2 DVD-9's, wat essentieel nog beter is. Enkel de menu's van disc 1 zijn van animatie voorzien, zodanig dat de kijker op disc 2 zonder al te veel plichtplegingen naar het vervolg van de film van kijken. Parallel met de film over de twee discs loopt er een commentaartrack van regisseur Frank Darabont mee, die nochtans had gezworen zulks nooit te doen, omdat hij net als Steven Spielberg de magie van de film intact wil houden. Darabont heeft echter hopen interessante dingen te vertellen: trivia over hoe hij Michael Clarke Duncan in de film nóg groter heeft doen lijken dan hij al was, hoe hij een muis heeft getraind, maar ook meer algemene elementen, zoals de keuze van de muziek, de grote moeite die hij zich heeft getroost om het tijdskader authentiek te laten schijnen, en diens meer. Hij is ook niet te beroerd om de crew die het commentaar op aan het nemen is voor te stellen, en even iets na te vragen bij de dvd-producenten. Al bij al één van de beter commentaartracks die we recent hebben mogen horen.

Nog op disc 1 staan twee verwijderde scènes, "Bitterbuck's Family Says Goodbye" (1 min.) en "Coffey's Prayer" (2 min.), desgewenst te spelen met commentaar van Frank Darabont, maar gesneuveld omwille van tijds-issues. Vermoedelijk zullen er dus nog wel meer geknipte scènes voorhanden zijn geweest, want die paar minuten maken volgens ons nu toch ook de zaak niet, maar Darabont heeft deze twee er voor de extra's uitgepikt omwille van de goeie acteermomenten. Vervolgens vinden we de screentest van Michael Clarke Duncan (8 min.) terug, alsook een make-uptest van Tom Hanks (5 min.), die oorspronkelijk ook de oudere versie van zichzelf zou spelen, maar dit concept werkt langs geen kanten - Hanks ziet eruit als een creatuur uit een Rob Zombie-film - en uiteindelijk werd er voor die rol toch maar een andere acteur aan boord gehesen. Misschien toch wel een verstandige beslissing. Naast de trailer vinden we ook een teaser terug, samen met een bijna 7 minuten durende mini-documentaire over waarom deze teaser uiteindelijk niet gebruikt werd.



Disc twee start met de documentaire "Walking The Mile: The Making Of The Green Mile", die al op de 1-disc versie terug te vinden was, maar nu is uitgebreid van 10 naar ongeveer 25 minuten. Het is een redelijk promotioneel aandoende vanalles-in-één documentaire, met stukjes interview met Frank Darabont, Stephen King, en verschillende acteurs en crewleden. Niet dadelijk de meest originele documentaire in zijn soort, maar toch wel al bij al een deftig overzicht dat een goed beeld van de film neerzet.

Maar dan volgt de zesdelige documentaire "Miracles And Mystery: Creating The Green Mile", met een speelduur van maar liefst 103 minuten. De documentaire is een recente, briljante retrospective documentaire over de film, waarin niet alleen elk aspect ervan aan bod komt, maar waarin ook literaire academici het boek en de film kaderen in het werk van King. Onvermijdelijk wordt er hier en daar wel eens hetzelfde in gezegd als op Darabonts commentaartrack, maar het is een messcherpe en kritische analyse van de film en zijn unieke atmosfeer, met bijdragen over de schepping van het tijdskader, de zoektocht naar en locatie, de acting coach van Michael Clarke Duncan, archiefbeelden van de eerste lezing van het script, de speciale effecten, een terugblik door de acteurs en een hoop commentaren van Stephen King-kenners. Enige puntje van kritiek is dat deze documentaire zowat stijf staat van de spoilers, en we het bekijken ervan vóór de film zelf echt niet kunnen aanraden.

CONCLUSIE
The Green Mile is een absolute must, die bewijst dat er in Hollywood toch nog steeds films worden gemaakt die niet schadelijk voor het menselijk verstand zijn. De 1-discversie wordt door deze nieuwe speciale editie genadeloos afgetroefd op technisch vlak, en de extra's, vooral dan de lange documentaire op de tweede disc en het audiocommentaar van Frank Darabont, tillen het geheel beslist tot op het niveau van een top-dvd.