FILM
Bijna een halve eeuw na zijn debuut- en doorbraakfilm 12 Angry Men keert regisseur Sidney Lumet terug naar de rechtbank met Find Me Guilty, ditmaal met een minder indrukwekkend resultaat. Gebaseerd op het langste misdaadproces uit de judiciële geschiedenis van de Verenigde Staten raakt de film nochtans interessante thema’s aan, en lijkt de protagonist gemaakt om het witte doek onveilig te maken. Een reeks spijtige creatieve beslissingen en een grandioos miscaste Vin Diesel in de hoofdrol zetten echter een stevige domper op de prent. Meest onrustwekkend is de regie van Lumet, die op zijn 83ste nog steeds overloopt van enthousiasme, maar langzaam ten prooi lijkt te vallen aan filmische dementie.

Begin jaren tachtig deed een rechtszaak tegen twintig leden van de New Jersey maffia heel wat stof opwaaien. De openbare aanklager had gehoopt de zaak snel af te handelen, maar dat liep even anders. Bijna twee volle jaren sleepte het proces aan, het kostte handenvol geld en naarmate de maanden vorderden, leek een vrijspraak steeds waarschijnlijker. Een van de factoren in het unieke verloop van dit proces was Jackie DiNorscio, een maffialid dat dertig jaar uitzat wegens drugshandel en – er van uitgaande dat hij toch niets te verliezen had – ervoor koos zichzelf te verdedigen. Zijn humoristische interpellaties, ongewone getuigenverhoren en beperkte kennis van het rechtssysteem deden de zaak ontaarden in een circus dat met rechtspraak nog weinig te maken had. Find Me Guilty zet DiNorscio neer als een typische filmheld – met een ongeziene loyaliteit t.o.v. zijn maffiavrienden – die als een sympathieke rebel het establishment durft aan te pakken en daarbij de maatschappij een lesje in nederigheid geeft.



Dat standpunt, hoewel logisch vanuit het standpunt van een schrijver, is de eerste fatale fout van de film. Was Jackie DiNorscio een sympathieke slechterik? Ongetwijfeld. En de filmgeschiedenis ligt bezaaid met schurken die we niettemin een warm hart toedragen. Maar in dit verhaal, in deze plot, klopt het plaatje niet. Dat ligt niet enkel aan de barslechte vertolking van Vin Diesel, maar ook aan de wijze waarop het personage in het scenario geconcipieerd werd. Het karakter is een te groot cliché, een typische 'spaghettivreter' annex familieman annex lid van de georganiseerde misdaad. Met Michael Corleone voelen we mee omdat hij zich aan de maffia wil onttrekken, maar er door lot opnieuw wordt in gesleurd. Hannibal Lecter is sympathiek omdat hij vertrouweling en privépsychiater van Clarice Starling is. Jackie DiNorscio heeft geen kwaliteiten die herkenning oproepen. Hij probeert enkel zijn vel en dat van zijn medebeklaagden te redden. Om empathie op te wekken bij de kijker is dat niet voldoende.

Bovendien maken de cineast en scenarist gebruik van transcripten van het echte proces, zogezegd om de geloofwaardigheid op te vijzelen. Ze bereiken hiermee juist het tegengestelde effect. De waarheid is ongelooflijker dan fictie, luidt het gezegde, en op film wordt dat ongelooflijke nog eens extra uitvergroot. Het is niet omdat iets waar gebeurd is, of woord voor woord uit de mond van de bestaande personages is gekomen, dat je het als kijker ook slikt. Na een tijdje worden de grappen en grollen van DiNorscio trouwens eentonig en saai, iets wat Lumet en co blijkbaar ontgaat, aangezien ze de prent maar laten aanslepen. Het feit dat de filmmakers de frivoliteit die voor dergelijk project broodnodig is nooit vinden, bereikt alvast één, ongetwijfeld ongewenst, doel: het kijkpubliek weet hoe het voor de jury moet zijn geweest om twee jaar lang iedere dag naar de rechtszaal te komen. Want Find Me Guilty duurt dan wel maar twee uur, soms voelt het aan als twee jaar.

Het miscasten van Vin Diesel als Jackie DiNorscio is een volgende nagel in de doodskist van de film. Diesel is te jong voor de rol, verwart een stereotiepe performance met acteren, en ziet er door toedoen van een potsierlijke pruik ook nog eens belachelijk uit. Begrijp me niet verkeerd, ik vermoed dat er wel degelijk een goede acteur in de actieheld verborgen zit - Saving Private Ryan en Pitch Black wezen daar al op – maar hier gaat hij onverbiddelijk de dieperik in. Zijn wanprestatie straalt af op een aantal andere castleden. De meestal betrouwbare Linus Roach zet zijn eerste slechte rol in jaren neer als de openbare aanklager, en Annabella Sciorra waant zich op een sollicitatie voor The Sopranos. Anderzijds is Ron Silver een goede rechter, en steelt Peter Dinklage de show met een ingetogen vertolking als advocaat.

Dit is Sidney Lumets 43ste film, en hoe hard het heilig vuur ook nog brandt in hem, zijn toptijd ligt ver achter hem. Het moet van The Verdict (1982) geleden zijn dat hij nog eens een absolute topper afleverde, en met Find Me Guilty bereikt hij een nadir in zijn carrière. Het gevoel is compleet weg in zijn regie, waardoor zijn eenvoudige, efficiënte stijl uitgehold wordt tot veredeld Movie Of The Weekmateriaal. Onverdroten blijft de man zijn agenda vullen met nieuwe projecten – dit jaar komt Before The Devil Knows You’re Dead uit – maar misschien moet hij toch maar eens aan een pensioen denken. Want als hij prenten blijft afleveren van het niveau van Find Me Guilty, zou dat een jammerlijke smet op zijn blinkend blazoen zijn.



BEELD EN GELUID
Find Me Guilty ziet er prima uit op dvd. De contrasten zijn goed, het kleurenpalet komt uit de verf zoals bedoeld door de cineast, de print is vlekkeloos en helder. Voor het geluid laat Universal de keuze tussen drie tracks, die onderling niet zo veel van elkaar verschillen. Het DTS-spoor is feitelijk een overbodige additie, omdat het weinig wezenlijks toevoegt aan de dialoogcentrische Dolby 5.1-track. Voor mensen zonder een home cinemaset-up is er een oerdegelijk stereospoor voorhanden.

EXTRA'S
De Trailer (2 min.) verkoopt Find Me Guilty iets te sensationeel, als je bedenkt hoe de uiteindelijke film er uitziet. Een slome Featurette (3 min.) hermonteert vervolgens deze trailer met talking heads. Wie hoopt uit Interviews (35 min.) met cast en crew nieuwe inzichten over het filmproces op te doen komt bedrogen uit, want veel meer dat nietszeggende EPK-monologen laten de acteurs en regisseur zich niet ontvallen. Ook de B-Roll (11 min.) toont te weinig hoe een legende als Lumet op de set een film kneedt.

CONCLUSIE
Find Me Guilty is de 43ste speelfilm van Sidney Lumet, maar kan niet eens bij de veertig beste werken van de auteur geklasseerd worden. Het is een prent die mank loopt qua timing, toon en casting, een misrekening van formaat voor de cineast. Beeld en geluid klinken en ogen prima, terwijl de bonussectie aardig gevuld is, maar helaas met nogal holle extra's.