FILM
We bevinden ons aan het begin van de 19e eeuw: wanneer soldaat D'Hubert van zijn oversten de opdracht krijgt om de licht ontvlambare luitenant Feraud een aanmaning te bezorgen voor het uitvechten van een clandestien duel, voelt deze laatste zich in zijn eer gekrenkt. Hij daagt de boodschapper ter plekke uit tot een duel. Tot zijn scha en schande verliest hij van zijn mindere. Wat begint als een onbelangrijk incident groeit al snel uit tot een hartstochtelijke vijandschap die langer dan vijftien jaren standhoudt. Gedurende die periode doet Feraud alles om zijn geschonden ego in ere te herstellen en dat van zijn overwinnaar te breken. Tijdens de Napoleontische oorlog blijkt plotseling dat Feraud aan het hoofd staat van het regiment waarin D'Hubert als soldaat opereert. D'Hubert tracht de vijandschap op te heffen in het licht van de barre oorlogsomstandigheden. Nadat hij het leven van zijn overste redt, richt hij zich tot hem als vriend. Maar het heeft geen zin; de koppige Feraud weigert de vijandschap achter zich te laten voor hij zijn eerzucht heeft bevredigd. Hij tracht dit te doen op de vooravond van het einde van een tijdperk, één waarin ridderlijke eer en status het hoogste goed waren.

Bij het bekijken van deze dvd is er iets wat nagenoeg onmiddellijk opvalt: The Duellists, Ridley Scott's allereerste langspeelfilm die in 1977 de prijs voor het beste debuut won op het filmfestival van Cannes, werd gemaakt in het kielzog van Barry Lyndon, Kubricks meesterwerk uit 1975. Dit wordt reeds duidelijk na het bekijken van de allereerste scènes. Dit hoeft niet noodzakelijkerwijs nadelig te zijn voor de uiteindelijke filmervaring, maar het zorgt er toch voor dat een vergelijking zich aan de toeschouwer opdringt. Er zijn dus heel wat in het oog springende overeenkomsten tussen beide films. Ten eerste is er de mooie fotografie van Frank Tidy die, net als de fotografie van John Alcott in Barry Lyndon, gebruik maakt van natuurlijke lichtbronnen, schilderachtige composities en het voor Kubrick's film zo typerende binnenvallende zonlicht in de binnenshots.

Ten tweede zijn er de zoom-outs die spaarzamer worden aangewend dan in Barry Lyndon, maar minstens even oogverblindend zijn en overeenkomsten vertonen qua compositie en soms zelfs qua inhoud. Zo lijkt het shot waarin D'Hubert in een badkuip ligt, temidden van de pracht en praal van een rijkelijk gedecoreerde kamer, verdacht veel op die waarin Lady Lyndon in een gelijkaardige badkuip ligt. Wie weet dat The Duellists slechts twee jaar later in de zalen verscheen dan Kubricks film, kan nog maar moeilijk om de schaamteloze gelijkenissen heen. Alsof Scott beseft dat hij peddelt in het vaarwater van de grote Kubrick, alsof hij het zelfs niet eens wenst te verbergen, voert hij actrice Gay Hamilton, die in Barry Lyndon de rol van Nora Brady vertolkt, op als vrouw van luitenant Feraud (Harvey Keitel).

Nu, is The Duellists ondanks zijn iets te vlijtige geplagieer een goede film geworden? Het antwoord klinkt als datgene wat men bij vele imitaties te horen krijgt: Goed? Jazeker. Uitstekend? Neen. Daarvoor bevat de film teveel slordigheden en is de regie van Scott iets te banaal. De twee hoofdacteurs zijn bovendien niet echt goed gecast. Het Napoleontische kostuum staat Harvey Keitel als gegoten, zijn fysiek past met andere woorden uitstekend bij het personage, maar zijn Amerikaanse tongval verraadt zijn New Yorkse herkomst. Hetzelfde kan gezegd worden van antagonist Keith Carradine. Het helpt ook niet dat de twee hoofdacteurs de enigen zijn met dit Amerikaanse accent, de rest van de cast bestaat immers uit Britten. Hierdoor wordt het gevoel van een foute casting nog verder uitvergroot.

Maar zoals reeds gezegd: The Duellists is ook zeker geen slechte film. Scott slaagt er immers in een spanningsboog te creëren ondanks het uitermate eenvoudige basisgegeven: twee antagonisten die zich, tegen de achtergrond van de Napoleontische oorlogen, en voortgedreven door een grenzeloze eerzucht, af en toe aan een Duel wagen. Dat is zeker een verdienstelijke prestatie, en het verheft The Duellists boven de gemiddelde kostuumfilm. Maar een tweede Barry Lyndon is het niet geworden. Daarvoor is Scott's beeldregie niet uniek genoeg, ja, zelfs een beetje banaal. Waar Kubrick iedere scène tot een quasi statisch schilderijtje omtovert en de montage dientengevolge tot een absoluut minimum herleidt, blijft Scott een ietwat banale Hollywoodstijl hanteren, met shots en tegenshots, veel bewegende camera's en dramatische perspectieven, waardoor zijn film stilistisch minder strak aanvoelt dan die van Kubrick.

In het kort komt het hierop neer: The Duellists is een mooie, aangename, maar tegelijkertijd ietwat banale film. Geen absolute hoogvlieger dus, maar zeker ook geen laagvlieger. Hij verdient in ieder geval meer aandacht dan bij zijn release, waarbij hij in een oplage van slechts zeven kopieën werd verspreid.

BEELD EN GELUID
The Duellists staat op een dubbellaags schijfje en werd in een aspect ratio van 1.78:1 anamorf gecodeerd. De beeldkwaliteit is over het algemeen bevredigend zonder meer. Filmgrain is gedurende de hele speelduur lichtjes aanwezig, maar nooit storend. Op het contrastniveau is niets aan te merken: donkere tinten zijn solide, de vele clair-obscur effecten komen goed tot hun recht. Ook de kleuren zijn oogverblindend mooi en doen de prachtige fotografie alle eer aan. Gezien de leeftijd van deze niet gerestaureerde film is de beeldkwaliteit goed, doch niet van referentieniveau. Voor de dvd release werd een nieuwe Dolby Digital 5.1 mix aangemaakt die bijzonder mooi en ruimtelijk klinkt. Over de gehele speelduur worden de meeste luidsprekers aangesproken. De vele omgevingsgeluiden en de muziek verruimen het klankbeeld van wat gemakkelijk een tweedimensionale luisterervaring had kunnen zijn.

EXTRA'S
Op deze "Special Collector’s Edition" (zijn er dan andere edities beschikbaar?) staan enkele interessante en minder interessante extra's. Naast de obligate trailer vinden we een audiocommentaar van regisseur Scott, enkele storyboards, een geïsoleerde muziektrack met commentaar van componist Howard Blake, een interview met Scott, en de allereerste kortfilm die hij ooit maakte: Boy And Bicycle. Het zijn vooral de laatste twee extra's die dit schijfje zijn meerwaarde geven. In het interview komen we veel te weten over de strijd die Scott moest leveren om zijn debuutfilm gemaakt te krijgen, worden ons anekdotes verteld van op de set, krijgen we meer inzicht in de casting, en wordt duidelijk hoe het fantastische eindshot werd gefilmd. De allereerste kortfilm van Scott is vooral interessant voor wie wil zien welke weg de regisseur op artistiek vlak heeft afgelegd. Boy And Bicyle zelf is veel te lang en begint al te vervelen voor de helft van zijn duurtijd om is.

CONCLUSIE
The Duellists, Ridley Scott's eerste langspeelfilm, is een mooie, spannende, en narratief eenvoudige film, die misschien iets te banaal is geregisseerd om tot de absolute top te behoren. Toch verdient hij meer aandacht dan bij zijn release en mag geen enkele fan van Scott hem links laten liggen. Op technisch vlak is deze dvd patent afgewerkt, met een goede beeld - en geluidskwaliteit.