FILM
Hoewel John Ford vooral naam maakte als regisseur van oer-Amerikaanse westerns, is het niet zo raar hem als creatieve kracht te zien opduiken bij Mogambo, een prent die zich afspeelt in het hart van Afrika. Er zijn immers lyrische en visuele parallellen te trekken tussen de rotsige woestijnen van de Midwest en de uitgestrekte savannes en oerwouden van het Zwarte Continent. Het feit dat met Clark Gable een eigengereide jager met karakterfouten de hoofdrol speelt, lijkt de these te bevestigen dat Ford met Mogambo gewoon een western wilde maken in Afrika. Niettemin is de prent een van de minst typische exploten van de grote cineast. Het contrast tussen de weidse omgeving en het isolement van de protagonist wordt namelijk nauwelijks uitgespeeld. In de plaats komt een ongeloofwaardige driehoeksrelatie tussen Gable, Ava Gardner en Grace Kelly.

Gable vertolkt Victor Marswell, een man die zijn brood verdient met het vangen van Afrikaanse dieren en die door te verkopen aan circussen en dierentuinen. Wanneer hij onverwachts het bezoek krijgt van de voluptueuze Honey Bear Kelly (Gardner) is hij niet te beroerd om op haar avances in te gaan en haar enkele dagen later weer wandelen te sturen. Honey Bears boot krijgt echter problemen, waardoor ze al snel weer terug aan Victors deur staat. De jager heeft zijn romantische focus inmiddels echter verlegd naar Linda Nordley, echtgenote van een antropoloog die wil dat Victor hem naar een nest gorilla’s loodst. Op de tocht naar de afgelegen plek ontstaat de driehoeksrelatie die de prent domineert.



Het leidt weinig twijfel dat de productie van Mogambo geïnspireerd is door het grote kritische en publieke succes van The African Queen twee jaar eerder. Studio MGM bracht cast en crew over naar Afrika om – in weerwil van het gebruik van backlots waarvoor de studio bekend stond – een zo realistisch mogelijk portret te schetsen van het continent. Mooie beelden zijn er inderdaad in overvloed in de prent: van kleurrijke zonsondergangen over adembenemende watervallen tot schitterende fauna en flora. Een van de cameramannen was overigens Freddie Young die later de fotografie voor de epische David Leanfilms zou verzorgen. Diverse scènes worden door John Ford bovendien zo treffend in beeld gebracht dat ze net zo goed uit een van zijn betere westerns konden komen. Maar ze verhullen niet dat de plot weinig meer te bieden heeft dan een gemiddeld stuiversromannetje. De psychologische diepgang waarvoor de cineast geroemd wordt, blijft hier dan ook afwezig. Ook de karakters van de nevencast dragen in tegenstelling tot die in zijn meesterwerken weinig bij. Het verhaal doorloopt bovendien de standaardroutines die je in een driehoeksrelatie mag verwachten en houdt die relatie dan nog bijzonder braaf, waardoor de prent na 55 jaar erg gedateerd is.

Gelukkig zijn er nog de acteurs om de voorspelbaarheid wat te temperen. Clark Gable doet wat hij is blijven doen sinds Gone with the Wind, een variatie spelen op Rhett Butler, maar dan zonder veel venijn. Dat maakt zijn vertolking niet slecht, maar in vergelijking met het soortgelijke personage dat Humphrey Bogart speelde in The African Queen valt hij toch te licht uit. Ava Gardner daarentegen zet een van de beste vertolkingen van haar carrière neer. Ze kreeg zelfs een Oscarnominatie – haar enige – voor de vurige passie en de sensuele charme waarmee ze Honey Bear op het scherm brengt. In haar derde film overtuigt ook Grace Kelly, die Linda Nordley enigszins atypisch portretteert als een onzelfzekere, reactionaire vrouw, wachtend op een man die haar kan doen openbloeien. De rest van de cast trekt zich goed uit de slag, maar krijgt van het scenario te weinig middelen in handen om een echte indruk na te laten.

Mogambo mag dan letterlijk ‘groots’ betekenen, de film kan je met die lofbetuiging niet overladen. Degelijk gemaakt is de prent zeker. Vooral de integratie tussen de documentair geschoten beelden en de fictie-elementen (een gedeelte is overigens toch in de studio opgenomen) maakt de film aangenaam om naar te kijken. Maar Mogambo mist sociale relevantie: in een periode dat de Afrikaanse ontvoogding net begon op te komen, wordt een voorspelbare liefdesplot opgevoerd als drijfveer voor een immer saaier wordende tweede filmhelft en slaagt de prent er niet in om de ‘western in Afrika’ te zijn die hij mits een beter script had kunnen zijn. Vooral dank dus aan het vakmanschap van John Fords crew en de drie hoofdvertolkers voor het drijvende houden van een schip dat al lang op de zeebodem had moeten rusten.



BEELD EN GELUID
Bij momenten oogt het beeld van Mogambo erg goed, met sprankelende kleuren, een prima scherpte en aangename contrasten. Maar in andere scènes ogen de kleuren net vaal, de beelden wazig en is het contrast ontoereikend. Vuiltjes en printbeschadigingen zijn niet afwezig, maar komen in relatief geringe mate voor. Filmgrain is een constante, vooral in de documentaire beelden. Het geluid staat in het oorspronkelijke monoformaat op de schijf en klinkt degelijk zonder meer.

EXTRA’S
De enige extra is een Trailer voor de film die bol staat van de hyperbolen.

CONCLUSIE
Mogambo is niet de grootse film die de titel belooft. Wel is de prent een degelijk Afrika-avontuur met prachtige beelden en een goede cast. Een andere regisseur hadden we dat kunnen vergeven, maar van John Ford verwacht je toch meer. Beeld en geluid zijn middelmatig tot goed, maar de bonussectie is zo goed als leeg.