FILM
Er zijn van die filmprojecten die je je onmogelijk kan voorstellen zonder de betrokkenheid van één bepaalde regisseur, acteur of scenarist. Sweeney Todd: The Demon Barber Of Fleet Street is zo’n project. Wie anders dan gotisch genie Tim Burton zou immers in staat zijn de gelauwerde macabere musical van Stephen Sondheim van de toneelplanken naar het witte doek te vertalen? De regisseur ontdekte de musical tijdens een reis naar Londen in de vroege jaren tachtig en kocht naar eigen zeggen prompt kaartjes voor een dozijn voorstellingen. Een kwarteeuw later is hij een van de interessantste, commercieel succesvolste en dus invloedrijkste regisseurs in Hollywood, waardoor vorig jaar zijn lang gekoesterde droom om Sweeney Todd op celluloid vast te leggen in vervulling ging. Hoewel de prent heel wat adelbrieven kan voorleggen en op meer dan één vlak een absolute voltreffer is, kan je echter niet stellen dat het Burtons ultieme meesterwerk geworden is.

De setting is nochtans perfect voor een Burtonfilm. Vroeg-Victoriaans Londen komt in al zijn dreigende grauwheid tot leven vanaf het moment dat Sweeney Todd voor het eerst in vijftien jaar voet aan wal zet in zijn geboortestad. De barbier verkommerde al die tijd in een strafkolonie. Onterecht, want hij werd het slachtoffer van een duivels complot, gesmeed door de sinistere rechter Turpin, wiens oog op Todds vrouw was gevallen. De echtgenote is inmiddels gestorven en Turpin heeft voogdij over de dochter van haar en de barbier. Sweeney Todd zweert dan ook bloedige wraak bij zijn terugkeer, maar zijn eerste kans om de keel van de rechter door te snijden mislukt. Hij blijft echter niet bij de pakken zitten en breidt zijn vendetta uit tot gans stinkend Londen. Wie voortaan bij hem in de barbierstoel kruipt, verlaat niet levend de kapperszaak. Voor het opruimen van de lijken krijgt Todd vakkundige hulp van de benedenbuurvrouw, Mrs. Lovett. Zij verwerkt Todds slachtoffers tot als zoete broodjes verkopende vleespasteitjes.
Sweeney Todd, dat hondstrouw het script van de toneelmusical volgt, is even bloedig en macaber als bovenstaande synopsis doet vermoeden. Je zou de film zelfs een moderne versie van de aloude Grand Guignoltraditie kunnen noemen: schaamteloos over the top in het bloedvergieten, vaak op de meest exploiterende wijze. Maar de prent is geen goedkoop volksvermaak, geen martelporno met catchy deuntjes. Er is wel degelijk ruimte voor psychologische diepgang en waarachtige emotie in John Logans scenario. Die emotie komt weliswaar minder tot uiting bij de drie protagonisten – Todd, Turpin en Mrs. Lovett hebben nauwelijks tot geen goede kanten – maar des te meer bij de nevencast. Waar de hoofdplot de inherente verdorvenheid van de mens dik in de verf zet, laat een romantische subplot tussen Todds dochter en een jonge matroos een optimistische noot toe. Het evenwicht tussen die twee tegenpolen levert een intrigerende prent op. Ook het constante gebruik van humor – vaak gitzwart, geregeld ook verrassend luchtig, bijna slapstick zelfs – vormt een prachtig contrast met de algehele duisternis waarin de film baadt.

Visueel is Sweeney Todd eveneens een pareltje. Decorbouwer Dante Ferretti won terecht een Oscar voor zijn barokke designs en Colleen Atwood ontwierp fascinerende kostuums voor de cast. Cameraman Dariusz Wolski goochelt bovendien met licht en duisternis. De prent oogt eerder als een exploot van het Duitse expressionisme van de jaren twintig dan als een moderne film. Het zwart, wit en grijs wordt enkel doorbroken door de scharlaken druppels die als fonteinen uit de kelen van Todds slachtoffers spuiten. Bovendien profiteert Sweeney Todd van een uitstekende cast. Burtons vaste hoofdrolspeler Johnny Depp, met een geloofwaardig Brits accent, zet bijvoorbeeld een monsterlijke protagonist neer die niet ver verwijderd is van de getormenteerde maar haast karikaturale Universalmonsters. Helena Bonham Carter is heel wat menselijker als Mrs. Lovett, hoewel ze een oncomfortabele ambiguïteit uitstraalt die de Griekse tragedie van het laatste kwartier treffend voorafschaduwt. Alan Rickman is sinister als altijd als rechter Turpin, maar komt te weinig in de hoofdplot voor om een grootse indruk na te laten. In een nevenrol is Sacha Baron Cohen subliem als een Italiaanse rivaliserende barbier en leveren nieuwkomers Jamie Campbell Bower en Jayne Wisener voortreffelijk werk af, niet enkel qua performance maar ook vocaal. De show wordt echter gestolen door de jonge Edward Sanders. Hij vertolkt Toby, een weesjongen die door Mrs. Lovett in huis gehaald wordt om te helpen in de pasteiwinkel. Als het morele hart van de film laat Sanders’ vertolking van de song Not While I’m Around gegarandeerd een traan over de wang van de kijker rollen.
En toch… ondanks al die lovende voorgaande paragrafen, ondanks al het voortreffelijke werk dat Sweeney Todd te bieden heeft, is dit geen grootse film. De ingrediënten zijn er, maar de soep smaakt soms te zoutloos, soms te pikant en zelden net goed. Dat heeft vooral te maken met het tempo van de film. Wellicht verblind door zijn idolatrie voor de toneelversie, vertikt Burton het namelijk te knippen in de te lange eerste helft. Sommige songs helpen de plot weliswaar vooruit, maar er zijn er evenzeer die de prent qua ritme stokken in de wielen steken. Daardoor voelt Sweeney Todd aan als een wankele brug die zowel ieder moment het ravijn in kan storten als je veilig naar de overkant kan loodsen. Tim Burtons regie is evenmin vrij van blaam. Hij kwijt zich grotendeels prima tot uitstekend van zijn taak, maar kiest te vaak de veilige optie. De opwindende anticipatie van de visueel én sonoor sublieme begingeneriek kan hij nooit echt waarmaken en hij vergaloppeert zich zelfs éénmaal grandioos – vroeg in de film – in een ongepaste supersnelle camerabeweging door de onderbuik van Londen.

Dé bepalende factor in je appreciatie van Sweeney Todd: The Demon Barber Of Fleet Street zal uiteindelijk echter niet de regie, het decor of de prestatie van de acteurs zijn. Neen, alles staat of valt met de wijze waarop je Stephen Sondheims nummers kan smaken. Zijn muzikale score wordt één van de beste ooit genoemd, maar is zo bijzonder, zo afwijkend van de norm dat je een tijdje nodig hebt om aan de stijl te wennen. Vooral het door elkaar verweven van botsende i.p.v. klinkende songs zal niet iedereen aangenaam in de oren klinken. Het moet gezegd: bij een tweede visie klinkt de muziek een stuk beter dan bij een eerste kijkbeurt en kan je de genialiteit van de composities gemakkelijker erkennen, maar Sondheims macabere meesterwerk blijft moeilijk te doorgronden. Wie moeite doet om de etherische schoonheid tussen het bloedvergieten te zoeken, zal echter rijkelijk beloond worden met een film die niet de absolute top is, maar bij iedere nieuwe visie daar wel dichter naar toe kruipt.
 
BEELD EN GELUID
Hoewel negentig procent van de film zich in schemer of duisternis afspeelt, slaagt de beeldtransfer er prima in om contrasten weer te geven. Grauwe tinten domineren het kleurenspectrum maar de zeldzame opflakkeringen van kleur spatten levendig van het scherm. De beelden ogen bovendien haarscherp en krassen of printbeschadigingen zijn niet aanwezig. Dit is dan ook een zo goed als perfecte beeldtransfer. Ook over de soundtrack niets dan goeds. Alle boxen komen ruimschoots aan bod in de muzikale nummers, terwijl de uitmuntende mix een heerlijke macabere sfeer weet te creëren in je thuisbioscoop.

EXTRA’S
In andere landen is een Speciale Editie van de dvd uitgebracht met twee disks en vele extra’s, maar in de Benelux moeten we het stellen met Burton + Depp + Carter = Todd (25 min.), een degelijke making of, maar eentje die je doet verlangen naar meer inzichtelijk bonusmateriaal.

CONCLUSIE
Sweeney Todd: The Demon Barber Of Fleet Street is een Tim Burtonfilm pur sang. Een beter voorbeeld van macaber vertellen zal je niet snel aantreffen, maar de ingenieuze muziek van Stephen Sondheim zal geen spek voor ieders bek zijn. Positief is wel dat de prent, ondanks zijn tekortkomingen, beter wordt bij iedere kijkbeurt. Beeld en geluid halen de perfecte score op deze dvd, maar de enige extra op de schijf is ruim onvoldoende om de honger naar weetjes over de productie te stillen.