FILM
In zijn tweede film spreidt regisseur Erik Van Looy al zijn opmerkelijk professionalisme tentoon dat hem nog eens twee films later tot dé topregisseur in Vlaanderen zou kronen. Professionalisme volstaat echter niet om Shades te redden, want de prent wandelt van het ene cliché naar het andere, bevat enkele lachwekkend karikaturele performances en verwart satire met mislukte politiek incorrecte grappen. Het falen van de film ligt vooral aan de ernst die gedurende de volle 95 minuten komt bovendrijven. In een poging om Shades een kern van realiteit te geven, gaat namelijk alle lichtvoetigheid verloren, zodat de kijker - die ergens wel doorheeft dat satire de boventoon moet voeren, maar die verward wordt door de sérieux op het scherm - de kluts wel moet kwijtraken.

Naar de invloeden die het scenario van Guy Lee Thys voeden, hoeven we niet lang te zoeken: Shades is doorspekt met verschillende referenties naar de zaak Dutroux, die drie jaar voor de release van Shades België in rep en roer zette. De prent handelt over het draaien van een film over een seriemoordenaar, Freddy Lebecq (die op zijn beurt geïnspireerd schijnt door Freddy Horion). Producent Max Vogel heeft hiervoor de vergane glorie Paul S. Sullivan als regisseur kunnen strikken en de jonge, heethoofdige acteur Dylan Cole. Met de vrouwelijke hoofdactrice Michelle Miller deelt de hyperambitieuze Vogel het bed. De opnames verlopen echter niet voorspoedig: Cole krijgt een obsessie over zijn personage en stort zich op de drank, sympathisanten van de slachtoffers eisen de stopzetting van de prent en vanuit zijn cel mengt ook Freddy Lebecq zich in de gang van zaken op de filmset. Al die heisa heeft één voordeel: de media springt als een aasgier op de schandaaltjes en verhoogt zo de belangstelling voor Shades exponentieel.

Aan de goede bedoelingen van de makers zullen we maar niet twijfelen. Oké, je kan argumenteren dat deze film iets te snel uitkwam na de zaak Dutroux om niet een beetje van opportunistische exploitatie te spreken (zeker met provocateur Guy Lee Thys als scenarist), maar de thema's die Shades aansnijdt zijn niettemin universeel en rijp voor parodie. Helaas hebben de makers de prent ondoordacht voorbereid. In plaats van een bijtende satire over een bepaald milieu op het scherm te brengen, kiest men immers voor hyperbolen van genreconventies, in de hoop dat de kijker wel mee zal zijn met de grap. Niets is minder waar. Het uitvergroten van de media als lijkenpikker, van de producent als klootzak pur sang en van advocaten als bloedzuigers, het doet enkel de schouders ophalen. De makers hameren er immers iets in dat de kijker al lang weet. Bijgvolg worden alle personages stereotypes en zijn alle verhaallijnen hopeloos voorspelbaar. Dat de dialogen tenenkrommend slecht zijn, is een rotte kers op een zure taart. De keuze voor Engels als voertaal is bovendien nauwelijks te verdedigen. Helemaal lachwekkend wordt het bijv. als blijkt dat de producent al zijn medewerkers heeft opgedragen continu de taal van Shakespeare te bezigen, zelfs wanneer het een gesprek tussen Vlamingen betreft. Het is ongetwijfeld een van de meest briljante scenaristenvondsten ooit in het logboek van de slechte film.

Een bijkomend probleem is dat Shades geen enkel personage bevat waarmee je als kijker kan meeleven. De cast bestaat namelijk volledig uit klootzakken, egotrippers en bedriegers. Protagonist Max Vogel, met aplomb gespeeld door Gene Bervoets, is daarvan het prototype: hij liegt en bedriegt als was het een edele kunst. Het scenario doet zelfs niet de moeite hem een motief of een vertederende eigenschap te geven: Vogel is de baarlijke duivel die voor niets terugdeinst om zijn doel te bereiken. Mickey Rourke heeft als de regisseur één mooie monoloog over de vergankelijkheid van roem en de wens van een 'three picture deal', maar strompelt voor het overige apathisch door zijn rol. In Dylan Cole, vertolkt door Andrew Howard, zit wél de kiem van een interessant personage, maar de interne strijd die de acteur voert tegen zichzelf wordt nauwelijks uitgebuit door de makers. Mireille Leveque voegt een vleugje waardigheid en introspectie toe aan de prent, maar verdwijnt te vaak op de achtergrond om Shades op te waarderen. Jan Decleir duikt sporadisch op als een weinig intrigerende Freddy Lebecq. Mike Verdrengh is ideaal gecast als een tv-presentator zonder scrupules.

Filmsatire maken is moeilijk, misschien wel het moeilijkste wat er bestaat in de filmbusiness. Daaraan alleen het falen van Shades wijten, zou dus oneerlijk zijn. Nee, het is een opeenstapeling van onvergeeflijke stilistische en structurele fouten die de film de das omdoet. Waarom moet Van Looy zijn liefde voor Michael Manneske kleurfilters bijvoorbeeld zo opvallend etaleren? Waarom is de interactie tussen de filmset en de reële wereld zo geforceerd? Waarom worden in het scenario verschillende ballonnetjes als potentiële conflictsituatie opgelaten om er vervolgens niets mee te doen? En waarom - ik herhaal het want het stoorde mij enorm - wil een film die haast uitsluitend met Vlaams geld gedraaid is zo graag als een doordeweekse Amerikaanse thriller, inclusief Engelse dialogen, overkomen? Shades belichaamt kortom alles wat er fout was aan de Vlaamse film vóór de oprichting van het Vlaams Audiovisueel Fonds: geen visie, geen verhalen, geen originaliteit.

BEELD EN GELUID
De cover maakt melding van een anamorfische 2.35:1-ratio, maar op de schijf staat een niet-anamorfische 1.85:1-ratio geperst. Wat de originele ratio van de prent was, dat weet ik niet en ik kan het ook niet afleiden uit het bekijken van de dvd: geen enkel beeld oogt erg bijgesneden, maar in een handvol scènes zitten de personages wel redelijk tegen de rand van het beeld geplakt. Wél oogt de print niet denderend: de kleuren zijn te fel gesatureerd, grain is geregeld aanwezig en de contrasten laten wat te wensen over. Wie mij zekerheid kan geven over de correcte aspect ratio: geef een seintje, dan kan ik eventueel de score voor het beeld nog aanpassen. De soundtrack klinkt degelijk, maar mist dynamiek.

EXTRA'S
Veel extra's bevat deze schijf (die feitelijk een rerelease is van een zes jaar oude disk) niet. Naast de Trailer (1 min.) is er enkel een weinig inzichtelijke Making of (20 min.).

CONCLUSIE
Shades is een film die het bekijken vooral waard is omdat de slechtheid van het scenario en de ongeloofwaarigheid van de personages gezien moet worden om het te geloven. De prent oogt professioneel, maar beschouw dat vooral niet als een compliment. Beeld en geluid scoren respectievelijk ondermaats en degelijk. De extra's zijn weinig entertainend.