FILM
De BBC-reeks Merlin geeft een compleet andere insteek aan de klassieke Arthurlegende. In de plaats van een oude wijze magiër met een baard, zoals het cliché noopt, zien we in deze reeks Merlin (Colin Morgan) als jonge snaak in dienst treden van de troonopvolger, kroonprins Arthur (Bradley James). Arthur is een hauteine snob die niet echt gemaakt schijnt te zijn voor het koningschap. Bovendien is het gebruik van de magische kracht waarmee hij van nature uit begiftigd is nogal gecompliceerd, want koning Uther Pendragon (Anthony Head), de vader van Arthur en koning van Camelot, heeft het gebruik van magie in zijn koninkrijk verboden op straffe des doods. Merlin wordt echter door een draak (John Hurt), de laatste in zijn soort en één van de weinige overlevenden van de oude magiërs, voorbereid op zijn lotsbestemming: Arthur aan de macht brengen en het evenwicht met de magie in het land terug herstellen.

Alle elementen uit de Arthurmythe komen in deze reeks systematisch aan bod, alhoewel Monmouth, Malory en White, de voornaamste Arthurbiografen, grotendeels overboord worden gegooid; de iets alternatieve uitwerking waarbij de relatie tussen de hoofdrolspelers een beetje anders dan anders wordt uitgetekend, doet de serie recht. Zo is het personage van Gwenhwyfar (Angel Coulby) geen dame van adel maar een nederige kamernierster, dochter van de smid, die in dienst is van Uthers pleegdochter Morgana (Katie McGrath), en is er van een relatie met Arthur geen sprake, integendeel lijkt er een onuitgesproken chemie te zijn tussen haar en Merlin. Het zwaard Excalibur en ridder Lancelot komen maar in één aflevering aan bod, en van de Ronde Tafel, de Heilige Graal of ridder Parsifal is er nog geen sprake, wat ruimte maakt om nieuwe paden te bewandelen, en ruimte biedt om aan de verhalen een vervolg te breien. Wat misschien nog de meest drastische verandering tegenover het bronmateriaal is, is dat Arthur en Merlin in deze reeks nagenoeg leeftijdgenoten zijn, en daarom vaak als tegenspelers tegen elkaar kunnen worden uitgespeeld. De reeks past in de nieuwe traditie van de BBC om op zaterdagavond sciencefiction of fantasy te serveren voor een breed doelpubliek, en past hierbij onder meer in het rijtje van de Doctor Who-revamp en de nieuwe Robin Hood-bewerking. De reeks is misschien wat zwart-wit uitgelijnd wat betreft de verdeling tussen helden en schurken, maar mee omdat het acteerniveau op peil blijft, is Merlin goed bekijkbaar, en vooral gaan de afleveringen telkens tegen een stevig tempo vooruit.




AFLEVERINGEN
1. The Dragon's Call
Wanneer Merlin, de nieuwe assistent van lijfarts Gaius (Richard Wilson), in Camelot arriveert, leert hij al snel dat hij zijn magische gaven beter voor zichzelf houdt, want Uther Pendragon (Anthony Head) heeft toverkunst in zijn koninkrijk op straffe des doods verboden. De moeder van een terechtgestelde tovenaar heeft wraak gezworen en dreigt ermee de zoon van de koning, Arthur (Bradley James) te vermoorden. Merlin heeft al eerder hardhandig met de suffige stijfkop Arthur kennisgemaakt, en dat hij zich mag verheugen op de post van nieuwe kamernier is niet echt iets waar noch de ene, noch de andere gelukkig mee is.

2. Valiant
Tijdens een toernooi op Camelot mogen de beste ridders, waaronder Arthur, zich bewijzen en trachten een goudschat met duizend goudstukken in de wacht te slepen. Een zekere ridder Valiant (Will Mellor) heeft zich echter een middeltje toegeëigend om de wedstrijd wat meer in zijn voordeel te laten verlopen: hij beschikt over een magisch schild waarin drie slangen huizen die zijn tegenstanders dodelijk kunnen verwonden. Merlin is hier getuige van en hij meldt het aan Arthur. Die heeft echter moeite om zijn beschuldigingen zonder bewijs voor het hof hard te maken, en hij wordt er integendeel zelf van beschuldigd een mal excuus te hebben bedacht om zich uit het toernooi terug te trekken.

3. The Mark Of Nimueh
Tovenares Nimueh (Michelle Ruan) heeft het water van Camelot vergiftigd door een demon in de bron te laten huizen. Uther vermoedt dat er magie in het spel is en hij laat Camelot ondersteboven keren, waarbij Merlin ternauwernood zijn magisch boek kan verbergen. Ook Gwenhwyfers vader is door de plaag aangetast; Merlin gebruikt zijn magische krachten om hem te genezen, maar daardoor lijkt het of Gwen magie heeft gebruikt, en ze wordt in de cel gegooid.

4. The Poisoned Chalice
Camelot staat op het punt een vredesverdrag te sluiten met Mercia. De prins van Mercia, Bayard (Clive Russell), heeft als verzoeningsgeschenk twee bekers meegebracht. Merlin krijgt van één van de bedienden van Bayard een tip dat de beker gif bevat, en hij kan ternauwernood Arthur verhinderen om te drinken. Om te bewijzen dat hij niet heeft gelogen moet Merlin echter zelf van de beker drinken, en hij wordt er zwaar ziek van. Tegen het rechtstreekse bevel van zijn vader in gaat Arthur op zoek naar een zeldzaam plantje dat zijn dienaar zou kunnen genezen.

5. Lancelot
Merlin wordt in het bos ternauwernood gered van een griffioen door de dappere Lancelot (Santiago Cabrera). Die wil maar wat graag in het leger van Camelot dienen, maar hij kan geen adelbrief voorleggen, want hij is maar een gewone horige. Merlin besluit om zijn schuld af te betalen door hem een - weliswaar goede - namaakbrief te geven, maar het bedrog komt uit. De griffioen is intussen begonnen met gewone burgers aan te vallen, en Lancelot krijgt de kans van zijn leven om te bewijzen wat hij waard is. Een magisch wezen als een griffioen kan echter alleen maar verslagen worden met andere magie.

6. A Remedy To Cure All Ills
Morgana valt ziek te bed met een onverklaarbare ontsteking van de hersenen. Gauis' medische zorgen schijnen niet te volstaan, maar een heler met een verminkt gelaat, Edwin (Julian Rhind-Tutt) biedt zich aan om Morgana te genezen. Merlin en hij ontdekken van elkaar dat ze magiërs zijn, en Edwin bepleit samenwerking om hun gaven ten dienste van het goede te stellen. Edwin kan Morgana genezen, maar begint kort daarna te machineren om Gaius uit de stoel van lijfarts van de koning te wippen voor zijn eigen voordeel. Gaius heeft echter intussen ontdekt waar de mysterieuze genezer vandaan komt, en als het waar is wat hij denkt, is koning Uthers leven in gevaar.




7. The Gates Of Avalon
Arthur redt een reizend koppel, de bejaarde Aulfric (Kenneth Cranham) en zijn niet onknappe dochter Sophia (Holliday Grainger) van rovers. Arthurs gevoelens voor Sophia zijn méér dan van voorbijgaande aard, en niemand zou er een moer om geven, ware het niet dat Morgana angstige visioenen krijgt waarin ze ziet hoe Arthur door Sophia verdronken wordt. Ze kan er echter niet mee naar koning Uther stappen zonder zelf beschuldigd te worden van hekserij, maar Aulfric en Sophia blijken wel degelijk Sidhes te zijn, tot sterfelijkheid verbannen onsterfelijken die, om terug te kunnen keren naar het rijk van Avalon, een mensenoffer moeten brengen. Liefst één van koninklijken bloede.

8. The Beginning Of The End
Een druïde wordt met zijn zoon betrapt binnen de muren van Camelot. De vader wordt gevangengenomen en terechtgesteld, maar het jongetje (Asa Butterfield) blijft onvindbaar. Hij heeft zich in de kamers van Morgana verstopt, en hoopt zo asiel te krijgen. Uther heeft namelijk in niet mis te verstane bewoordingen bevelen gegeven wat er met het jongetje moet gebeuren als hij gevangen wordt. Morgana betrekt Merlin en Arthur in een geheim plan om de jongen buiten de muren te smokkelen, maar de Draak waarschuwt Merlin dat hij beter zijn medewerking aan dat plan niét verleent en de andere kant op kijkt.

9. Excalibur
Een zwarte roofridder (Rick Englishj/Christopher Fairbank) daagt op op de kroningsceremonie waarop Arthur tot prins van Camelot wordt gekroond. Al wie de handschoen tegen hem opneemt, gaat er onverbiddellijk aan tijdens een duel. Gaius ontdekt dat de ridder Uthers schoonbroer is, die met behulp van Nimueh terug uit het graf is opgestaan om de dood van zijn zuster Ygraine te wreken. Zijn einddoel is Arthur; Merlin gaat bij de Draak te rade en die helpt hem een zwaard, Excalibur, te smeden waar zelfs de doden mee kunnen sterven. De Draak laat Merlin zweren dat Arthur, en niemand anders, het zwaard mag hanteren. Uther neemt echter onverwacht de plaats van Arthur in het duel in.

10. The Moment Of Truth
Merlins geboortedorp wordt aangevallen door een roofridder, Kanen (Alexander Siddig), en Merlins moeder Hunith (Caroline Faber) komt de hulp afsmeken van koning Uther. Die wil echter niet ingrijpen omdat het dorp in een ander koninkrijk ligt, en daardoor een politiek gevoelig onderwerp is. Merlin besluit dan maar alleen af te reizen, maar Morgana, Wgen en Arthur besluiten al snel mee te reizen. Eén van de dorpelingen, William (Joe Dempsie), vraagt aan Merlin om zijn magische krachten te gebruiken bij de verdediging. Als Merlin die echter zou openbaren, zou Arthur te weten komen dat hij een magiër is.

11. The Labyrinth Of Gedref
Arthur heeft tijdens de jacht een eenhoorn gedood. Bad move, want Camelot wordt kort hierop geteisterd door een tegenvallende oogst en waterschaarste. De ongrijpbare magiër Anhora (Frank Finlay) voorspelt dat slechts het tot een goed einde brengen van een reeks opdrachten door Arthur, de vloek van de eenhoorn kan opofferen. Uiteindelijk belandt Arthur als laatste proef in het Labyrinth van Gedref, waar hij een nobele act van zelfopoffering moet ten berde brengen, wil hij Merlins leven en dat van de inwoners van Camelot redden.

12. To Kill The King
Gwens vader, de smid Tom (David Durham), wordt door de schimmige magiër Tauren (Cal Macaninch) gevraagd om een blok lood te smelten, die hij dan omzet in goud om zo soldaten te kunnen betalen die het op het leven van Uther voorzien hebben. De samenzwering is echter uitgelekt, en Tauren kan ontsnappen maar Tom wordt gearresteerd en terechtgesteld, mee door een mislukte ontsnappingspoging van Morgana. Die heeft nog een appeltje te schillen met Zijne Majesteit omwille van de verdachte omstandigheden waarin haar vader is overleden. Speelt ze nu onder één hoedje met Tauren om de koning te doden, of juist niet? En weet ze het zelf wel?

13. Le Morte D'Arthur
Arthur wordt gebeten door het Queestebeest, een creatuur van de oude magie. De grote draak zegt Merlin dat alleen oude magie Arthur kan redden. Hiervoor moet hij te rade gaan bij Nimueh, die een priesteres van de oude magie is. Nimueh kan Arthurs lot terugdraaien, maar de prijs van de oude magie is een leven voor een leven. Merlin is bereid het zijne op te offeren voor zijn heer, maar de oude magie kiest zijn eigen weg, en de prijs die Merlin moet betalen is een stuk duurder dan dat.




BEELD EN GELUID
Merlin staat op dvd in een kwaliteit conform recentere tv-uitgaven, maar nu we al een tijdje Blu-ray gewoon zijn, vallen de korreligheid, de niet echt heel vibrante kleuren en vooral de wazigheid van de specialle effecten wel wat op. Echt op onvolkomenheden als compressie-artefacts heb ik deze release van Universal niet kunnen betrappen, en het in Frankrijk geschoten geheel komt sfeervol goed tot zijn recht: met name de buitenopnames zien er goed uit. De enige geluidstrack is een Dolby Surround 2.0-track die toch nog altijd te prefereren is boven opgepompte unwrapped 5.1-tracks die Britse reeksen al eens plegen te ontsieren. De dialogen zijn helder, d'r zit genoeg stereoeffect in de speciale effecten, en zowel in hoge als in lage tonen valt deze release voor een simpele TV-serie goed te genieten.

EXTRA'S
Niets. Crap, want de UK-versie komt met een paar mooie featurettes en audiocommentaren voor de dag.




CONCLUSIE
Het eerste seizoen van Merlin smaakte alvast naar meer, en de reeks staat intussen op mijn to watch-lijst.