Meerkats (Nederlands: stokstaartjes) zijn kleine roofdieren die leven in de Kalahari-woestijn in zuidelijk Afrika. Ze zijn bruin of grijs met strepen, wegen maximum een kilo, zijn tussen 25 en 35 cm groot en leven ruim 10 jaar. Ze voeden zich met insecten (vliegen, schorpioenen, wormen, etc.), zijn zeer sociaal en leven in groepen van max. 30 dieren in de ondergrondse tunnels van de grondeekhoorn waarmee ze het terrein vaak delen. Ze worden stokstaartjes genoemd omdat bij de jonge exemplaren de staart meestal omhoog staat tijdens het lopen en rennen. Hun meest opvallende kwaliteit is de mogelijkheid om rechtop te staan zoals mensen, wat ze als kleine schepsels heel goed van pas komt om te speuren naar vijanden die hun leefgebied binnendringen. Met hun lieve snoetjes en hun zwartomrande oogjes zien ze er heel bevallig en ongevaarlijk uit en in zuidelijk Afrika worden ze vaak als huisdier gehouden.

 

Voortbouwend op het succes van Earth Ride (en niet Earth, zoals de cover vermeldt) streek regisseur James Honeyborne voor een periode van zes maanden in de Kalahari-woestijn neer om het doen en laten van een familie stokstaartjes te volgen vanaf de geboorte van de jongen in het begin van de zomer. Omdat The Meerkats in eerste instantie een film voor jonge kinderen is, verzon de regisseur een makkelijk te volgen verhaal over de jonge Kolo, één van de vijf pups van de nieuwe worp. Jonge stokstaartjes zijn blind en worden gedurende drie maanden gezoogd. In die periode zijn ze zeer kwetsbaar. Een derde van de jongen valt ten prooi aan roofdieren, waarbij vooral de arend een gevreesde vijand is. ’s Nachts liggen ze meters diep onder de grond en worden er beschermd en warm gehouden door hun ouders, oudere broers, tantes en ooms, maar overdag, als de volwassen dieren foerageren, blijven de jonge dieren alleen in de buurt van het nest onder toezicht van een ouder dier, meestal een broertje of zusje uit een eerdere worp. Die heeft z’n handen vol met de speelzieke pups die nauwelijks oog hebben voor de gevaren van de openvlakte en het dier staat dan ook bijna de hele dag op de uitkijk bij temperaturen die in de hoogzomer makkelijk tot 60 graden en meer oplopen. Bij gevaar maken ze een fluitsignaal en dan gaan de stokpaardjes in het zand graven in de hoop een stofwolk te veroorzaken waardoor de indringer afgeleid wordt. Bij echt groot gevaar zal de wachter blaffen als een hese hond en zet de hele troep het op een lopen richting nest.

 

Kolo, hoofdpersonage uit The Meerkats, komt een paar weken na zijn geboorte voor het eerst aan de oppervlakte. Al die tijd heeft hij in het pikdonker geleefd; nu ziet hij voor het eerst zijn familieleden. Nieuwsgierig naar wat er zich op de vlakte afspeelt dwaalt hij op een middag op z’n eentje af en volgt een schildpad op zoek naar voedsel. Voor hij het goed en wel beseft is hij elk gevoel van richting kwijt en raakt in paniek. Gelukkig is hij niet te ver afgedwaald zodat zijn oudere broer die de wacht houdt bij de rest van de jongen zijn hulpkreten oppikt. Hij moet kiezen: bij de vier andere kleintjes blijven of z’n jongere broer redden. Maar in de natuur blijft geen misstap ongestraft en dus moet er een prijs worden betaald voor de redding van Kolo.

 

 

De jonge stokstaartjes worden in het begin van het regenseizoen geboren, een periode van relatieve overvloed in de Kalahari-woestijn, maar dié zomer blijven de onweders op een afstand. Het voedsel wordt schaars en moet worden gedeeld met heel veel andere hongerige dieren. Voor de familie van Kolo dreigt hongersnood en breekt een harde tijd aan. De jongen zijn nu oud genoeg om de volwassen dieren te vergezellen en samen trekken ze het hoge gras in om zoek naar eetbare knollen en wortels. Maar in het hoge gras wordt het uitzicht belemmerd en zijn predators nog moeilijker te herkennen van ongevaarlijke medebewoners dan op de vlakte. De wachters hebben de handen vol terwijl de rest van de volwassen dieren naar eten speurt en de jongen leert hoe ze hun eigen kostje kunnen bemachtigen. Bovendien krijgen de stokstaartjes concurrentie van een naburige familie op zoek naar nieuwe foerageerterreinen. Het komt tot een bloedig gevecht waarbij de onervaren Kolo niet onderdoet voor de oudere dieren. Tijdens de eindstrijd raakt hij afgezonderd van z’n troep en moet op de vlucht slaan. Opnieuw verdwaalt hij en komt in het leefgebied van een groep leeuwen terecht en in slechte tijden slaan die zelfs een schrale prooi als een uitgehongerd stokstaartje niet af. Voor Kolo is het nu echt een kwestie van erop of eronder…

 

 

Het maken van een natuurfilm is geen sinecure en van eentje met een verhaallijn al helemaal niet. L’Ours (1988) van Jean-Jacques Annaud was destijds een indrukwekkende en geslaagde bioscoopfilm met een beertje in de hoofdrol, maar ook Pride (2004) van John Dower over een leeuwenjong kon destijds op onze goedkeuring rekenen, evenals March Of The Penguins (2005) van Luc Jacquet, ondanks het belabberd commentaar van Urbanus in de Nederlandse versie. Met The Meerkats bewijst regisseur John Honeyborne dat het genre nog springlevend is en dat ook minder bekende dieren in aanmerking komen voor een dergelijke productie. De stokstaartjes danken hun populariteit aan hun hoge aaibaarheidsfactor en hun herkenbare menselijke trekjes: ze staan op hun achterste poten, ze kijken naar links en rechts zoals voetganger aan een zebrapad en ze koesteren hun jongen: ze aaien en omarmen ze en vertroetelen ze zoals onze eigen moeders doen. Het speelt allemaal een rol in de toegankelijkheid en vooral jonge kinderen zullen hun ogen uitkijken, want deze montage van echte opnamen in de Kalahari-woestijn en nagespeelde scènes (o.a. met leeuwen, een arend, een slang en een schildpad) is van begin tot einde visueel zeer aantrekkelijk en vooral spannend, want wie wil er nu zijn lievelingsdiertje zien verdwijnen in de klauwen van een arend of de buik van een sissende cobraslang?

 

 

Volwassen die met hun kroost meekijken, zullen vooral geboeid worden door de opnamen van de slapende stokstaartjes in hun hol diep onder de grond: authentieke grijsblauwachtige fragmenten waarin een blik gegund wordt op het sociale leven van de diertjes. Maar ook de confrontatie van jonge stokstaartjes met een cobra die hun nest is binnengedrongen is spannend in beeld gebracht, evenals de scène waarin Kolo op de vlucht slaat voor een leeuw die zowaar het hol begint uit te graven en waarbij de camera in het nest staat wanneer het dier toeslaat. Het is vaak verrassend goed gemaakt en voor kinderen is het beslist even spannend als Sneeuwwitje of Nemo en gezien kinderen en dieren sowieso een speciale band hebben, kan The Meerkats niet fout gaan. Voor de Engelse versie heeft de maker een beroep kunnen doen op Paul Newman zaliger voor het commentaar. Diens rustige en aangename vertelstijl is een streling voor het oor. Columnist en televisiepresentator Jac. Goderie verzorgt de Nederlandse versie. Hij spreekt een beschaafd en niet verloederd Standaardnederlands dat ook Vlaamse kindjes probleemloos zullen verstaan van Oostende tot Genk. Hij biedt een uitstekend alternatief voor de Vlaams-Brabantse hebdegijdagezien-variant waarmee we in de voorbije jaren vaak zijn geplaagd.

De beeldkwaliteit van het materiaal is uitstekend. Met minder neemt BBC Films geen vrede. Het 2:35.1-formaat biedt de kijker een adembenemend uitzicht op het prachtige landschap van zandbergen, rotsformaties en savannes van de Kalahari-woestijn. Het kleurenpalet wordt uiteraard gedomineerd door het geel, oranje, beige en bruin van het zand en de verdroogde grassen. Na de regens verschijnt er hier en daar een groene tint en in de nachtelijke scènes nemen grijs en blauw het kleurenpalet voor hun rekening. De transfer is vrij van ongerechtigheden en als het beeld niet helemaal scherp is, dan is dat het gevolg van de ruime panoramische vergezichten en van de trillende lucht boven een gloedhete zandbodem. De soundtrack is veelzijdig: het South Africa Gospel Choir verzorgt een rustig tintelende, charmante en welluidende muziekscore in de trant van Ladysmith Black Mambazo met een zijïge orkestratie. Maar de meeste aandacht gaat natuurlijk naar de duizenden geluiden van de natuur: het fluiten, blaffen en grommen van de stokstaartjes, het gekwetter van de vogels, het gebrul van de leeuwen, het sissen van de cobra, het kauwen van de giraffen en het gekraak van brekende takken hoog in de bomen. De commentaar stem zit in het midden, de geluiden van de natuur in de surround.

Een aantal Andere Trailers uit de Homescreen-catalogus voor andere natuurfilms.

Mocht u zelf tussen 6 en 12 jaar oud zijn, dan stond The Meerkats beslist op uw verlanglijstje voor de volgende verjaardag of de komende feestdagen. Het verhaal over Kolo en zijn familie die in barre en gevaarlijke omstandigheden proberen te overleven in de Kalahari-woestijn in zuidelijk Afrika is onderhouden en spannend en tegelijk verrassend en origineel met adembenemend beeldmateriaal en af en toe een cliffhanger om de aandacht van de allerjongsten gaande te houden. Het is een film die ze telkens opnieuw zullen willen zien en beslist niet alleen zij.

 

PS.: Het Nederlandse woord ‘meerkatten’ slaat op een geslacht van smalneusapen dat o.a. in de buurt van Gibraltar voorkomt.