De 52-jarige professor David Lurie (John Malkovich) verliest z’n baan als docent romantische poëzie aan de universiteit van Kaapstad na een uit de hand gelopen affaire met een studente uit z’n klas. De ouders van Melanie Isaacs beschuldigen hem van verkrachting en het bestuur verwijt hem machtsmisbruik en fraude. Lurie bekent schuld, maar hij weigert z’n spijt te betonen en dus wordt hij verzocht ontslag te nemen, wat hij ook prompt doet. Z’n omgeving spreekt schande over z’n gedrag en z’n seksvriendinnen vinden dat hij een tijdje uit de buurt moet blijven. Dus besluit David om z’n lesbische dochter te bezoeken op de boerderij die ze met haar vriendin op het Zuid-Afrikaanse platteland heeft gekocht. Ondertussen kan de storm in Kaapstad gaan liggen.
 

 

Lucy Lurie (Jessica Haines) woont in een niet zo aantrekkelijke boerderij waar ze de kost verdient met het kweken van bloemen en waakhonden. Haar vriendin is er een tijd geleden vandoor gegaan en sindsdien woont de jonge vrouw er alleen, met de zwarte Petrus in een nog bouwvalligere schuur aan de andere kant van het erf. Tot grote ergernis van David loopt de zwarte man onaangekondigd bij Lucy aan voor een voetbalmatch op tv en/of een koud biertje uit de koelkast, maar Lucy beweert dat dat een deel van de afspraak is sinds Petrus via een subsidie van de Zuid-Afrikaanse staat mede-eigenaar is geworden van de boerderij en de landerijen. Bovendien heeft ze hem nodig voor haar veiligheid, beweert ze, want nergens is het nog veilig, ook niet op het platteland. Niet zolang nadien wordt de boerderij bij klaarlichte dag overvallen door drie jonge zwarten, net op het moment dat Petrus voor een paar dagen naar de stad is vertrokken. Lucy wordt door het drietal verkracht en David in het toilet met spiritus overgoten en in de fik gestoken. Hij houdt er tweedegraads brandwonden aan over aan hoofd en handen. Lucy meldt het voorval bij de politie, maar ze dient geen klacht in. David vindt het vreemd dat hun zwarte beschermheer net nu niet in de buurt was, maar Lucy maant hem de zaak te vergeten. Een paar weken later zijn ze samen te gast op een feestje bij Petrus en z’n nieuwe vrouw ter ere van de subsidie voor hun nieuwe huis en daar herkent Lucy één van haar verkrachters…
 

 

Disgrace, naar een roman van J.M. Coetzee en de tweede film van de Amerikaanse acteur/regisseur Steve Jacobs, is een ambitieuze en spannende film over de manier waarop mannen met vrouwen omgaan in Zuid-Afrika. Het scenario is heel ingenieus gecomponeerd en valt op een prachtige manier uiteen in twee delen waarin de problematiek vanuit het standpunt van de man (David) en nadien vanuit de positie van de vrouw (Lucy) wordt bekeken. Wat op het eerste gezicht twee verkrachtingen zijn zonder enig verband, zullen uiteindelijk symptomen zijn van een gelijksoortige mentaliteit in totaal verschillende sociale en maatschappelijke milieus. In de loop van de film lijkt het er even op alsof de makers vooral streng zijn voor de zwarten vanuit een schijnbaar revanchistische houding tegenover het leed veroorzaakt onder het voormalige Apartheids-regime, doch naderhand zal blijken dat de omstandigheden verschillen, maar daarom de consequenties nog niet.

 

David Lurie is zich daarvan niet bewust op het moment dat zijn dochter wordt verkracht. Pas in de loop van hun confrontaties over de feiten wordt het hem duidelijk dat hij net zo min als haar zwarte belagers rekening heeft gehouden met de gevolgen voor het slachtoffer. Zijn niet alle mannen zo?, is het verwijt van Lucy aan alle mannen die misbruik maken van hun positie of hun macht om zich toe te eigenen wat ze uit vrije wil van de ander niet kunnen krijgen. Dat ze zich desondanks neerlegt bij de situatie en haar lot accepteert, dat kan David moeilijk aanvaarden, omdat ze hem dierbaar is, omdat ze zijn dochter is, maar was Melanie Isaacs ook niet iemands dochter en heeft zij haar lot ook niet moeten accepteren?
 

 

Het prachtige Zuid-Afrikaanse landschap krijgt van regisseur Steve Jacobs en bevoorrechte plaats in Disgrace, zij het dat de bloedmooie en immense leegte vooral ook gevaar uitstraalt, want in een land waar de politie zich nog nauwelijks op straat waagt en vooral geen problemen zoekt met rondtrekkende bendes, is niemand nog z’n leven zeker. Het land is dan misschien wel democratischer geworden, de veiligheid is er in gelijke mate afgenomen, een situatie waarbij iedereen zich neer schijnt te leggen, ook Lucy, want dat is de prijs die ze wil betalen om te kunnen blijven. Nieuwkomer Jessica Haines – in Zuid-Afrika bekend van tv-series – speelt de rol op een geloofwaardige en innemende manier en ze weet de toeschouwer moeiteloos te winnen voor haar personage, een realistische tegelijk sterke jonge vrouw die heeft leren leven met de tekortkomingen van haar land. Dé ster van de film is evenwel John Malkovich als David Lurie, een fysiek en psychisch zware rol die hij probleemloos gestalte geeft en tot een goed einde brengt. Op het Zuid-Afrikaanse platteland wordt z’n personage een spiegel voorgehouden en de ommezwaai die de grootsteedse professor in een paar maanden moet maken, doet niet alleen geestelijk en lichamelijk pijn, het is ook een louteringsproces en wie anders dan John Malkovich komt in aanmerking voor een dergelijke uitputtende en frustrerende rol? Grandioos wat de man in Disgrace doet!
 

Disgrace is tijdens de herfst en de winter in Kaapstad en op de West-Kaap gedraaid en baadt tenminste gedeeltelijk in fel zonlicht met gebleekte tinten. Dat de temperaturen soms net boven het vriespunt lagen is aan het beeldmateriaal niet te merken: de hemel is immer blauw en op de schrale veldjes valt het niet op dat de natuur ingeslapen is. De panoramische scènes zijn in elk geval vroeger op het seizoen ingeblikt, want de bloemenoogst staat er prachtig bij in tinten van geel en roze tot lichtbruin en grijs voor de boerderij en het omliggende terrein. De interieurs – warm en met diepe donkere kleuren – zijn in Sydney, Australië, opgenomen en contrasteren fel met de scènes op het platteland. De print is vrij van ongerechtigheden, met een goed zwartniveau en een goede detaillering. Componist Antony Partos (Walk On Water, 2004) levert een aangename soundtrack met een herkenbare melodie die regelmatig voor meerwaarde zorgt zonder de aandacht af te leiden. Heel veel geluidseffecten zitten er niet in Disgrace en de regisseur kiest er voor om de achterste kanalen te gebruiken voor geluiden die buiten het gezichtsveld van de acteurs/toeschouwer tot stand komen, wat een aantal keer voor verrassende effecten zorgt of hoe uit een minimale geluidstrack toch maximaal effect wordt gepuurd.
 

 

De Originele Bioscooptrailer en een niet zo belangwekkende Making-of die vooral de sfeer op de set en tijdens de postproductie in beeld brengt.

 

Disgrace van de Amerikaanse regisseur is een intelligente film die z’n boodschap niet zo maar prijs geeft en die de toeschouwer een hele poos op het verkeerde been zet, want de lichtheid waarmee hoofdpersonage David Lurie tegen het leven aankijkt, krijgt een flinke knauw op het moment dat z’n eigen dochter het slachtoffer wordt van de lichtzinnigheid van vreemden. Een film die boeit van begin tot einde, prachtig gefilmd en goed geacteerd.