FILM
Het lijkt wel alsof er elk jaar een film de revue passeert die met een erg klein budget gedraaid is en die door critici onder lof wordt bedolven als de meest inventieve/angstaanjagende/verrassende film van het jaar. Het is mijn ervaring dat zo'n lowbudgetfilm het vervolgens heel moeilijk heeft om de verwachtingen waar te maken. De hype omtrent een nieuwe ontdekking wordt namelijk zo opgeblazen dat teleurstelling haast een noodzakelijk gevolg is. Gelukkig zijn er ook films die wél hun status als unieke ervaring waarmaken. Monsters bijvoorbeeld, gedraaid voor amper 800.000 dollar en met speciale effecten, gecreëerd op de PC van de cineast, blijkt een van de meest verfrissende uitstapjes in het genre van de sciencefiction in lange tijd.

Nochtans laat de plot in eerste instantie vermoeden dat Monsters louter een goedkoop doorslagje is van een andere onverwachte hit van enkele jaren geleden: District 9. Net als in die film draait het verhaal immers om een buitenaardse aanwezigheid op onze planeet die één specifieke regio inpalmt. Ditmaal geen Zuid-Afrikaanse sloppenwijk, maar het grensgebied tussen Mexico en de Verenigde Staten. Fotoreporter Kaulder wil in het gebied unieke beelden schieten, maar wordt door de baas van zijn agentschap gedwongen om diens dochter Sam - een rebelse meid die zich ook in het gebied bevindt - te begeleiden naar veilig Amerikaans grondgebied. Als het stel de laatste ferry naar de VS mist, is het verplicht door de Verboden Zone te trekken, de plek waar een NASA-sonde zes jaar eerder crashte met buitenaardse stalen aan boord die nieuwe levensvormen de kans moeten geven om zich op aarde te ontwikkelen.

De spanning die gegenereerd wordt door de trektocht door onbekend, potentieel gevaarlijk gebied is een van de grootste troeven van Monsters. Wegens het lage budget kan regisseur Gareth Edwards immers de buitenaardse wezens slechts af en toe tonen, waardoor hij zich doorgaans tot suggestie moet beperken. En, zoals onder meer Alien en Jaws al bewezen, kan dat bijzonder effectief zijn. Hoewel Monsters nooit de sublieme hoogtes bereikt van die twee klassiekers, gebruikt de regisseur wel de correcte filmische trucs om de kijker quasi probleemloos mee te zuigen in het verhaal. Hij zit de protagonisten op de huid, vertelt het verhaal door hun ogen en creëert zo een grote empathie bij de kijker. De suspens is meestal niet zichtbaar, maar wel voelbaar. Want ook al zijn de wezens uit de titel zelden zichtbaar, ook als ze niet op het scherm verschijnen praten de personages erover, wat de mythe (en het mogelijke gevaar) alleeen maar voedt.

Ook de seksuele spanning tussen Kaulder en Sam - potentieel een tenenkrommend voorspelbare gimmick - wordt in de film geloofwaardig behandeld. Scoot McNairy noch Whitney Able zijn bekende namen, maar de acteurs doen een lovenswaardige job om de personages levensecht te maken. McNairys Kaulder is enerzijds het prototype van de reporter die over lijken gaat om het te maken, maar de acteur injecteert het personage ook met een menselijke moraal. Nergens wordt dat duidelijker dan in een scène waarin hij de kans krijgt een meisje te fotograferen dat door een buitenaards wezen is gedood. Persbureaus betalen daar grof geld voor, maar McNairy portretteert Kaulder als iemand die op twee gedachten hinkt over wat te doen. Ables Sam is iets rechtlijniger (een rebel pur sang), maar ze spreidt ook een kwetsbaarheid tentoon die naarmate de film vordert alleen maar treffender wordt. Monsters profiteert eveneens van het feit dat de ondersteunende cast grotendeels bestaat uit Mexicanen zonder acteerervaring, wat het realisme ten goede komt.

Maar wat Monsters boven soortgelijke films laat uittorenen is niet zozeer het verrassende professionalisme van de cineast of de goede cast, zelfs niet de intrigerende subtext waarbij de situatie met de buitenaardse wezens interessante parallellen vertoont met de immigratiepolitiek in Mexico en de VS, het is wel de poëtische kracht die met name in de laatste twintig minuten domineert. Waar sciencefictionfilms zich doorgaans door plot laten drijven, kiest Monsters meer voor een dichterlijke route. Dat manifesteert zich in een focus op sfeer in het eerste uur en in een magisch slot, dat niet alleen het gevaar van de (gigantisch grote) buitenaardse wezens naar boven brengt, maar ook de schoonheid van een wonderlijke levensvorm. De ontdekking van iets nieuws kan je emotioneel zodanig raken dat je er nog dagen van ondersteboven bent. Dat is zeker het geval voor Monsters.

BEELD EN GELUID
Het lijkt niet echt fair om de beeldkwaliteit van een lowbudgetfilm te vergelijken met de transfer van blockbusters. Maar ook al is de print niet de beste die ik dit jaar op dvd zag, de transfer haalt een zeer degelijk niveau. In de donkere scènes is het contrast niet optimaal en ook de scherpte is af en toe een zorgenkind, maar dat verhindert een aangename kijkervaring niet. De soundttrack laat zich eveneens als degelijk omschrijven. De meerwaarde van een 5.1-track is niet altijd duidelijk, maar de achterste kanalen dragen op de cruciale momenten wel bij tot de sfeer van de prent.

EXTRA'S
De enige extra is een Trailer voor de film.

CONCLUSIE
Monsters is een intrigerende kleine film die ondanks beperkte middelen iets nieuws toevoegt aan het genre van de sciencefictionfilm. Niet zozeer het verhaal blijft hangen, maar de poëzie van de beelden in het laatste kwartier die verwondering in de hand werken die al te vaak ontbreekt in buitenaardse spektakels. Beeld en geluid halen een degelijk niveau, maar het ontbreken van een bonussectie is bijzonder jammer.