Sons & Lovers is het hoogtepunt uit het literaire werk van de Engelse schrijver D. H. Lawrence en is in het verleden één keer voor de bioscoop verfilmd (1960) met in de mannelijke hoofdrol Trevor Howard (Gandhi, 1982). Dat er niet meer pogingen zijn ondernomen heeft te maken met de stijl van de roman. D.H. Lawrence kiest nl. in hoofdzaak voor een zgn. monologue intérieur (innerlijke alleenspraak) die moeilijk naar film te vertalen is. Dat regisseur Stephen Whittaker in samenwerking met scenarist Simon Burke toch een poging daartoe doet is lovenswaardig, maar jammer genoeg blijft het resultaat ver verwijderd van Lawrence intenties die bovendien in hoge mate steunen op het voorstellingsvermogen van de lezer om het werk tot leven te brengen.
 

De jonge en goeduitziende Gertrude wordt verliefd op de al even aantrekkelijker mijnwerker Walter Morel uit Eastwood bij Nottingham en aarzelt niet om met hem een huwelijk aan te gaan. Aanvankelijk gaat alles goed, mede omdat de relatie Gertrude seksueel heel veel bevrediging schenkt, maar na verloop van tijd realiseert ze zich dat Walter niet de man is die haar dromen waar kan maken. Hij is vaak dronken, brengt heel veel tijd met z’n vrienden door in de plaatselijke pub en thuis is hij meestal zwijgzaam en nors, om niet te zeggen gewelddadig. Bovendien maakt ook Walters moeder – zij woont in het belendende werkmanshuisje – met kwetsende opmerkingen en kritiek Gertrude het leven moeilijk en haast toevallig ontdekt ze dat Walter hun eigen huisje niet in eigendom heeft zoals hij altijd heeft beweerd, maar het huurt van z’n moeder. Met wat er overblijft van Walters salaris na diens dagelijkse rondjes in de pub probeert Miriam te overleven, wat niet gemakkelijk is met drie kleine kinderen op korte tijd.
 

 

Na verloop van tijd wordt Walter een paria in z’n eigen huis, een lastige schaduw die het samenleven bemoeilijkt en ontregelt, maar die nog wel seksuele beschikbaarheid van z’n echtgenote eist. Van een emotionele band tussen de echtelieden is er evenwel geen sprake meer en de oudste zoon William fungeert steeds meer als surrogaat voor Gertrudes onvervulde dromen. Moeder en zoon zijn zeer close, in die mate dat William als volwassene nauwelijks in staat blijkt om een normale band op te bouwen met vrouwen van zijn eigen leeftijd. Hij wordt uiteindelijk ziek en overlijdt. Vervolgens wordt Williams jongere broer Paul (Rupert Evans) Gertrudes oogappel. Hij heeft artistieke ambities en werkt als klerk in een kousenfabriek waar hij kennismaakt met de aantrekkelijke maar ongelukkig getrouwde feministe Clara Dawnes (Esther Hall) die zich aanbiedt als zijn regelmatige seksmaatje. Daarnaast heeft Paul een oogje op de jonge boerendochter Miriam Leivers die schijnbaar verliefd op hem is, maar die hem seksueel niets te bieden heeft. Ook Paul Morel krijgt het uiteindelijk psychologisch erg moeilijk als gevolg van de emotionele druk die z’n moeder Gertrude op hem uitoefent.
 

 

Sons & Lovers is een intense studie over intermenselijke relaties die beter werkt in het boek dan in deze tv-serie omdat de dialogen als vertaling van de intense monologue intérieur niet dezelfde impact hebben en altijd min of meer houterig blijven klinken. De acteerprestaties zijn acceptabel, maar de tekst laat de hoofdrolspelers weinig artistieke ruimte en bovendien kiest regisseur Stephen Whittaker voor heel veel close-ups die de visuele beleving van dit meer dan drie uur durende drama ernstig hypothekeren. Wat er vooral ontbreekt in deze Sons & Lovers is humor, waardoor de productie een loodzware indruk maakt van begin tot einde, terwijl dat nooit het geval is in D.H. Lawrences grotendeels autobiografische roman.
 

 

Nooit zag u een mijnwerkersdorpje met zulke nette straatjes, fijn afgeborstelde geveltjes en piekfijne interieurs als in Sons & Lovers. Wat een verschil met John Fords How Green Was My Valley (1941) waarin huizen en straten onder een dikke grijze roetlaag bedekt worden als de indrukwekkende schoorstenen van de steenkoolmijn donkere stofwolken de lucht in blazen. Om maar te zeggen dat regisseur Whittaker wellicht nooit een steenkooldorpje bezocht heeft, laat staan zich kan inbeelden in welke moeilijke omstandigheden een vrouw met drie kleine kinderen en een alcoholische echtgenoot kon overleven op het karige loon van een mijnwerker. Het production design suggereert eerder een sobere maar acceptabele levensstandaard en dito levenskwaliteit. Bovendien blijkt Gertrude over voldoende fondsen te beschikken om zichzelf, haar drie kinderen en haar meestal dronken echtgenoot in nette kleinburgerlijke kleren te stoppen en haar kinderen ook na hun twaalfde levensjaar naar school te sturen opdat ze niet zoals hun vader in de mijn eindigen. Het is allemaal heel mooi in beeld gebracht, maar nauwelijks in overeenstemming met de realiteit en dus weinig geloofwaardig.
 

 

Desondanks zijn de acteerprestaties goed van kwaliteit. Sarah Lancashire neemt de rol van Gertrude voor haar rekening en heeft er geen moeite mee om de ontgoocheling van haar personage op effectieve wijze in beeld te brengen. Jammer dat ze zelden of nooit in prettige situaties wordt geplaatst, want van een huisvrouw met drie kinderen verwacht je als kijker toch dat ze af en toe een lichtvoetigere toon aan kan slaan. James Murray (William) en Rupert Evans (Paul) krijgen van de regisseur meer speelruimte en kunnen dan ook veel beter groeien in hun personage. In tegenstelling tot de schijnbaar immer jonge Gertrude (zelfs op haar sterfbed) zien we de schriele jongens uitgroeien tot aantrekkelijke volwassen mannen die bij de vrouwtjes in de smaak vallen, maar wegens freudiaanse remmingen tot geen echte relaties in staat zijn. In navolging van D.H. Lawrence voegt Whittaker nogal wat bed- en seksscènes toe, maar overdaad schaadt en na verloop van tijd gaan ze zelfs vervelen. Esther Hall (als Clara Dawnes, Pauls collega in de kousenfabriek) is een prettige verschijning en een actrice die precies weet hoe ze een rol pittig en aantrekkelijk moet maken. U herkent haar als Lyde uit Rome (2007) en Romey Sullivan uit de tv-serie Queer as Folk (1999-2000). Lindsay Marshal (boerendochter Miriam) ten slotte is door de make-upafdeling wel heel erg toegetakeld, want het truttige en zielige wezentje dat ze in Sons & Lovers gestalte geeft is mijlenver verwijderd van de mondaine en ultraverfijnde Cleopatra uit – opnieuw - Rome (2005-2007). Maar Marshal heeft duidelijk geen problemen met de rol van Miriam en brengt een zeer geslaagde interpretatie.
 

Het beeld is een klein beetje korrelig, maar compressiefoutjes zoals in de Britse release zijn ons niet opgevallen. De kleuren zijn fel en uitbundig in de buitenscènes en eerder ingetogen in de donkere interieurs. De soundtrack van componist Colin Towns is weinig opvallend en heeft een louter ondersteunende functie. De geluidstrack in 2.0 is effectief zonder noemenswaardige uitschieters.

Geen

 

Sons & Lovers van regisseur Stephen Whittaker lost de hoge verwachtingen niet in, maar toegegeven, het autobiografische meesterwerk van D.H. Lawrence verdraagt ook nauwelijks concurrentie. Jammer genoeg hanteert de regisseur een wat ouderwetse regie en is het ook het production design weinig avontuurlijk en realistisch. Het oogt allemaal mooi, maar dat was beslist niet D.H. Lawrences grote bekommernis.