FILM
Terwijl hij pogingen onderneemt om gans Engeland onder zijn heerschappij te krijgen, sluit koning Uther Pendragon (Gabriel Byrne) een pact met zijn aartsvijand, graaf Cornwall (Corin Redgrave). Tijdens het aansluitende feest valt de koning voor Cornwalls vrouw Igrayne (Katrine Boorman), en roept hij de hulp in van de tovenaar Merlijn (Nicol Williamson) om haar te kunnen verleiden. De prijs die hij hiervoor moet betalen is dat hij de uit hun samenzijn geboren zoon, Arthur, aan Merlijn moet overdragen. Bij een kort daarop volgende vechtpartij stoot de stervende Uther het zwaard Excalibur in een steen. Jaren later woont Arthur (Nigel Terry) als schildknaap voor zijn broer Kay (Niall O'Brien) een toernooi bij, waarvan de winnaar de nieuwe koning van Engeland moet worden, en verlegen om een zwaard trekt hij Excalibur bijna terloops uit de steen. De aanwezigen zijn meteen verdeeld in twee kampen: zij die Arthur als koning erkennen, en zij die dat niet doen. Wanneer hij uiteindelijk alle ridders rond zijn Ronde Tafel schaart, is er een beperkte tijd van relatieve rust. De koning huwt met vrouwe Guinevere (Cherie Lunghi), maar hun geluk wordt overschaduwd door Arthur's halfzus Morgana (Helen Mirren), die het onrecht wil wreken dat haar moeder is aangedaan door Uther. Ze wijdt zich aan zwarte kunsten, en vindt al snel een manier om, net als haar moeder, Arthur beet te nemen door een gedaanteverwisseling, en van hem zwanger te worden van een incestueus kind, Mordred (Robert Addie), die uiteindelijk Arthurs ondergang zal betekenen.

Arthurverfilmingen zijn er in alle maten en gewichten: kindersprookjes (The Sword in the Stone), satires (Monty Python and the Holy Grail), moderne adaptaties (The Fisher King), en romantische Hollywood-stroop die alleen de relatie tussen Lancelot en Guinevere belicht (First Knight). Dé ultieme Arthurverfilming is echter nog niet gemaakt - Peter Jackson, are you reading this? - alhoewel deze Excalibur vrij dicht bij het originele Le Morte d'Arthur van Thomas Mallory blijft - het héle verhaal, dat alleen al is het vermelden waard - en daardoor ook, ondanks de relatieve lengte van de film, er nogal een stevig tempo op nahoudt. John Boorman heeft alleszins zijn tijd in dit project gestoken, en daardoor een eerder stijf en Shakespeare-achtig aandoende film afgeleverd, waarbij de soms kleffe dialogen worden afgewisseld met een snuifje gore en een beetje sex. Wat de film leuk maakt is de schare tegenwoordig redelijk bekende acteurs in eerder bescheiden bijrollen; je herkent naast Helen Mirren onder meer Gabriel Byrne, Liam Neeson en zelfs Patrick Stewart. Het acteerwerk van de gehele cast is solide maar weinig bezield, en de veelvuldigheid van de personages werkt ook niet echt het inlevingsvermogen in de hand. Echt saai wordt de film niet, maar een groots opgezette Hollywood-productie met alle toeters en bellen voorhanden is dit spijtig genoeg niet.

BEELD EN GELUID
Voor een al redelijk oude film te zijn, valt de technische kant van deze schijf nog behoorlijk mee. De beeldkwaliteit is aanvaardbaar, maar vooral in de meer donkere scènes ontbreekt het aan detail, en de zwartniveau's zijn niet altijd even diep. Het kleurenpalet is erg levendig en evenwichtig, en de vele natuurscènes komen zeer realistisch over. Noise was niet aanwezig, occasioneel een lichte vorm van wobble wel. Hier en daar is er een klein beetje aliasing te zien, vooral op de metalen wapenuitrustingen. De oudere geluidstrack is opgewaardeerd naar een Dolby Digital 5.1-track, en de geluidseffecten door de achterste kanalen zijn - nogmaals gezien de ouderdom - redelijk goed geslaagd. Vooral de muziekscore wordt door de 5.1-track goed ondersteund.

EXTRA'S
Spijtig genoeg: geen.

CONCLUSIE
Excalibur is niet dé Arthur-verfilming waar iedereen op zat te wachten, maar is een aanvaardbare doch ietwat gedateerde prent.