Tv-scenaristen scheppen er van tijd tot tijd een duivels genoegen in om de kijker zo veel mogelijk te kwellen. Het beste voorbeeld uit de recente geschiedenis is zonder meer de laatste aflevering van de eerste Sherlock-reeks. Daarin leken zowel Holmes, Watson als aartsvijand Moriarty ten dode opgeschreven in een van de beste cliffhangers van de 21ste eeuw. Bijna anderhalf jaar moesten de liefhebbers van de serie - en dat zijn er nogal wat - wachten op de ontknoping. Maar al de agonie was het waard, want de tweede reeks van Sherlock, die de avonturen van de Britse detective naar het heden verplaatst, blijkt even verrassend, kwalitatief en verslavend als de eerste. Ook ditmaal krijgen we slechts drie afleveringen van 90 minuten, maar die vormen samen waarschijnlijk de beste 4,5 uur die je dit jaar voor de televisie zal doorbrengen.

De eerste episode, A Scandal In Belgravia, zorgt eerst voor een spannende ontknoping van de eerder aangehaalde cliffhanger en gaat vervolgens over naar een internationale spionageplot waarin compromitterende foto's van een lid van de koninklijke familie de hoofdrol spelen. De aflevering, een clevere update van de Holmes-klassieker A Scandal In Bohemia, is meteen de meest geslaagde van het hele tweede seizoen. Niet alleen krijgt Holmes ampele kansen om zijn intellect te tonen, ook bevat de episode de meest geslaagde en gniffelend amusante interactie tussen de speurder en dokter Watson. Die laatste is er namelijk van overtuigd dat de gedachtegang van Holmes gecompromitteerd wordt door zijn sluimerende verliefdheid op Irene Adler, die in deze incarnatie een dubbelspion met sm-trekjes is. De aflevering straalt charmante Britsheid op zijn best uit en doet je reikhalzend uitkijken naar het vervolg van het seizoen.

Dat maakt het des te spijtiger dat de onvermijdelijke adaptatie van het bekendste Holmes-verhaal de minst overtuigende aflevering van allemaal is. Dat men in The Hounds Of Baskerville de actie verplaatst van het bruisende Londen naar het landelijke Dartmoor is een eerste pijnpunt. In de Victoriaanse setting leidde dat nog tot een zekere macabere sfeer, maar die gaat verloren in de update. Ook de aanpassingen aan de plot, die nu chemische legerexperimenten als mogelijke oorzaak van de duivelse honden van de titel opvoert, zijn behoorlijk knullig. Een andere aanpassing - het vergroten van de rol van Holmes, die in de oorspronkelijke roman nauwelijks aanwezig is - valt te begrijpen maar is daarom niet noodzakelijk geslaagd. Niettemin bevat de aflevering enkele scènes die je haren ten berge doen rijzen, met name wanneer de aartsrationalist Holmes de mogelijkheid van een bovennatuurlijke hond serieus lijkt te nemen.

De derde en laatste aflevering van het tweede seizoen voert ons terug naar Londen. In The Reichenbach Fall doet James Moriarty er alles aan om de aandacht van Holmes te trekken, tot en met de diefstal van de Britse kroonjuwelen toe. Maar het plan van de 'Napoleon van de misdaad' is perverser dan Holmes ooit had durven bevroeden, want het blijkt Moriartys doel te zijn om Holmes' reputatie finaal naar de verdoemenis te helpen. En daar slaagt hij zowaar in: heel Groot-Brittannië komt, op basis van schijnbaar niet te vervalsen feiten, tot de conclusie dat de speurder helemaal geen superbrein heeft maar het publiek cynisch bespeelt met tal van trucjes. Zelfs Watson is er niet meer zeker van dat zijn goede vriend de persoon is die hij steeds beweerde te zijn. Het laatste halfuur bouwt vol suspense op naar een tragische climax die een krop in de keel van iedere kijker laat ontstaan. En uiteraard is daar weer die, voor Holmes-liefhebbers weliswaar niet onverwachte cliffhanger, die ervoor zorgt dat deze episode nog in het hoofd blijft spoken tot het derde seizoen op de buis komt.

Een blik vol superlatieven open trekken volstaat nauwelijks om te beschrijven hoe goed ook dit tweede seizoen van Sherlock is. De makers hebben in de eerste plaats enorm veel respect voor de oorspronkelijke schrijfsels van Arthur Conan Doyle, maar ze gaan ook bijzonder vernuftig om met het adapteren van de Victoriaanse setting naar het Londen van het derde millennium. Ze zijn er zich bovendien steeds van bewust dat ook de kijker die niets van Holmes kent geamuseerd dient te worden en halen daarom alle filmische trucs uit de kast, van smsjes die in beeld verschijnen tot gemakkelijk citeerbare dialogen en een montage die geen seconde verspilt. Kers op de taart zijn de vertolkingen van Benedict Cumberbatch als Sherlock Holmes en Martin Freeman als dokter Watson: zij halen de menselijkheid naar boven in personages die niet gemakkelijk te doorgronden zijn.

Het is al vaker gezegd dat we leven in een gouden tijd voor tv-series. Elk jaar staat er wel een nieuwe uitdager op om de eretitel van 'reeks van het decennium' op te eisen. Als we het decennium bekijken dat begon in 2010, lijkt de winnaar in die categorie echter nu al bekend te zijn. Om de grote speurder zelf te parafraseren: als je al het onmogelijke hebt uitgesloten, moet wat overblijft, hoe onwaarschijnlijk ook, de waarheid zijn. In dit geval is die waarheid dat een al bij al behoorlijk klassieke Britse reeks, gebaseerd op meer dan 100 jaar oude, voor iedereen bekende verhalen, de meest verfrissende, verrassende en - jawel - beste tv-serie van het moment is.

BEELD EN GELUID
De beeldkwaliteit van dit tweede seizoen is gewoonweg subliem. De helderheid springt het meest in het oog, maar ook de scherpte en de zwartniveaus scheren hoge toppen. Omdat in de reeks duistere scènes voortdurend afgewisseld worden met heldere sequenties is ook een coherent contrast nodig: deze transfer laat op dat vlak geen steken vallen. De 5.1-soundtrack heeft misschien niet altijd een duidelijke meerwaarde voor een serie die het vooral van de dialogen moet hebben, maar wanneer de achterste boxen worden aangesproken, met name in The Hounds of Baskerville, klinkt Sherlock toch net dat beetje beter.

EXTRA'S
De enige extra is de making-of Sherlock Uncovered (19 min.) die cast en crew aan het woord laat over de uitdagingen van het tweede seizoen en tevens beelden van de opnameperiode bevat. De audiocommentaren die op de box staan aangekondigd, staan helaas niet op de disks.

CONCLUSIE
Het tweede seizoen van Sherlock geeft eens te meer een fascinerende moderne spin aan een klassiek detectiveverhaal. De verhaallijnen houden je voortdurend op het puntje van je stoel, de acteurs zijn allemaal klasbakken en de crew levert een quasi perfect gepolijste prestatie af. Dit is zonder meer de beste tv-serie van het moment. Beeld en geluid halen bovendien een erg hoog niveau. Wel is het jammer dat in de bonussectie de audiocommentaren die in onder meer Groot-Brittannië en de VS wel op de disks staan ontbreken op de Benelux-release.