Hobson's Choice maakt deel uit van de David Lean Centenary Collection, waarin ook alle andere films uit de Britse periode van de cineast zijn opgenomen: In Which We Serve, This Happy Breed, Blithe Spirit, Brief Encounter, Great Expectations, Oliver Twist, The Passionate Friends, Madeleine en The Sound Barrier.

FILM
De laatste film die David Lean in Groot-Brittannië maakte alvorens aan de lokroep van Hollywood en de epische historische drama's gehoor te geven, is feitelijk emblematisch voor zijn hele Britse periode. Hobson's Choice schetst immers een idyllisch beeld van Engeland, wordt bevolkt door karakters die 'bigger than life' zijn en vindt nagenoeg probleemloos het juiste evenwicht tussen komedie, drama en boodschap. Het is wellicht ook de grappigste film die Lean ooit draaide: de gevatte oneliners en de gniffelende interacties tussen de personages volgen elkaar tegen ijltempo op. In Groot-Brittannië geniet Hobson's Choice een stevige reputatie, maar in de rest van de wereld is de prent zo goed als vergeten. Jammer, want David Lean sluit zijn Britse periode meer dan waardig af met deze amusante zedenles.

De Hobson uit de titel is een succesvolle schoenhandelaar in het laat-19de-eeuwse Salford in het noorden van Engeland. Terwijl zijn drie dochters en enkele vaklieden zijn zaak draaiende houden, vertoeft Hobson het grootste gedeelte van zijn tijd in de plaatstelijke pub. Op een dag krijgt de man het in zijn hoofd om zijn dochters nooit uit te huwelijken: de bruidsschat die daarvoor betaald moet worden, steekt hij liever in eigen zak. Hobsons dochters zijn het daar echter niet mee eens en om haar vader een hak te zetten, schaakt de oudste, Maggie, de simpele schoenlapper Willie Mossop. Hobson kan het niet verkroppen dat Maggie met analfabeet Willie trouwt en zijn zorgen vergroten nog als alledrie de dochters belsuiten het huis uit te gaan en hun vader alleen achter te laten om de zaak te runnen. Hobson ziet maar één mogelijkheid om met de situatie om te gaan: zich meer dan ooit in de alcohol storten.
 
Na een reeks films die goede ideeën bevatten maar nooit volledig tot ontbolstering kwamen, levert David Lean met Hobson's Choice eindelijk nog eens een prent af die van begin tot einde een glimlach op de lippen tovert. Binnen het beperkte aantal locaties (de film bevat hoop en al een vijfftal belangrijke sets) toont de cineast zich eens te meer een meester in het filmen in benauwde, beknellende decors. De beperkte beweegruimte voor de camera dwingt hem immers om met intrigerende shots op de proppen te komen die zo goed mogelijk de emoties van de personages versterken. Het is een kwaliteit die in Leans epische oeuvre de komende decennia schromelijk onderbenut zou blijven, maar die hier een laatste keer de kijker in vervoering brengt. Het design van de film houdt dan weer het midden tussen een getrouwe weergave van laat-19de-eeuws Noord-Engeland en een tijdloze weergave van alles wat we als Brits beschouwen: van beregende keisteenstraten tot somptueuze dameskledij en gentlemen die keurig in het pak zitten.

Lean en de rest van de mensen achter de schermen creëren dan wel een innemend visueel universum in Hobson's Choice, maar het zijn de personages en de acteurs die de prent memorabele maken. Charles Laughton is ideaal gecast als Hobson, een man die zich meer dronken dan nuchter door het leven sleept en wiens ideeën over vrouw en maatschappij eerder aansluiten bij de middeleeuwen dan de 19de eeuw. Laughtons vertolking past in de rijke Britse vaudevilletraditie - en gaat bijgevolg meer dan eens 'over the top', met name in een scène waarin hij beschonken in een openstaande graankelder tuimelt - maar past perfect bij het knipogende sfeertje dat de prent voor ogen heeft. Ook John Mills is gedurende een groot deel van de film een karaikatuur van een simpele schoenlapper, maar in het laatste halfuur evolueert hij op aandoenlijke wijze tot een geloofwaardige selfmade man. De hand die hem gidst bij deze evolutie is die van Maggie Hobson, van alle sterke vrouwen in Leans Britse oeuvre (en dat zijn er nogal wat) zonder meer de allersterkste. Zoals vertolkt door Brenda De Banzie steelt het personage de show: dit is een vrouw die altijd de teugels in handen heeft en die nooit laat vieren. Het contrast met de andere Hobson-zussen, die maar al te graag vastgeroest blijven zitten in het Victoriaanse verhaal van een vrouw die in de eerste plaats een mannelijke kostwinner moet vinden, zorgt voor enkele van de beste stukken in de film, onder meer door de knappe vertolkingen van Daphne Anderson en een erg jonge Prunelle Scales (die later Basil Fawltys vrouw zou vertolken in Fawlty Towers).

Net zoals Hobson in deze film noodgedwongen afscheid neemt van een tijdsgeest, is Hobson's Choice voor de kijker ook een afscheid van David Lean als cineast van intieme, kleinschalige drama's. Na deze prent ging hij in zee met Hollywood-producenten en -acteurs en begint zijn veelgelauwerde periode van epische histerische drama's, vaak ook met kleinschalig menselijk drama als de motor van het verhaal, maar tegen een grootschalige achtergrond. Het is vooral die laatste David Lean die nog steeds filmmakers inspireert om de lat hoger te leggen. Maar geef mij maar zijn Britse periode, waarin de cineast veel meer variatie legde en die op het vlak van thema's, acteerprestaties en visueel spektakel meer dan de evenknie is van zijn epische oeuvre. Een film als Hobson's Choice zou Lean nooit meer draaien in zijn carrière. En ook al legde de verschuiving naar widescreen, kleur en oorlogsverhalen hem geen windeieren (twee Oscars), de échte filmfan hunkert nog steeds naar de sfeervolle zwart-witfilms van zijn Britse periode.

BEELD EN GELUID
De meest recente film uit de David Lean Centenary Collection oogt ook het best van alle films (10) op dvd. Het beeld is meestal erg scherp, de contrasten halen een hoog niveau en ook op de zwartlevels is weinig aan te merken. Een zekere hoeveelheid grain blijft aanwezig in enkele scènes, maar dat draagt net bij tot de charme van de prent. Ook de soundtrack klinkt beter dan eender welk ander audiospoor uit de gerestaureerde collectie. Waarschijnlijk is dit een gevolg van het feit dat de hele film in de studio is opgenomen en er dus extra aandacht kon gaan naar heldere dialogen.

EXTRA'S
De bonussectie bevat louter een Fotogalerij.

CONCLUSIE
Met het amusante en uitstekend geacteerde Hobson's Choice zet David Lean een knap punt achter de Britse periode van zijn loopbaan als cineast. Dit is een kleinschalig en niet bepaald vernieuwend verhaal, maar zowel de mensen voor als achter de schermen leggen zoveel métier in hun bijdrage dat de kijker zich met plezier twee uurtjes op de sofa neervlijt. Beeld en geluid profiteren optimaal van een goede restauratie door het Brits Film Instituut. De bonussectie is helaas amper gevuld.