FILM
Een van de eerste tips die regisseurs-in-spe te horen krijgen van hun docenten aan de filmschool is: "werk nooit met beesten, dieren of water". Wellicht was Benh Zeitlin afwezig op de dag dat de studenten dit ingepeperd kregen, want in zijn eerste speelfilm doet de amper dertigjarige cineast precies dat. Beasts of the Southern Wild speelt zich namelijk af in The Bathtub, een gebied buiten de dijken van een grote stad, waar overstromingen schering en inslag zijn. Ondanks de barre leefomstandigheden weigert een handvol inwoners de handdoek in de ring te gooien. Tot de meest strijdlustigen behoort Wink, die samen met zijn zesjarige dochter Hushpupppy in een stel aftandse caravans woont. Ze overleven van dag tot dag op zeevoedsel dat ze in het overstroomde gebied vinden, maar dat wordt steeds moeilijker. Bovendien kampt Hushpuppy met onverwerkte verlangens naar haar verdwenen moeder, waardoor haar wantrouwen en rebellie tegenover haar vader groeien.

Orkaan Katrina, die in 2005 grote delen van de Amerikaanse staat Louisiana verwoestte, heeft al eerder indrukwekkende audiovisuele producties geïnspireerd: Spike Lee's verbluffende vierdelige documentaire When the Levees Broke bijv., of de gevierde HBO-reeks Treme. Met Beasts of the Southern Wild voegt Benh Zeitlin daar een intrigerend hoofdstuk aan toe. Hij maakt nooit melding van de orkaan - zelfs de stad in de film wordt niet als New Orleans geïdentificeerd - maar de schaduw van Katrina is voortdurend zichtbaar in de prent. Treffend is daarbij dat Zeitlin en zijn co-scenarist Lucy Alibar niet focussen op de problemen die de overstroming veroorzaakt, maar op de hoop en het joie de vivre dat bij de bewoners aanwezig zijn. Nergens is dat meer zichbaar dan in de openingsminuten, waarin de mensen van The Bathtub een feestje bouwen. Hun enthousiasme zuigt je meteen in het verhaal en gekoppeld aan de knappe, verrassende beelden van Zeitlin (kijk bijv. naar het magische coverbeeld van de dvd) krijg je daardoor meteen het gevoel dat dit een speciale film wordt.

Beasts of the Southern Wild is inderdaad een uniek beestje. De prent overgiet de grauwe realiteit van overleven in The Bathtub met een magisch-realistisch sausje, met name door de inclusie van Aurochs, mythische oerossen die jarenlang vastzaten in het poolijs, door de opwarming van de aarde ontdooien en zich vervolgens een weg banen naar The Bathtub. Hun aandeel in de film is beperkt, maar ze vormen wel een mooie metaforische rode draad die de anekdotische passages van de prent geloofwaardig aaneenbreit. Dat is ook nodig, want de scènes op zich overtuigen niet altijd. Een eerste reden daarvoor is dat er nogal wat herhaling in de film zit. Hoeveel scènes heb je immers nodig waarin vader Wink zijn dochter Hushpuppy de les leest en inpepert dat overleven haar enige doel in het leven is? Ook het gebruik van Hushpuppys voice-over is geen geslaagde zet, temeer daar die geen narratieve meerwaarde biedt en dus overbodig is. Het weglaten van de vertelstem was bovendien de magische, surreële kwaliteit van de film ten goede gekomen.

Een ander pijnpunt is dat regisseur Zeitlin amateurs gebruikt in zijn cast. Dat komt de authenticiteit ten goede en levert verrassende, onverwachte vertolkingen op, maar omdat de castleden de grote, emotionele momenten te fel uitvergroten in hun vertolking, sluipt er ook een zekere ongeloofwaardigheid in de rollen die Beasts of the Southern Wild nooit volledig kan overwinnen. Vooral in het geval van Dwight Henry is dat problematisch: hij evolueert van een fascinerende vaderfiguur naar een roepend en scheeuwend personage dat schippert tussen naïviteit en waanzin. Nuance is vaak ver te zoeken in zijn vertolking. Quvenzhané Wallis is een stuk indrukwekkender. De actrice was zes jaar toen men de film draaide en ze werd  recentelijk beloond met een Oscarnominatie voor beste actrice, de jongste persoon die dat ooit klaarspeelde. Wallis dartelt als een kleine, onberekenbare natuurkracht door de film, maar de onnodige voice-overs ondermijnen helaas haar enigmatische vertolking. De rest van de castleden acteert voornamelijk in de achtergrond en is vooral gekozen op basis van hun karakterkoppen.

Dat 'amateurisme' verhinderde mij om Beasts of the Southern Wild ten volle te appreciëren in de bioscoop. Maar een tweede kijkbeurt op Blu-ray stelt die inschatting positief bij. Op het kleine scherm komt de anekdotiek beter tot haar recht en stoort de repetitiviteit minder. Bovendien is mijn respect voor Benh Zeitlin alleen maar gegroeid. Niet alleen omdat hij het aandurfde met beesten, kinderen en water te werken, maar omdat hij niet bang is om zijn artistieke visie doordacht met de kijker te delen. Dat Quvenzhané Wallis een Oscarnominatie kreeg, is trouwens meer zijn dan haar verdienste. Hij mocht overigens ook zelf naar de uitreiking van de filmprijzen, als genomineerde regisseur en scenarist. Daar had wat mij betreft nog een derde nominatie bij gemogen, want Zeitlin schreef ook de heerlijke, door Cajun geïnspireerde filmmuziek die de hoop en verlangens van The Bathtub-bewoners ook auditief een verlengstuk geeft.

BEELD EN GELUID
Beasts of the Southern Wild is gedraaid op korrelige pellicule en dat is ook duidelijk zichtbaar in de beeldtransfer. Maar dat doet niets af aan het feit dat de scherpte en het contrast dik in orde zijn en dat de kleurenweergave in enkele scènes zelfs indrukwekkend te noemen is. De soundtrack is behoorlijk subtiel opgebouwd met discrete omgevingsgeluiden in de achterste boxen die de heldere dialogen begeleiden. Het auditieve hoogtepunt is zonder meer een uitstekend klinkende passage van een kleine orkaan in The Bathtub.

EXTRA'S
In de featurette over de Casting Sessions (17 min.) wordt al snel duidelijk dat zowel Quvenzhané Wallis als Dwight Henry een uniek charisma bezitten, maar dat het de gidsende hand van regisseur Zeitlin is die het meeste lof verdient voor hun performances in de film. De Deleted Scenes (13 min.) worden vergezeld van een inzichtelijk commentaar door de cineast. Hoewel geen van de scènes een plaatsje in de definitieve film verdient, doet dat niets af van hun kwaliteit. The Making of Beasts of the Southern Wild (22 min.) toont bovendien wat voor een huzarenstukje het was om de prent te maken. Daarnaast bevat de schijf nog een Trailer voor de film.

Maar het meest interessante bonusitem is zonder meer de kortfilm Glory at Sea (25 min.). Benh Zeitlin maakte deze film in 2008 en geeft daarin al een visueel voorsmaakje van wat hij in Beasts of the Southern Wild zou doen. Wat wil je ook in een magisch-realistisch verhaal waarin een groep rouwenden en een man die uit de diepten van Hades is ontsnapt, samen een boot bouwen uit New Orleans-wrakhout om hun geliefden te redden die gevangen zitten onder de zee?

CONCLUSIE
Beasts of the Southern Wild is een bijzonder ambitieuze prent voor een debuutfilm met een klein budget, maar regisseur Benh Zeitlin heeft gegokt en gewonnen. De charmante anekdotiek is onweerstaanbaar, net als de visueel ingenieuze aanpak van de cineast. Hij schudt het amateurisme niet volledig van zich af in zijn eerste langspeler, maar dat doet er uiteindelijk niet veel toe. Beeld en geluid halen een beter niveau dan je zou verwachten van een kleine, onafhankelijke film. Ook de inzichtelijke bonussectie is een troef van deze release.