HEAVEN'S GATE (BLU-RAY)
Bespreking door: Didier - Geplaatst op: 2014-01-02
FILM
Heaven's Gate is zonder twijfel één van de meest controversiële films aller tijden. Niet alleen kreeg maker Michael Cimino tonnen kritieken voor zijn epos, Heaven's Gate is volgens de onlangs overleden criticus Roger Ebert ook één van de slechtste prenten aller tijden. De western zorgde tevens voor een immense aardverschuiving in Hollywood, want producent United Artists ging failliet na de tegenvallende opbrengst van de prestigefilm. Je moet namelijk weten dat Cimino als overdreven perfectionist bijna ieder shot ontelbare keren opnam waardoor de kosten uit de pan vlogen. Uiteindelijk werd de duurste film aller tijden ook de allergrootste flop uit de cinemageschiedenis. Door de financiële kaakslag schoten heel wat Hollywoodbazen wakker en kwam er definitief een einde aan de New Hollywood-beweging. Na Heaven's Gate waren het namelijk niet langer de regisseurs maar de studio's die het voor het zeggen kregen.
Daarmee was trouwens ook Cimino’s roem voorbij. Deze ontdekking van Clint Eastwood was ooit dankzij het succesvolle Vietnamepos
The Deer Hunter het gedroomde Hollywoodkind, maar twee jaar later kreeg hij het deksel op de neus. Geen enkele van zijn volgende films (
Year Of The Dragon,
The Sicilian en
Desperate Hours) kon de kassa's opnieuw doen rinkelen waardoor Cimino met de tijd in de vergetelheid raakte. Cynisch genoeg komen vandaag heel wat critici op hun stappen terug en roepen
Heaven's Gate uit tot een zeldzaam en onderschat meesterwerk dat iedere cinefiel moet hebben gezien. Maar of dat nu allemaal waar is?
Het grappige aan Heaven's Gate is dat je deze bijna vier uur durende film in een paar regeltjes kan samenvatten. Het verhaal speelt zich af in Wyoming in1890 en is gebaseerd op de Johnson County War. Het Amerikaanse Westen wordt niet bevolkt door heldhaftige cowboys zoals we die uit de John Wayne-films kennen, wel door hebzuchtige grootgrondbezitters die er alles aan doen om hun hebben en houden met hand en tand te verdedigen. De doorn in het oog zijn de vele immigranten die hun land inpalmen. Op zeker moment maken de kapitalisten een dodenlijst op met de namen van 125 mannen die vogelvrij zijn verklaard. Neen, meer valt er (op een driehoeksverhouding tussen Kris Kristofferson, Christopher Walken en Isabelle Huppert na) over het scenario niet te zeggen.
Het toont meteen aan hoe gedetailleerd Michael Cimino wel te werk gaat. Net zoals bijv. Guido Gezelle honderd woorden nodig heeft om een eenvoudige boom te beschrijven, heeft de cineast ontelbare takes nodig om een simpele gebeurtenis te filmen. De vaak wondermooie opnames waarover wellicht honderd keer is nagedacht doen soms wel aan Kubrick denken, toch blijft een filmrit van vier uur ontzettend lang. Nu ja, als het aan Cimino alleen lag, dan had
Heaven's Gate meer dan acht uur geduurd. Helaas voor hem werden de studiobazen zijn obsessief gedrag zo beu dat ze de filmer verplichtten om een "ingekorte" versie te leveren. Cimino wilde naar eigen zeggen zijn eigen
Gone With The Wind maken. In zekere zin is hij daarin geslaagd, want neen, de film is zeker niet het misbaksel dat de critici er destijds van hebben gemaakt, maar het absolute meesterwerk is
Heaven's Gate ook weer niet. Dat was alvast de mening van het Amerikaanse publiek, want na één week werd de prent al uit de zalen gehaald waardoor United Artists, opgericht door o.a. Charles Chaplin, ten dode was opgeschreven.
Jaren later is
Heaven's Gate dus aan een soort wraaktocht begonnen. Het zijn vooral Europese filmliefhebbers die een boontje voor Cimino’s stijl hebben. Ieder plaatje is perfect in beeld gebracht, maar je kan er soms niet onderuit dat het allemaal wat vervelend wordt. Ook de cast lijkt af en toe in slaap te dommelen en daar kan zelfs Isabelle Huppert (die wegens haar slechte Engels onder zwaar vuur lag bij de producers) niks aan veranderen. Naast de gerestaureerde (niet ondertitelde) versie, vind je bij deze Blu-ray ook nog een dvd met daarop een prachtige documentaire over de film.
BEELD EN GELUID
Het gaat hier om een compleet gerestaureerde versie, toch is de beeldkwaliteit allesbehalve optimaal. Dat blijft een verbazend feit als je er rekening mee houdt hoeveel tijd (en natuurlijk ook geld) er in deze productie is gestopt. Hoe majestueus de opnames ook zijn, bijna geen enkel shot is loepzuiver. Het geluid is technisch wel in orde, toch dienen we op te merken dat deze Blu-ray geen Engelse ondertiteling bevat. Neen, zelfs Engelstaligen zullen heel wat moeite hebben om alles te begrijpen omdat Cimino de diverse immigranten in hun eigen taaltje liet acteren. Je zal dus heel wat Pools, Russisch, Duits of Frans horen, waarvan de gemiddelde filmfan niks begrijpt.
EXTRA'S
Over deze historische prent valt natuurlijk heel wat te vertellen. Het kroonjuweel in het bonusmateriaal op deze Blu-ray is
Final Cut: The Making and Unmaking of Heaven's Gate, een documentaire van een uur met commentaar van Willem Dafoe die in deze western trouwens debuteerde. Cimino zelf weigerde elke samenwerking aan dit project. Het is leuk om verschillende crewleden (vaak) smalend te horen vertellen hoe de (eigenlijk krankzinnige) cineast het geld van de studio's door het raam bleef gooien. Zo wordt berekend dat 1 minuut film uit
Heaven's Gate ongeveer 1 miljoen dollar kostte. Cimino is vandaag wel een populaire gast op Europese filmfestivals, toch bibbert men in Hollywood nog steeds als men zijn naam hoort. Naast deze schitterende documentaire vind je ook nog twee interviews met Jeff Bridges en de legendarische Vilmos Zsigmond op dit schijfje.
CONCLUSIE
Heaven's Gate is nu door het Britse Second Sight op Blu-ray uitgebracht. En tja, misschien moet je de film inderdaad echt wel eens bekijken, al was het maar om te zien hoe iemand zo sterk in zijn dromen kan geloven.