Regie: Claude Nobs
Met: Youssou N’Dour, Le Super Etoile de Dakar Band
Het concert uit 1989 is in alle opzichten een Afrikaans evenement met heel veel percussie, jengelende gitaren en donkere vrouwenstemmen in de achtergrond. De sfeer is zeer ontspannen, haast familiaal, maar uit alles blijkt een grote professionele betrokkenheid, ondanks de speelse aanpak van de drummers en de percussionisten. Het elektronische orgel en de saxofoon waren ook toen al een doorn in het oog van liefhebbers van traditionele wereldmuziek, maar die hadden eerder niet-besmette etnische muziek voor ogen en dat was nooit het doel van wereldmuziek, al vast niet op een moment dat het toverwoord globalisering op ieders lippen lag als een belofte voor een betere toekomst voor de hele mensheid. N’Dours muziek is onmiskenbaar het resultaat van een lange traditie, doch als kind van zijn tijd heeft hij niet geaarzeld om z’n mogelijkheden uit te breiden en z’n bereik te verbreden, een proces dat uiteraard uitmondt in een zekere aanpassing aan de smaak van een wereldpubliek, in dit geval een westers publiek, en dat zal u vooral in de bonussectie opvallen, want na het wereldsucces van 7 Seconds (1994) groeide Youssou N’Dour et le Super Étoile de Dakar uit tot een Afrikaanse superrockband. Daar is niets mis mee op voorwaarde dat we een duidelijk onderscheid maken met de roots waaruit N’Dours muziek is voortgekomen, want die hebben hun eigen bestaansrecht en hun eigen belang in de schoot van het culturele erfgoed van de Wolof-stam. Op dezelfde manier is er niets mis met crossover-vormen zoals Sevillana en flamenco nuevo in Spanje en Zuid-Amerika voor zover de flamenco puro niet in het gedrang komt of de schijn gewekt wordt dat oud en nieuw zonder meer onderling verwisselbaar zouden zijn.
Youssou N’Dour is alles behalve een vrijblijvend artiest. Al heel vroeg gaf hij in z’n teksten commentaar op sociale en politieke mistoestanden, op de benarde positie van immigranten (Immigrés), de nood aan politieke veranderingen (Shaking the Tree) en het gevaar van westers chemisch afval dat massaal in Afrika wordt gedumpt (Toxiques) en uiteraard heeft hij in de jaren 80 campagne gevoerd voor de vrijlating van Nelson Mandela met als hoogtepunt een groots opgezet concert in 1985. In 1988 toerde hij voor Amnesty International in het kader van de Human Rights Now!-tour en sindsdien is hij ook actief voor de Verenigde Naties en UNICEF. Begin 2012 werd zijn kandidatuur voor de presidentsverkiezingen in Senegal afgewezen door het hooggerechtshof, maar in april van datzelfde jaar werd hij door premier Abdoul Mbaye aangesteld als minister van toerisme en cultuur. In Senegal is N’Dour eigenaar van één van de belangrijkste kranten, maar ook van een radio- en een tv-station en een netwerk van internetcafés.
Hoogtepunten uit dit optreden zijn beslist de lofzang Macoy, waarin N’Dour in de buurt komt van Salif Keita op z’n album Soro (1987), uiteraard brengt hij ook het overbekende Immigrés uit het gelijknamige album en vervolgens Shaking the Tree, dat hem voor het eerst op de kaart zette in West-Europa en in de Verenigde Staten. De percussionisten mogen zich uitleven in een lange bijdrage waarin ze hun virtuositeit demonstreren en vervolgens is het er nog tijd voor het wondermooie Bamako, het nimmer ontbrekende tribuut aan Nelson Mandela en ten slotte het magische Gainde als afsluiter van een zo goed als perfect concert. Maar minder hadden we van de Gouden Stem van Afrika natuurlijk niet verwacht.
BEELD EN GELUID
Er is nogal wat Vlaams technisch personeel opgetrommeld om deze opname tot een goed einde te brengen en dat hoeft niet te verbazen, want sinds de allereerste editie van het Jazz Festival als een driedaags evenement in 1967, is Montreux uitgegroeid tot een veelkoppig monster waarvoor heel wat technisch kunnen op de been wordt gebracht en sinds de samenwerking met Eagle Vision een zeer lucratieve business blijkt te zijn, is uiteraard de liveregistratie van concerten ook overhand toegenomen.
Qua kwaliteit valt er over het materiaal uit Montreux niet te klagen. De opnames zijn in de loop der jaren alleen maar beter geworden, maar zelfs de beelden uit het N’Dour-concert van 1989 – ondertussen toch zo’n 25 jaar oud – zijn zo goed als perfect: scherp, veelkleurig, zonder ongerechtigheden en interessant qua montage. Het geluid staat in stereo, 5.1 en DTS, maar die twee laatste tracks zijn uiteraard recente maaksels, want anno 1989 was stereo zowat de top van de mogelijkheden.